Jadwiga Paja-Stach
Polish Music from Paderewski to Penderecki
Książka zawiera przegląd głównych trendów w muzyce polskiej XX wieku oraz przedstawienie wybranych sylwetek kompozytorów, których wkład do pol-skiej i światowej kultury muzycznej jest nie do przecenienia.
W rozdziale pierwszym naszkicowano warunki rozwoju polskiej kultury muzycznej w kontekście przemian historycznych. Wiele zagadnień z tego zakresu wymaga podjęcia dogłębnych studiów dokumentalistycznych oraz badań muzykologicznych z pogranicza politologii, socjologii i historii życia muzycznego. Niniejszy szkic odsyła do prac opisujących wycinki wiedzy z tego zakresu, ale powinien być potraktowany raczej jako ukazanie perspektywy dalszych badań.
W rozdziale drugim przedstawiono główne idee muzyczne obecne w twórczości kompozytorów polskich XX wieku na tle współczesnej im sztuki kompozycji w innych krajach Europy i Ameryki, która miała wpływ na kulturę polską. I ten rozdział również mógłby być tematem odrębnej książki; jego celem w niniejszej pracy jest pokazanie z jednej strony idei muzycznych powszechnych w wielu kręgach kompozytorów w danym czasie, a z drugiej strony - myśli muzycznych wybitnych twórców epoki modernizmu i postmodernizmu, które „poruszyły koło historii” lub - ze względu na swą oryginalność i piękno zarazem - stanowiły i stanowią nadal cenny wkład do dziejów muzyki XX wieku. […] W rozdziałach książki poświęconych kompozytorom urodzonym pod koniec XIX wieku, których twórczość w znacznej mierze przypada na początek XX wieku, podkreślono niezwykle ważną rolę Paderewskiego dla promocji kultury polskiej w świecie, znaczenie twórczości symfonicznej Karłowicza w kontekście muzyki jemu współczesnej, a także drogę twórczą Szymanowskiego prowadzącą do unowocześnienia warsztatu kompozytorskiego i genialnej stylizacji folkloru polskiego, porównywalnej z Chopinowską.
Z pokolenia kompozytorów, których kariera artystyczna miała swój początek w okresie międzywojennym, więcej miejsca poświęcono
Józefowi Kofflerowi
Aleksandrowi Tansmanowi
Grażynie Bacewicz
Romanowi Palestrowi
Andrzejowi Panufnikowi oraz
Witoldowi Lutosławskiemu
Celem tej prezentacji jest zaakcentowanie oryginalności ich stylów muzycznych. Muzykę Bacewiczówny znamionuje dogłębna znajomość tajników wiolinistyki w połączeniu z umiejętnością kształtowania klarownej formy dzieła. Zaiste, próżno by szukać wśród artystów generacji Grażyny Bacewicz tak niezwykłej osobowości artystycznej łączącej wybitne talenty wirtuoza i kompozytora zarazem. Twórczość instrumentalna kompozytorki, zarówno ta związana z neoklasycyzmem, jak i ta, w której odczytujemy inspiracje wybranymi cechami muzyki awangardowej połowy XX wieku, wyróżnia się cyzelowaniem szczegółu, soczystością brzmienia i mistrzowskim operowaniem instrumentami smyczkowymi, słowem - można mówić o indywidualnym „stylu wiolinistycznym” Bacewiczówny.
Nadzwyczajna oryginalność stylu kompozytorskiego cechuje także muzykę Lutosławskiego i Panufnika. Każdy z nich wykształcił swój własny system organizacji wysokości dźwięków (notabene oba systemy skrystalizowały się w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia i podlegały ciągłym metamorfozom) i sposób kształtowania wyrazu dzieła. Twórczość obu kompozytorów nobilituje ich do Panteonu światowej kultury muzycznej.
Z następnej generacji kompozytorów bliżej przedstawiono Tadeusza Bairda, Kazimierza Serockiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Krzysztofa Pendereckiego.
Twórczość tego ostatniego epatowała swą niezwykłością w czasach awangardy, a zaczęła zdobywać szerokie rzesze słuchaczy, gdy kompozytor sięgnął do niewyczerpanego źródła wartości tradycyjnych, nie rezygnując z ciągłej kreacji własnych chwytów kompozytorskich i koncepcji wielkiej formy muzycznej. Fenomen Pendereckiego zapewne będzie można trafniej ukazać z dalszej perspektywy czasowej, ale już od dawna jest oczywiste, że to jego twórczość - niezależnie od kontrowersyjnych opinii, jakie prowokuje - jest ciągle obecna w światowym repertuarze koncertowym i operowym, zaznaczając tym samym miejsce muzyki polskiej w kulturze uniwersalnej.
Wyróżnienie kilkunastu zaledwie kompozytorów w odrębnych szkicach nie oznacza, jakoby pozostali nie mieli w swym dorobku dzieł fascynujących i godnych uwagi. Wręcz przeciwnie, muzyka polska XX wieku to wprost skarbiec interesujących pomysłów dźwiękowych i oryginalnych ujęć formalnych.
Omówienie wszystkich indywidualnych stylów kompozytorskich wymagałoby obszernego, wielotomowego dzieła.
[Ze wstępu Autorki]
This book contains a review of the most important movements in 20th-century Polish music. It also presents profiles of those composers who are judged to have made valuable contributions to both Polish and world musical culture.
[from Introduction]
Wydawca: Musica Iagellonica
Rok wydania: 2010
Liczba stron: 350 + XV stron kolorowych tablic
Format: B5
Oprawa: miękka
Wersja językowa: angielska
ISBN: [zasłonięte]978-8399-175-3
|
Kontakt z nami:
ul. Dwernickiego 7A/21, 31-530 Kraków
Szczegółowe informacje pod nr tel:
+48 [zasłonięte] 377 740
+48 12 [zasłonięte] 73
- gg: [zasłonięte]61549,
Zasady składania i realizacji zamówień dostępne są na stronie "O mnie".
|