Wprowadzenie
Książka niech tworzy kontekst tytułu Siła przeciw rozumowi..., jeśli trzeba znaleźć odniesienie, jak przy tytułach rozdziałów. Od 1939 roku Polska Akademia Umiejętności ulegała historii, obcemu państwu, narzuconej wła­dzy — jak nigdy przedtem. Nie można więc opisać jej dziejów, okupacyjnych i pookupacyjnych, bez uwzględnienia losów zniewolonego umysłu. Nie można opisać struktury Akademii z pominięciem struktur partyjnych i ministerial­nych. Nie można przedstawić polityki władz Akademii bez uwzględnienia polityki naukowej, jaką prowadzili okupanci, ci zwykli i ci bardziej wyrafino­wani. Historia Akademii spleciona jest nierozerwalnie z historią organizacji nauki polskiej, z historią innej, późniejszej Akademii i losami towarzystw. Losy zniewalanej PAU są konkretnym upostaciowaniem losów całego społe­czeństwa.
W ramach Systemu uczeni i ich dzieła byli zepchnięci na daleki plan — treść książki ten stan odzwierciedla. Idea akademizmu — ustalania i realizacji środowiskowej polityki naukowej przez samych uczonych — znalazła się w przeklętym kręgu totalitarnej władzy. Siła musiała — taka jest natura władzy — rządzić rozumem, choćby formalnie. Akademia traciła więc stop­niowo tożsamość ideową i autonomię organizacyjną.
Jeszcze było słychać głosy niezależnego rozumu, jeszcze dawały o sobie znać przejawy etyki prawdy — w nauce i życiu... Ale rosła już siła władzy i ujadanie propagandy, skierowanej także przeciw PAU. Rosła niechęć do jej działań, ludzi — i do niej jako takiej. Rodziła się koncepcja innej Akademii, tożsamej z Systemem.
Przed autorem syntezy współczesnych dziejów PAU stoi nie tylko problem ukazania jej losów w złożonym kontekście, ale i problem taki, jak przed historykami państwa i prawa XIX-wiecznej Polski. Gdyby patrzeć for­malnie, jest to okres niebytu. Historycy wykazali jednak, że problemy ustrojowe przetrwały. Podobnie w latach 1939—1944 oraz 1952—1989 prze­trwał problem Polskiej Akademii Umiejętności. Pośrednio — w polityce naukowej, bezpośrednio — w legendzie. I jak to z legendami bywa, pojawiały się próby jej wykorzystania, a nawet manipulacji. Istotne też było — co w zamian PAU?

              Tytuł: 

Strona o mnie

Moje aukcje (książki o zbliżonej tematyce. Kliknij.)

Uwaga! Na zdjęciach wokół liter możliwe charakterystyczne zniekształcenia - wynikają z konieczności kompresji zdjęć. W rzeczywistości zniekształcenia nie występują. Możliwe też błędy w opisie - z powodu niedoskonałości odczytu OCR, za co przepraszam.