POLSKA ARCHITEKTURA DREWNIANA RZEŹBA LUDOWA PAN IS

23-01-2015, 20:25
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 49.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 4991169746

Miejscowość Kraków

Koniec: 23-01-2015 19:59:49

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka
Rok wydania (xxxx): 1981

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
KOSZT WYSYŁKI 10 ZŁ - Koszt uniwersalny, niezależny od ilośći i wagi, dotyczy wysyłki priorytetowej na terenie Polski. Zgadzam się na wysyłkę za granicę (koszt ustalany na podstawie cennika poczty polskiej).

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

Polska
Akademia
Nauk
Instytut
Sztuki
Tadeusz Chrzanowski
Ksawery Piwocki
Drewno
w polskiej
architekturze
i rzeźbie
ludowej
Ossolineum
WROCŁAW
WARSZAWA - KRAKÓW
GDAŃSK - ŁÓDŹ
ZAKŁAD NARODOWY
IMIENIA
OSSOLIŃSKICH
WYDAWNICTWO
POLSKIEJ AKADEMII
NAUK
1981
Redaktor naukowy: Ryszard Brykowski
Przedmowa: Andrzej Ryszkiewicz
Część dokumentacyjna:
Ryszard Brykowski i Anna Kunczyńska-Iracka
Opracowanie typograficzne: Jacek Sikorski
Autorzy fotografii na s. 58
Redaktor: Zofia Dillenius

Spis treści

Andrzej Ryszkiewicz Przedmowa | 7
Tadeusz Chrzanowski
Drewno w architekturze i budownictwie | 10
Wybór literatury | 21
Katalog zabytków wymienionych w tekście | 23
Ksawery Piwocki
Drewno w ludowej rzeźbie figuralnej | 33
Wybór literatury | 44
Katalog zabytków wymienionych w tekście | 45
Słowniczek biograficzny artystów | 49
Spis ilustracji | 55

Spis ilustracji

1. Biskupin, woj. bydgoskie. Osada obronna z wczesnej epoki żelaza (ok. 700-400 r. p.n.e.) (stan po 1934)
2. Grywałd, woj. nowosądeckie. Kościół parafialny, 2. połowa XV i XVII w. Widok ogólny od pd.
3. Haczów, woj. krośnieńskie. Dawny kościół parafialny, ok. poł. XV i 2. ćwierć XVII w. Widok od pd. (stan 1935)
4. Poniszowice, woj. katowickie. Kościół parafialny, przed 1499 r. i XVII w.; dzwonnica 1520 r. Widok ogólny
od pd.-zach.
5. Sękowa, woj. nowosądeckie. Dawny kościół parafialny, 1. ćwierć XVI oraz XVII i XX w. Widok od pd.-wsch.
6. Binarowa, woj. krośnieńskie. Kościół parafialny, ok. 1500 r.; polichromia stropu ok. 1500, ścian 1[zasłonięte]641-16 r. Wnętrze — widok na prezbiterium
7. Dębno, woj. nowosądeckie. Kościół parafialny, 2 połowa XV w. Wnętrze — widok na chór muzyczny (stan 1930)
8. Łękawica, woj. bielskie. Kościół parafialny, 1. połowa XVI w., polichromia 1630 r. Wnętrze — widok na prezbiterium
9. Mogiła, miasto Kraków. Kościół parafialny, fragment portalu pd., 1466 r., cieśla Maciej Mączka
10. Wierzbie, woj. sieradzkie. Kościół parafialny, portal zach., 1. połowa XVI w. (fot. wg W. Krassowski, Drewniana architektura w Polsce, Warszawa 1961, fig. 113)
11. Skrzyszów, woj. tarnowskie. Kościół parafialny, portal do zakrystii, 1517 r.
12. Klępsk, woj. zielonogórskie. Kościół parafialny, okno we wsch. ścianie prezbiterium XIV (?) — XVI w.
13. Haczów, woj. krośnieńskie. Kościół parafialny, zaczep usztywniający więźbę dachową, ok. połowy XV w.
14. Mąkolice, woj. skierniewickie. Kościół parafialny, zaczepy usztywniające więźbę dachową, ok. 1521 r.
15. Golcowa, woj. krośnieńskie. Kościół parafialny, fragment więźby dachowej z ciesielskimi znakami montażowymi, 4. ćwierć XV w.
16. Brody, woj. poznańskie. Kościół parafialny, portal zach., 1573 r.
17. Olesno, woj. częstochowskie. Kaplica odpustowa Św. Anny przy kościele parafialnym, 1[zasłonięte]668-16 r., cieśla Marcin Snopek z Krakowa. Widok od pd.-wsch.
18. Tomaszów Lubelski, woj. zamojskie. Kościół parafialny, XVII-XVIII w. Widok od zach.
19. Wisła Mała, woj. katowickie. Kościół parafialny, 1775 i 1782 r., cieśle Jerzy Laska z Chybia i Jerzy Kasztura z Łąki. Widok od pd.-wsch.
20. Rabka, woj. nowosądeckie. Dawny kościół parafialny (obecnie muzeum) 1606 oraz 1744 i 1[zasłonięte]775-17, polichromia 1802 r. Wnętrze -— widok na chór muzyczny
21. Szalowa, woj. krośnieńskie. Kościół parafialny, 1[zasłonięte]739-17 r. Wnętrze — widok na chór muzyczny
22. Borowica, woj. chełmskie. Kościół parafialny, 1[zasłonięte]797-17. Widok od zach.
23. Buk, woj. poznańskie. Kościół parafialny, 1760 r. Wnętrze — widok na prezbiterium
24. Łąka, woj. katowickie. Dzwonnica kościelna, prawdopodobnie 1660 r.
25. Chłaniów, woj. chełmskie. Dzwonnica kościelna, ok. 1[zasłonięte]756-17 r.
26. Brzezinki, woj. opolskie. Bramka na cmentarz kościelny, 1754 r., cieśla Michał Bienaka (Bieńka?) z Nagodowic
27. Lubomia, woj. katowickie. Kaplica, ok. 1700 r. Widok od zach.
28. Kwiatoń, woj. nowosądeckie. Dawna cerkiew unicka (obecnie kościół katolicki), 2. połowa XVII w. Widok do pd.-wsch.
29. Skwirtne, woj. nowosądeckie. Dawna cerkiew unicka (obecnie kościół katolicki), przypuszczalnie 1837 r.
Widok od pd.
30. Równia, woj. krośnieńskie. Dawna cerkiew unicka (obecnie kościół katolicki), przypuszczalnie 1. połowa XVIII w. Widok od pn.-wsch.
31. Rosolin, woj. krośnieńskie. Dawna cerkiew unicka, 1750 r. Widok od pn.-zach.; obecnie w Parku Etnograficznym Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
32. Dobra Szlachecka, woj. krośnieńskie. Dzwonnica cerkiewna, zapewne 1. polowa XVII w. Widok od pd.-zach.
33. Radruż, woj. przemyskie. Dzwonnica cerkiewna, może XVI lub 1. polowa XVII w.
34. Radruż, woj. przemyskie. Dawna cerkiew, przypuszczalnie XVI w. Kopuła nad nawą
35. Zabłudów, woj. białostockie. Nie zachowana synagoga, przypuszczalnie sprzed połowy XVII w., modernizowana w 1765 r. Widok od zach. (stan sprzed 1939)
36. Przedbórz, woj. piotrkowskie. Nie zachowana synagoga, najprawdopodobniej 1760 r. Wnętrze — fragment ściany pd. (stan sprzed 1939)
37. Przedbórz, woj. piotrkowskie. Nie zachowana synagoga, fragment pozornego sklepienia, 1760 r. (stan sprzed 1939)
38. Rogów, woj. kieleckie. Nie zachowany dwór, 1685 r. Wnętrze — fragment sali jadalnej, dekoracja prawdopodobnie z 2. połowy XVIII w. (stan sprzed 1914)
39. Świdnik, woj. nowosądeckie. Dawny dwór, ok. połowy XVIII w. Widok od pn.
40. Ożarów, woj. sieradzkie. Dawny dwór, ok. połowy XVIII w. Widok od pd.-wsch.
41. Paplin, woj. siedleckie. Dawny dwór, ok. połowy XVIII w. i po 1877 r. Widok od frontu
42. Zakopane, woj. nowosądeckie. Willa ..Pod Jodłami" na Kozińcu, 1897 r., arch. Stanisław Witkiewicz
43. Zakopane, woj. nowosądeckie. Willa „Pod Jedlami" na Kozińcu, 1897 r., arch. Stanisław Witkiewicz. Wnętrze jednego z pomieszczeń
44. Wiśnicz Nowy, woj. tarnowskie. Zabudowa rynku, XVII-XVIII w., wg rysunku Jana Matejki z 1883 r.
45. Rakoniewice, woj. poznańskie. Domy w rynku, ok. połowy XVIII w.
46. Ciężkowice, woj. tarnowskie. Fragment nie zachowanej zabudowy rynku, 2. połowa XVIII-XIX w. (stan 1930 r.)
47. Sulmierzyce, woj. kaliskie. Ratusz, 1743 r. Widok od pn.-zach.
48. Jeleśnia, woj. bialskie. Dawna karczma, 1774 r. Widok od frontu
49. Podwilk, woj. nowosądeckie. Dawna karczma, XVIII w. Widok od pd.-zach.; obecnie w Parku Etnograficznym Muzeum Orawskiego w Zubrzycy Górnej
50. Opole, woj. chełmskie. Fragment zabudowy wiejskiej, XIX w. (stan 1958 r.)
51. Chochołów, woj. nowosądeckie. Fragment zabudowy wiejskiej, XIX-XX w.
52. Stara Wieś, woj. krośnieńskie. Domy wiejskie, XIX w.
53. Pęperzyn, woj. bydgoskie. Dom wiejski, 2. połowa XVIII w.
54. Pułkowo Wielkie, woj. toruńskie. Dom wiejski, 1797 r.
55. Wola Mąkolska, woj. skierniewickie. Dom wiejski, 1. połowa XIX w.
56. Zubrzyca Górna, woj. nowosądeckie. Dom wiejski, 1869 r.; obecnie w Parku Etnograficznym Muzeum Orawskiego w Zubrzycy Górnej
57. Plutycze, woj. białostockie. Dom wiejski, ok. 1900 r.
58. Zakopane, woj. nowosądeckie. Dom wiejski przy ul. Kościeliskiej nr 66, fragment portalu, 2. połowa XIX w.
59. Sułoszowa, woj. krakowskie. Stodoła, XIX w.
60. Winiary, woj. krakowskie. Spichlerz chłopski, XIX-XX w.
61. Mycielin, woj. kaliskie. Stodoła chłopska, XIX w. obecnie w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach
62. Czorsztyn, woj. nowosądeckie. Stodoła folwarczna, 2. połowa XIX w.
63. Rogów, woj. kieleckie. Spichlerz dworski, 1684 i ok. 1900 r.
64. Górzno, woj. siedleckie. Spichlerz dworski, XVIII w.
65. Złota, woj. kieleckie. Spichlerz dworski, 1719 r.
66. Murczyn, woj. bydgoskie. Wiatrak, ok. 1895 r. Fragment mechanizmu
67. Ciechocinek, woj. włocławskie. Tęźnie, 1[zasłonięte]827-18, wg projektu inż. Jakuba Graffa (stan 1939 r.)
68. Droszew, woj. kaliskie. Krzyż na cmentarzu grzebalnym, 1865 r.. rzeźbiarz Paweł Bryliński
69. Kąpiele Wielkie, woj. katowickie. Figura przydrożna, ok. 1*70 r.
70. Kąpiele Wielkie, woj. katowickie. Figura przydrożna, ok. 1880 r.
71. Samostrzałów, woj. kieleckie. Kapliczka przydrożna, XIX w.
72. Wierzbica, woj. katowickie. Kapliczka przydrożna, ok. 1880 r., rzeźbiarz Wawrzyniec Szwej; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
73. Krosno, m. woj. Zwieńczenie kapliczki przydrożnej, 1863 r.
74. Dominikowice, woj. nowosądeckie. Kapliczka przydrożna, XIX w.
75. Górka Lubartowska, woj. lubelskie. Kapliczka przydrożna, ok. 1864 r. (?); obecnie w Muzeum Okręgowym w Lublinie
76. Okolice Rabki, woj. nowosądeckie. Kapliczka przydrożna, XIX w.; obecnie w Muzeum im. W. Orkana w Rabce
77. Ostrowite, woj. włocławskie. Rzeźba Matki Boskiej „Skępskiej" na tle krzyża, XIX w.; obecnie w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie
78. Gorzeń Dolny, woj. bielsko-bialskie. Rzeźba św. Emila, ok. 1930, Jędrzej Wawro; obecnie zbiory prywatne w Krakowie
79. Leon Kudła. Rzeźba Ucieczka do Egiptu, 1946 r.; Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
80. Leon Kudła. Rzeźba sarny i jelenia, 1958 r.; Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
81. Płoskinia, woj. elbląskie. Rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, XIX w.; obecnie w Muzeum Mazurskim w Olsztynie
82. Warmia. Fragment rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego, XIX w.; obecnie w Muzeum Mazurskim w Olsztynie
83. Podhale. Fragment rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego, XIX w.; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
84. Obłazy Ryterskie, woj. nowosądeckie. Rzeźba Chrystusa upadającego pod krzyżem, XIX w.; obecnie w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu
85. Okolice Tarnowa, m. woj. Fragment rzeźby Chrystusa upadającego pod krzyżem, XIX w.; obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie
86. Wierzbica, woj. katowickie. Figura przydrożna z płaskorzeźbą Chrystusa niosącego krzyż, ok. 1890, rzeźbiarz Wawrzyniec Szwej
87. Lubelskie. Fragment rzeźby Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w Muzeum Narodowym w Poznaniu
88. Wiśnicz, woj. tarnowskie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
89. Pantałowice, woj. przemyskie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.
90. Okolice Bochni, woj. tarnowskie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w Muzeum w Bochni
91. Okolice Rabki, woj. nowosądeckie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w Muzeum im. W. Orkana w Rabce
92. Zbydniów, woj. tarnowskie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w Muzeum w Bochni
93. Glinik Zborowski, woj. rzeszowskie. Rzeźba Chrystusa Frasobliwego, XIX w.; obecnie w zbiorach prywatnych w Krośnie
94. Rzeźba Matki Boskiej „Skępskiej", XIX w.; Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi
95. Lasek, woj. nowosądeckie. Płaskorzeźba Matki Boskiej „Szkaplerznej", XIX w.; obecnie w Muzeum im. W. Orkana w Rabce
96. Brzozowy Kąt, woj. ostrołęckie. Fragment rzeźby Matki Boskiej z Dzieciątkiem, XIX w.; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
97. Włocławek, m. woj. Płaskorzeźba Zaśnięcia NPMarii, koniec XVIII w.; obecnie w Muzeum Kujawskim we Włocławku
98. Warmia. Fragment rzeźby Ucieczka do Egiptu, XIX w.; obecnie w Muzeum Mazurskim w Olsztynie
99. Dolny Śląsk. Rzeźba Pield, XIX w.; obecnie w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu
100. Klewki, woj. olsztyńskie. Rzeźba Pięta, XIX w.; obecnie w Muzeum Mazurskim w Olsztynie
101. Łazory, woj. tarnobrzeskie. Rzeźba Pięta, 2. połowa XIX w., rzeźbiarz Paweł Bień; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
102. Rzeźba Aniołka, XIX w.; Muzeum Etnograficzne w Krakowie
103. Huta Krzeszowska, woj. zamojskie. Rzeźba Madonny, 1908 r., Mikołaj Gomiela; obecnie w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu
104. Okolice Limanowej, woj. nowosądeckie. Fragment rzeźby św. Jana Nepomucena, XIX w.; obecnie w Muzeum im. W. Orkana w Rabce
105. Bażyny, woj. olsztyńskie. Rzeźba św. Antoniego Padewskiego, XIX w.; obecnie zbiory prywatne Jana Świderskiego w Warszawie
106. Okolice Dąbrowy Tarnowskiej, woj. tarnowskie. Rzeźba św. Onufrego, XIX w.; obecnie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie
107. Zawada, woj. tarnowskie. Rzeźba św. Floriana, XIX w.
108. Jan Szczepkowski. Fragment ołtarza z płaskorzeźbą Madonny, 1[zasłonięte]926-19; zbiory prywatne rodziny artysty w Milanówku
109. Antoni Kenar. Rzeźba Kobiecość, 1956 r.; własność Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie
110. Stanislaw Słonina. Rzeźba Anatol France, 1965 r.; zbiory Ministerstwa Kultury w Paryżu
111. Stanisław Kulon. Rzeźba Na targ, 1960 r.; Muzeum Okręgowe w Opolu
112. Jerzy Bereś. Rzeźba Zwid II, 1960; Muzeum Sztuki w Łodzi

Wybór zdjęć:

architektura — Ryszard Brykowski
rzeiba — Anna Kunczyńska-Iracka
-
Zdjęcia wykonali: A. Bochnak — 46; R. Brykowski — 19, 29, 30, 32, 63; T. Chrzanowski — 2, 12, 17, 18, 21,
26, 53, 54, 58, 69, 70; E. Ciołek - 111; S. Deptuszewski - 44, 79, 85, 91, 101; J. Grabowski - 73, 93, 95;
T. Kaźmierski — 2; M. Korneoki — 24, 48; E. Kozłowska-Tomczyk — 14, 39, 40, 55, 64, 112;
C. W. Krassowski - 10; A. Kunczyńska-Iraoka — 86; J. Langda — 4, 6, 8, 9, 11, 13, 15, 20, 27, 31, 33. 34, 62;
F. Maćkowiak, L. Perz — 68; J. Nowakowski — 61; C. Olszewski — 67, 108; H. Poddębski — 3;
T. Przypkowski — 7; J. Swiderski — 5, 28, 42, 43, 49-52, 56, 57, 59, 60, 66, 71, 72, 74-78, 80-84, 87-90, 92,
96-100, 102-107; W. Wolny — 16, 22, 23, 25, 45, 47, 65; S. Zajczyk — 35-37; K. Zakrzewska — 109;
archiwalne — 1, 98, 111. Negatywy nrów: 2, 11, 12, 17-19.. 21, 27, 29, 30, 33, 48, 53, 54, 58, 61, 63, 69, 70, 11U
u autorów, pozostałe w zbiorach Instytutu Sztuki PAN.

Przedmowa

Publikacja niniejsza stanowi fragment większej całości międzynarodowego wydawnictwa, które zapoczątkowuje całą serię książek-albumów poświęconych kulturze narodów słowiańskich. Inicjatywa zrodziła się w UNESCO i podchwycona została następnie przez nowo powstałe Międzynarodowe Stowarzyszenie do Spraw Badań i Upowszechniania Kultur Słowiańskich.
XVI sesja Konferencji Generalnej UNESCO przyjęła rezolucję upoważniającą generalnego dyrektora do „przyczynienia się do badania kultur słowiańskich". W następstwie tego podjęto różne inicjatywy, które do powszechnej świadomości mają wprowadzić osiągnięcia słowiańskich narodów w dziedzinie najszerzej rozumianej działalności kulturalnej. Jedna z tych inicjatyw7 poświęcona była sztukom plastycznym.
Z inicjatywą wydania serii bogato i pięknie ilustrowanych książek, które by unaoczniły i spopularyzowały w świecie przejawy artystycznej twórczości Słowian zaludniających wielkie przestrzenie środkowej i wschodniej Europy, wystąpiono na kilku naradach konsultacyjnych, m.in. w Paryżu (maj 1972) i Warszawie (październik 1972 oraz sierpień 1973). Uznano, iż należy w ramach Programu Słowiańskiego UNESCO powołać do życia serię takich albumowych wydawnictw. Na ich redaktora powołano prof. dr. Juliusza Starzyńskiego, dyrektora Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Profesor Starzyński zaproponował, by pierwszy tom omawianej serii poświęcić drewnu w architekturze i rzeźbie i inicjatywa ta spotkała się ze zrozumieniem. Pomysł był wyraźnie intuicyjny, jak często bywało w działaniu zawsze pełnego zapładniających idei i niebanalnych koncepcji, nieodżałowanego prof. Starzyńskiego, w którym tyle było uczonego, co i artysty. Nikt dotąd takiego problemu nie stawiał, ale też nie podejmowano wspólnych badań nad jednym zakresem twórczości w różnych krajach - od Polski i ZSRR przez Czechosłowację do Bułgarii i Jugosławii. Poszczególne narody tych państw miały przecież odmienne losy, niejednaki rytm historycznych przemian i zupełnie różne doświadczenia, inne zwyczaje i świadomość, posługiwały się rozmaitymi światami wyobrażeń, wierzeń i podań. Czy istnieją pewne okresy dziejów lub takie dziedziny kultury, w których ponad różnicami panuje wspólnota form lub może treści? Na to pytanie odpowiadali dotychczas filologowie i etnografowie, archeolodzy i historycy.
Teraz, po raz pierwszy, stanęło takie pytanie przed historykami sztuki. Zanim rozwiną się badania i uczeni wyświetlą kwestię istnienia jakichś wspólnych cech kulturowych u ludów posługujących się językami tej samej rodziny — przystąpić trzeba było do wspólnej publikacji. Czy wybierając jedno wspólne tworzywo, właśnie
drewno, znajdowało się wspólny mianownik rozmaitych słowiańskich kultur europejskich? Było to pytanie akademickie i aprioryczne, a projektodawca takich pytań stawiać nie lubił. Może uznał, że skoro na tych obszarach częściej budowało się i rzeźbiło w drewnie niż np. we Włoszech czy we Francji, już choćby dlatego warto się tej twórczości przyjrzeć? Albo może sądził, że drewno pozwala łącznie traktować sztukę ludową i wykształconą, dawną (np. gotycką albo jeszcze dawniejszą -— pierwotną) i współczesną? Już się tego nie dowiemy. Myślę jednak, że nie uczone hipotezy stały u podstaw decyzji wyboru, a po prostu zachwyt oczu. Prof. Starzyński w wysokim stopniu wrażliwy był na proste piękno i urok skromnych, nawet nieuczonych zamierzeń. Konstrukcje i faktury chat i spichrzów, kościołów i cerkwi, urok spłukanych deszczem przydrożnych świątków i zmurszałych cmentarnych krzyży musi zachwycać. Urzekają odkopane z ziemi drewniane bale domów sprzed tysięcy lat czy barokowe i rokokowe złocone posągi w dramatycznie zastygłych gestach, dostojne i barwne gotyckie szafy poliptyków, a także romantyczne, symboliczne i zupełnie nam współczesne wizje wydobywane z surowych kloców drewna. To wszystko musi przyciągać uwagę i pobudzać wyobraźnię. A do tego dochodzi, niedostrzegane nigdy dawniej, przekonanie o szlachetności drewna jako tworzywa, naturalnego materiału, takiego jak wełna czy jedwab, skóra czy — powiedzmy — kamień. W czasach, gdy technika i przemysł poczynają wypierać naturę, próbując ją zastąpić sztucznym tworzywem, na samą myśl, że może nastąpić — jak w przerażającym śnie — taka chwila, że „naturalny" pozostanie tylko sam człowiek, podczas gdy wszystko wkoło niego zostanie wytworzone przez maszynę, ogarnia nas lęk i uczymy się cenić szczególnie nasze otoczenie. I wtedy okazuje się, że drewno jest materiałem wdzięcznym i pięknym, że się chętnie do niego wraca. Z przyjemnością i zaciekawieniem śledzimy też dzieła rzeźbiarza i cieśli, dawnego i obecnego. Śledzimy domostwa naszych przodków i twory ich artystycznych potrzeb, ślady pracy wprawnej ręki i prostego narzędzia kształtującego kloc drewnianj. Z tych zainteresowań i upodobań zrodziło się to międzynarodowe dzieło. Powstawało długo i mozolnie. Jego przyszły kształt i zawartość omawiano i ustalano na posiedzeniu roboczym w kwietniu 1974 r. w Sofii. Gdy jednak w grudniu 1974 r. zmarł inicjator albumu - redakcja dysponowała tylko tekstem i fotografiami autorów polskich. Koordynację tej serii powierzono wówczas mnie, następcy prof. Starzyńskiego także na jego stanowisku w Instytucie Sztuki.
Nad przyszłymi albumami radzono parokrotnie, wykorzystując każde spotkanie na międzynarodowych konferencjach slawistycznych czy innych imprezach związanych z Programem Słowiańskim UNESCO. Przedstawiliśmy więc stan prac nad naszą publikacją w październiku 1975 w Warnie, w maju 1976 w Paryżu, wreszcie w październiku 1976 r. w Berlinie. Przez cały czas napływały materiały z różnych krajów słowiańskich. Na początku 1977 r. dysponowaliśmy już kompletem tekstówr i fotografii. W kwietniu tegoż roku, w pięknym pałacu w Nieborowie pod Warszawą zebrało się kolegium redakcyjne, by przyjąć i zaakceptować całe dzieło, a następnie przekazać je do siedziby UNESCO w Paryżu, na ręce kierownika Programu Słowiańskiego prof. Wladimira Tiurina, opiekuna tego dzieła.
Przyjąwszy i zaakceptowawszy całość, pozostawiliśmy jednak każdemu krajowi -— członkowi Organizacji Narodów Zjednoczonych (a więc i UNESCO), prawo dysponowania „narodową" całością wspólnego dzieła. Postanowiliśmy także skorzystać z tego prawa i oba polskie teksty, wraz ze znacznie poszerzonym materiałem
ilustracyjnym, ogłosić odrębnie. Niestety, nie doczekał tego momentu jeden z autorów
— wielki uczony, przyjaciel i opiekun twórców i badaczy sztuki ludowej, prof.
dr Ksawery Piwocki.
W całym dziele, w stosunku do wszystkich autorów, pozostawiliśmy zupełną swobodę
wyboru zakresu, sposobu jego opracowania, rozłożenia akcentów. Nie próbowaliśmy
niczego ujednolicać. Skoro jedyne kryterium stanowiło drewno jako tworzywo
i budulec, można było myśl przeprowadzać w oparciu np. o arcydzieła rzeźby
gotyckiej i barokowej czy rokokowej, a także mając w oczach nieuczoną sztukę
wiejskiego świątkarza albo kloce nowocześnie cięte w pracowniach współczesnych
artystów. Już nieco bardziej jednorodny był dorobek polskiego budownictwa
drewnianego.
Różnorodnym możliwościom odpowiadał też specjalny dobór autorów-humanistów
0 wyraźnie sprecyzowanych gustach estetycznych, łączących historię sztuki
1 etnologię, wrażliwość na urok form plastycznych i szlachetne piękno pisanego słowa. Im to, prof. Piwockiemu i drowi Tadeuszowi Chrzanowskiemu, pozostawiona została swoboda ujęcia eseju.
Mam głębokie przekonanie, że obaj świetnie ze swego zadania się wywiązali, tworząc wspólnie książkę o świecie drewnianych rzeźb i budowli, bardzo polskich, szlachetnych w swej prostocie, zrodzonych ze szczerych ludzkich potrzeb, w których to, co użytkowe stanowi jedność z tym, co piękne.
prof, dr Andrzej Rijszkiewicz wiceprezes Międzynarodowego Stowarzyszenia do Spraw Badań i Upowszechniania Kultur Słowiańskich

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.