Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach do nauczania zawodu technik pojazdów samochodowych (symbol cyfrowy 311[52]) na poziomie technikum i szkoły policealnej. Rok dopuszczenia do użytku szkolnego MEN 2011.
Druga część podręcznika poświęconego budowie podwozi i nadwozi samochodowych. Przedstawiono w niej budowę i działanie układów hamulcowego, kierowniczego i jezdnego oraz zawieszenia i nadwozia wraz z układami bezpieczeństwa i komfortu jazdy, jak również zagadnienia dotyczące ram nośnych, przyczep, naczep i motocykli. Opisano zasady diagnostyki, obsługi i napraw omawianych elementów oraz stosowane narzędzia i materiały eksploatacyjne. Materiał nauczania bogato zilustrowano przykładami nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych oraz schematami blokowymi obrazującymi tok postępowania podczas oceny stanu technicznego i poszukiwania przyczyn niesprawności pojazdu. Na końcu każdego rozdziału zamieszczono ćwiczenia i testy kontrolne (z prawidłowymi odpowiedziami na końcu książki), umożliwiające sprawdzenie stopnia opanowania podanych wiadomości.
Odbiorcy podręcznika: uczniowie kształcący się w zawodzie technik pojazdów samochodowych, uczniowie szkół o pokrewnym profilu kształcenia, osoby zdobywające kwalifikacje zawodowe w ramach kształcenia pozaszkolnego oraz zajmujące się działalnością praktyczną w zakresie techniki samochodowej.

---

Książka ani w całości, ani we fragmentach nie może być skanowana, kserowana, powielana bądź rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, w tym również nie może być umieszczana ani rozpowszechniana w postaci cyfrowej zarówno w Internecie, jak i w sieciach lokalnych bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich.

---

Słowo wstępne 8
1. Układ hamulcowy 9
1.1. Wiadomości wstępne 9
1.2. Mechanika ruchu samochodu podczas hamowania 9
1.2.1. Moment hamujący i siła hamowania 10
1.2.2. Przebieg procesu hamowania 13
1.2.3. Rozdział sił hamowania na koła poszczególnych osi 15
1.3. Rodzaje układów hamulcowych 20
1.4. Ogólna budowa i zasada działania układu hamulcowego 22
1.5. Hamulce bębnowe 26
1.6. Hamulce tarczowe 41
1.7. Hamulce taśmowe 51
1.8. Mechanizmy uruchamiające hamulce 51
1.8.1. Mechanizm hydraulicznego uruchamiania hamulca zasadniczego 52
1.8.2. Mechanizm elektrohydraulicznego (EHB) i elektromechanicznego (EMB) uruchamiania hamulców 68
1.8.3. Mechanizm pneumatycznego uruchamiania hamulców w samochodach ciężarowych i autobusach 70
1.8.4. Hydropneumatyczny mechanizm uruchamiający hamulce 76
1.8.5. Elektropneumatyczne mechanizmy uruchamiające hamulce 77
1.8.6. Mechanizmy uruchamiające hamulec postojowy 78
1.9. Układy rozdzielające siły hamowania 86
1.10. Układy zapobiegające blokowaniu kół samochodu 92
1.11. Hamulce ciągłego działania 98
1.12. Badania kontrolne układu hamulcowego 104
1.12.1. Badania diagnostyczne układu hamulcowego sterowanego hydraulicznie 104
1.12.2. Badania diagnostyczne układu hamulcowego sterowanego pneumatycznie 116
1.13. Obsługa i naprawa układu hamulcowego 120
1.14. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układach hamulcowych 145
1.15. Ćwiczenia i test kontrolny 149
2. Układ kierowniczy 153
2.1. Wiadomości wstępne 153
2.2. Siły działające na samochód poruszający się po łuku 154
2.2.1. Ruch samochodu po torze krzywoliniowym 155
2.2.2. Kryteria bezpiecznej prędkości samochodu na zakręcie 157
2.2.3. Stateczność ruchu samochodu 160
2.3. Rodzaje układów kierowniczych 164
2.4. Budowa układu kierowniczego 166
2.4.1. Mechanizm kierowniczy 167
2.4.2. Mechanizm zwrotniczy 184
2.4.3. Mechanizmy wspomagania układu kierowniczego 195
2.5. Parametry diagnostyczne określające ustawienie kół i osi pojazdu 202
2.5.1. Zbieżność kół 203
2.5.2. Kąt pochylenia koła 206
2.5.3. Kąt pochylenia osi sworznia (obrotu) zwrotnicy 209
2.5.4. Kąt wyprzedzenia osi sworznia (obrotu) zwrotnicy 212
2.5.5. Kąty skrętu kół kierowanych (kontrolne i maksymalne) 214
2.5.6. Ustawienie osi pojazdu 215
2.5.7. Sumaryczny luz układu kierowniczego 218
2.5.8. Opory skrętu kół kierowanych 218
2.6. Specjalne układy kierownicze 218
2.7. Aktywne układy kierownicze 221
2.8. Obsługa i naprawa układu kierowniczego 225
2.9. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układach kierowniczych 261
2.10. Ćwiczenia i test kontrolny 263
3. Układ jezdny 267
3.1. Drgania pojazdu oraz ich wpływ na komfort i bezpieczeństwo jazdy 267
3.2. Układ zawieszenia 274
3.2.1. Rodzaje zawieszeń pojazdów 274
3.2.2. Zawieszenia ze stalowymi elementami sprężystymi 289
3.2.3. Zawieszenia z elementami sprężystymi z gumy i tworzyw sztucznych 319
3.2.4. Zawieszenia hydroelastyczne 320
3.2.5. Zawieszenia z pneumatycznymi elementami sprężystymi 322
3.2.6. Zawieszenia hydropneumatyczne 338
3.2.7. Aktywne zawieszenia elektromagnetyczne 346
3.2.8. Zawieszenia półaktywne z regulacją tłumienia 348
3.2.9. Obsługa i naprawa układu zawieszenia 350
3.3. Koła 363
3.3.1. Budowa i rodzaje ogumienia 366
3.3.2. Oznaczenia opon 379
3.3.3. Wymagania w stosunku do ogumienia 383
3.3.4. Obręcze 391
3.3.5. Układ kontroli ciśnienia i centralnego pompowania kół 395
3.3.6. Obsługa i naprawa układu jezdnego 398
3.4. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w układzie jezdnym 415
3.5. Ćwiczenia i test kontrolny 418
4. Ramy 421
4.1. Budowa i zadania ram 421
4.2. Sprawdzanie i naprawa ram 427
4.3. Ćwiczenia i test kontrolny 430
5. Nadwozia pojazdów samochodowych 432
5.1. Wiadomości wstępne 432
5.2. Nadwozia samochodów osobowych i pochodnych 433
5.2.1. Podział nadwozi 433
5.2.2. Budowa nadwozi 443
5.3. Nadwozia autobusów 454
5.3.1. Podział nadwozi autobusów 454
5.3.2. Budowa nadwozi autobusów 457
5.4. Nadwozia samochodów ciężarowych 459
5.4.1. Kabiny 459
5.4.2. Nadwozia użytkowe uniwersalne 462
5.4.3. Nadwozia użytkowe specjalizowane 463
5.4.4. Nadwozia użytkowe wymienne 467
5.5. Nadwozia samochodów ciężarowych specjalnego przeznaczenia 468
5.6. Sprawdzanie, naprawa i konserwacja nadwozi 469
5.7. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w nadwoziach 478
5.8. Ćwiczenia i test kontrolny 479
6. Przyczepy i naczepy 481
6.1. Przyczepy 481
6.2. Naczepy 487
6.3. Ćwiczenia i test kontrolny 489
7. Motocykle 491
7.1. Rodzaje motocykli 491
7.2. Ogólna budowa motocykla 495
7.3. Obsługa i naprawa motocykla 509
7.4. Ćwiczenia i test kontrolny 512
8. Układy bezpieczeństwa i komfortu jazdy 514
8.1. Układy bezpieczeństwa czynnego i komfortu jazdy 514
8.2. Układy bezpieczeństwa biernego 539
8.3. Diagnostyka, obsługa i naprawa układów bezpieczeństwa i komfortu jazdy 559
8.4. Ćwiczenia i test kontrolny 566
Bibliografia 568
Rozwiązania testów kontrolnych 573