1 Wprowadzenie do CNC 7

1.1 Historyczny rozwój CNC 7

Fazy rozwoju od konwencjonalnych obrabiarek do CIM (Computer Integrated Manufacturing) 7

1.2 Porównanie obrabiarek konwencjonalnych i wyposażonych w system sterowania CNC 8

Budowa 8
Funkcja 9
Opłacalność 10

1.3 Cechy konstrukcyjne nowoczesnych obrabiarek CNC 11

Sterowane osie ruchów posuwowych i obrotowych 11
Systemy pomiaru przemieszczenia 13
Napęd główny i wrzeciona robocze 15
Uchwyty obróbkowe 16
Urządzenia do wymiany narzędzi 16
Ochrona pracy przy obrabiarkach CNC 18
Test wiadomości o „podstawach CNC" 19


2 Geometryczne podstawy obróbki CNC 21

2.1 Układy współrzędnych w obrabiarkach CNC 21

Rodzaje układów współrzędnych 21
Układ współrzędnych prostokątnych 21
Układ współrzędnych biegunowych 23
Definicja układu współrzędnych w odniesieniu do maszyny ew. przedmiotu obrabianego 24
Osie ruchów posuwowych i obrotowych w obrabiarkach CNC 28
Położenie i oznaczenia osi NC 28
Kierunki ruchów obrabiarek CNC 29
Wymiarowanie zgodne z NC 29

2.2 Określanie współrzędnych zarysu 31

Podstawy obliczania współrzędnych 31
Parametry trójkąta 31
Kąty trójkąta 31
Trójkąt prostokątny 32
Funkcje trygonometryczne 33
Obliczanie współrzędnych NC 34

2.3 Punkty zerowe i referencyjne obrabiarek CNC 36

Rodzaje punktów zerowych i referencyjnych 36
Ustalanie punktu zerowego przedmiotu obrabianego w tokarce CNC 39
Wyznaczanie punktu zerowego przedmiotu obrabianego W na frezarce CNC 40

2.4 Numeryczne sterowania obrabiarek CNC 42

Łańcuch sterujący i obwód regulacji 42
Sterowanie CNC 42 Budowa i funkcja 42
Wprowadzanie i przetwarzanie danych 42
Realizacja ruchów narzędzia (układu) 43
Rodzaje układów sterowania CNC 45 Tryb DNC 48
Cechy trybu DNC 48 Wprowadzanie i przetwarzanie danych w trybie DNC 48
Zalety trybu DNC 49

2.5 Korekcja narzędzi do obróbki CNC 50

Sens i cel stosowania wartości korekcyjnych narzędzi 50
Korekcja długości narzędzia przy frezowaniu i toczeniu 50
Korekcje promienia narzędzia 51
Korekcja promienia narzędzia frezarskiego (frezowanie) 51
Korekcja promienia ostrza (toczenie) 53
Pomiar i ustawienie narzędzi przy pomocy urządzenia do ustawiania 57
Budowa i funkcja urządzenia do ustawiania narzędzi 57
Postępowanie podczas pomiaru i nastawiania narzędzi 58
Pomiar i ustawianie narzędzi przy pomocy obrabiarki CNC 59
Bezpośredni pomiar narzędzi w tokarce CNC 59
Wykrywanie odchyleń pomiędzy wartością zadaną i otrzymaną
przy pomocy różnych środków technicznych 59

2.6 Układy pomiarowe położenia 60

Posuwy, sterowanie i regulacja położenia osi NC 60
Metody pomiaru położenia 60
Absolutny i przyrostowy pomiar przemieszczenia 60
Test wiadomości „Podstawy Geometryczne" 62


3 Technologiczne podstawy obróbki CNC 63

3.1 Systemy narzędziowe CNC do toczenia i frezowania 63

Uchwyty narzędziowe 63
Oprawki narzędziowe 63
Płytki wieloostrzowe przestawne ze spieków twardych 64

3.2 Budowa i zastosowanie narzędzi tokarskich do obróbki CNC 66

Rodzaje narzędzi tokarskich i ich nazwy wg ISO 66
Materiały na ostrza narzędzi 67 Geometria ostrza 69
Zużycie i trwałość 70 Parametry skrawania 71
Przykłady obliczania parametrów technologicznych do obróbki CNC 73

3.3 Budowa i zastosowanie narzędzi frezarskich do obróbki CNC 74

Frezowanie i metody frezowania 74
Rodzaje narzędzi frezarskich i ich oznaczenia skrótowe ISO 76
Materiały narzędzi skrawających 77 Geometria ostrza 78
Parametry skrawania 80
Przykłady obliczania parametrów technologicznych do obróbki CNC 82

3.4 Obliczanie parametrów technologicznych do obróbki CNC 84

Przykłady obliczania parametrów technologicznych do toczenia CNC 84
Przykłady obliczania parametrów technologicznych dla frezowania CNC 92

3.5 Systemy mocowania CNC 97 Rodzaje systemów mocowania 97

Rodzaje i nazwy uchwytów tokarskich 100
Typy i nazwy uchwytów frezarskich 109
Test wiadomości „Podstawy technologiczne" 114


4 Wprowadzenie do programowania NC 116

4.1 Organizacja i przebieg pracy podczas ręcznego programowania NC 116

Porównanie sposobu działania podczas przygotowania
do obróbki konwencjonalnej i CNC 116
Organizacyjne przyporządkowanie programowania NC 117
Tworzenie programów w ramach przygotowania pracy 117
Tworzenie programów na terenie warsztatu 118
Różnica między programowaniem ręcznym i maszynowym 118
Postępowanie podczas ręcznego programowania NC
na stanowisku programowania 120
Zapewnianie jakości obróbki CNC 122

4.2 Podstawy programowania NC 123

Normy programowania NC 123
Budowa programu NC 123
Struktura bloku programu 124
Struktura słowa programu 124
Porównawcze zestawienie kluczy programowania NC
różnych układów sterowania CNC 126

4.3 Wprowadzenie do ręcznego programowania NC 131

Sposób postępowania podczas ręcznego programowania NC 131
Analiza rysunku warsztatowego 131
Ustalenie planów pracy 132
Wybór uchwytów mocujących i niezbędnych narzędzi 133
Tworzenie programu NC 133
Ręczne programowanie NC - toczenie 134
Ręczne programowanie NC - frezowanie 138

Test wiadomości „Wprowadzenie do programowania NC" 141
Dodatek
Rozwiązania 142
Odpowiedzi do testu „Podstawy CNC" 146