|
NOWOŚĆ
„Podwójne szelągi w mennictwie pomorskim (1[zasłonięte]594-16)”
Podwójne Szelągi zostały wydane w formacie B5 w twardej oprawie na papierze kredowym i zawiera wiele kolorowych zdjęć oraz tabel.
PODWÓJNE SZELĄGI - OPIS
Podczas pracy nad katalogiem, poza wyodrębnieniem i pokazaniem istniejących podwójnych szelągów, celem autorów była również kwerenda literatury tematu. Opierając się na kolekcjach własnych, kolegów kolekcjonerów oraz zbiorach muzealnych, zweryfikowali istnienie wielu monet. Uporządkowania wymagały zwłaszcza monety Bogusława XIV, których część była źle opisana, a kilka wymienianych roczników (1623–1627) w ogóle nie zostało wybitych. Poza częścią katalogową w osobnych rozdziałach autorzy szczegółowo opisują monety każdego emitenta. Określają ich istotne cechy, na podstawie których można rozpoznać, w jakiej mennicy zostały wybite, a czasami nawet zidentyfikować, kto był autorem stempli do ich produkcji. W części katalogowej monety zostały przedstawione w układzie chronologicznym. Nie dość, że zachowano układ od najstarszej do najmłodszej, starając się również zachować chronologię poszczególnych typów i odmian. Dzięki temu można zaobserwować, jak z biegiem czasu zmieniały się monety poszczególnych emitentów nawet w obrębie jednego roku czy jednego typu.
Kilka słów o podwójnych szelągach:
"...Podwójny szeląg, duplex solidus, Doppelschilling czy też nazywany potocznie przez kolekcjonerów DS, to nominał spotykany w obu Saksońskich Okręgach Rzeszy. Jego historia u nas – bo tak my, tu urodzeni, powinniśmy traktować te ziemie, rozpoczęła się w 1594 roku w mennicy szczecińskiej, pod stemplami Jana Fryderyka. Efektowna, przepiękna moneta wytworzona technologią walcowania powstała w niewielu egzemplarzach. Po kilkunastu latach przerwy, w 1609 roku książę wołogoski Filip Juliusz równie efektownymi monetami wznawia ich produkcję we Franzburgu, odchodząc jednocześnie od technologii prasy walcowej. Na przykładzie tego księcia, który jako jedyny wytwarzał je nieprzerwanie w latach 1609–1621, widać powolny upadek ekonomiczny i monetarny cesarstwa, który doprowadził do okresu zwanego kipper und wipperzeit. Pierwsze egzemplarze to monety okazałe, o wadze ponad 3 g, z roku na rok zmniejszające swoją średnicę oraz wagę, by w 1621 roku osiągnąć połowę wagi pierwotnej. W Koszalinie biją podwójne szelągi bracia Franciszek, Ulryk, a w roku 1628 Bogusław XIV. Praca tej mennicy była nielegalna, zresztą tak jak i wszystkich mennic pomorskich, z wyjątkiem mennicy okręgowej zlokalizowanej w Szczecinie. Właśnie w niej Franciszek, już jako książę szczeciński, kontynuuje ich produkcję.
Fascynująca jest historia działalności mennicy w Darłowie. Nieznany z nazwiska mincerz w małym krążku zakodował wiele informacji niezauważonych dotychczas przez badaczy. Tę intrygującą historię, godną opowieści Dana Browna, wyjaśniamy w odrębnym rozdziale. Od Kodu da Vinci różni się tym, że nie jest fikcją literacką. Mennica darłowska pracuje z przerwami tylko na rzecz Bogusława XIV, a nie, jak dotąd sądzono, również dla Ulryka. I wreszcie zagmatwana historia mennictwa ostatniego Gryfity, skutkująca niemożliwością określenia miejsca powstania wielu typów monet. Tylko Darłowo ze swoją symboliką dało nam tę szansę, niestety nie byliśmy w stanie określić proweniencji części odmian podwójnych szelągów. W 1629 roku kończy się historia tego nominału w zjednoczonym już księstwie pomorskim, by ponownie zaistnieć w 1656 roku już tylko w prowincji pomorskiej Królestwa Szwecji. Produkcja podwójnych szelągów stemplami wykonanymi przez Gottfrieda Tabberta – szczecińskiego Dadlera, któremu poświęcamy jeden z rozdziałów, trwa do 1662 roku. Tabbert – złotnik, mincerz, doskonały wykonawca stempli – sam w sobie może być przedstawiany jako historia mennictwa pomorskiego. Już w 1619 roku na monetach Franciszka zauważamy jego punce, a mistrzostwo Tabberta wykorzystywano nawet po jego śmierci. Jeszcze w 1669 roku użyto jego punc do produkcji monet..."
Spis treści
Wstęp................................................................................................................................................... 7
Zarys mennictwa pomorskiego XII-XVI wiek............................................................................... 11
Systemy pieniężne na Pomorzu na przełomie XVI i XVII wieku................................................. 29
Mennictwo pomorskie w okresie kryzysu monetarnego............................................................... 41
Mennica Bogusława XIV w Darłowie............................................................................................ 51
Gottfried Tabbert - rytownik i medalier dworu szczecińskiego................................................... 69
Podwójne szelągi w skrabach monet.............................................................................................. 79
Kontrmarki na podwójnych szelągach......................................................................................... 101
Fałszerstwa podwójnych szelągów................................................................................................ 119
Abrewiacje na monetach pomorskich.......................................................................................... 125
Legendy na podwójnych szelągach............................................................................................... 131
Varia................................................................................................................................................ 137
Jan Fryderyk.................................................................................................................................. 141
Sylwetka....................................................................................................................................... 141
Mennictwo.................................................................................................................................... 142
Podwójne szelągi.......................................................................................................................... 156
Filip Juliusz..................................................................................................................................... 159
Sylwetka....................................................................................................................................... 159
Mennictwo.................................................................................................................................... 160
Podwójne szelągi.......................................................................................................................... 172
Franciszek....................................................................................................................................... 179
Sylwetka....................................................................................................................................... 179
Mennictwo.................................................................................................................................... 180
Podwójne szelągi.......................................................................................................................... 183
Ulryk................................................................................................................................................ 187
Sylwetka....................................................................................................................................... 187
Mennictwo.................................................................................................................................... 188
Podwójne szelągi.......................................................................................................................... 191
Bogusław XIV................................................................................................................................. 197
Sylwetka....................................................................................................................................... 197
Mennictwo.................................................................................................................................... 201
Podwójne szelągi.......................................................................................................................... 218
Karol X Gustaw............................................................................................................................. 231
Sylwetka....................................................................................................................................... 231
Karol XI Wittelsbach..................................................................................................................... 233
Sylwetka....................................................................................................................................... 233
Mennictwo królów szwedzkich na Pomorzu do 1672 roku........................................................ 237
Podwójne szelągi bite przez Szwedów na Pomorzu.................................................................... 247
Struktura i układ katalogu............................................................................................................ 253
Katalog podwójnych szelągów...................................................................................................... 255
Jan Fryderyk................................................................................................................................. 257
Filip Juliusz................................................................................................................................... 259
Franciszek..................................................................................................................................... 272
Ulryk............................................................................................................................................. 277
Bogusław XIV............................................................................................................................. 289
Karol X Gustaw........................................................................................................................... 310
Karol XI Wittelsbach.................................................................................................................... 315
Zakończenie.................................................................................................................................... 319
Podziękowania................................................................................................................................ 323
Bibliografia..................................................................................................................................... 325
|
