Tytuł | Podstawy gleboznawstwa |
Autor | S. Zawadzki |
Wydawca | PWRiL |
Rok wydania | 2000 |
Liczba stron | 179 |
Wymiary | 230 x 160 mm |
Okładka | miękka |
ISBN | 83-09-01762-6 |
Nauka o glebie - gleboznawstwo (pedologia) jest nauką przyrodniczą powiązaną ściśle z geologią, mineralogią, petrografią, geochemią, geomorfologią, a także archeologią i ekologią oraz szerokimi dziedzinami środowiska przyrodniczego, jak rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo. Część specjalistów traktuje termin pedologia jako synonim gleboznawstwa, inni ograniczają jego stosowanie tylko do działów nauki o glebie zajmujących się zagadnieniami teoretycznymi, jak np. paleopedologia czy ekopedologia. Gleboznawstwo jest nauką o powstawaniu, rozwoju, budowie, właściwościach i funkcjach gleb, a także o ich przestrzennym rozmieszczeniu. Zajmuje się również sposobami użytkowania gleb i związanymi z tym zagrożeniami, a także metodami zapobiegania i usuwania skutków tych zagrożeń. Gleba - czyli pedosfera - stanowi powierzchniową warstwę skorupy ziemskiej, objętą procesami glebotwórczymi. Jako zasadniczy element litosfery jest jednym z najważniejszych komponentów ekosystemów lądowych i wodnych. Gleby należą do niepomnażalnych zasobów kuli ziemskiej i spełniają wiele funkcji, przede wszystkim jako siedlisko wzrostu i rozwoju roślin i zwierząt oraz transformacji składników mineralnych i organicznych. W swej budowie i właściwościach mają zapisane cechy zarówno minionych epok geologicznych, jak i dzisiejszych (holoceńskich) procesów litologiczno-pedologicznych. Gleby, dzięki swoistym cechom, stanowią odbicie historii krajobrazu, którego są istotną częścią.
Spis treści
Od Autora
Wstęp
1. Podstawowe wiadomości z zakresu geologii, mineralogii i petrografii
1.1. Dzieje Ziemi i powstawanie skał
1.2. Minerały
1.3. Ważniejsze skały macierzyste i ich charakterystyka
1.4. Wietrzenie skał
1.5. Występowanie utworów macierzystych gleb na terenie Polski
2. Powstawanie gleb
2.1. Proces inicjalny tworzenia się gleby
2.2. Czynniki glebotwórcze
2.2.1. Skała macierzysta
2.2.2. Klimat
2.2.3. Organizmy żywe
2.2.4. Woda
2.2.5. Działalność człowieka
2.3. Warunki powstawania gleb
2.3.1. Rzeźba terenu
2.3.2. Czas, wiek gleby
2.4. Procesy glebotwórcze
2.5. Miejsce i funkcje gleby w ekosferze
3. Morfologia gleb
3.1. Budowa profilu glebowego
3.1.1. Podstawowe pojęcia
3.1.2. Poziomy główne w glebach mineralnych i mineralno-organicznych
3.1.3. Poziomy główne w glebach organicznych
3.2. Miąższość gleby
3.3. Barwa gleby
3.4. Struktura gleby
3.4.1. Definicja
3.4.2. Struktury gleb mineralnych
3.4.3. Struktury gleb organicznych
3.5. Układ gleby
3.6. Nowotwory glebowe
3.7. Stopień rozkładu torfu
4. Części składowe gleby
4.1. Składniki stałe gleby
4.1.1. Składniki mineralne gleby
4.1.2. Składniki organiczne i mineralno-organiczne gleby
4.2. Woda w glebie
4.2.1. Postacie wody w glebie
4.2.2. Gospodarka wodna w różnych okresach wzrostu i rozwoju roślin
4.3. Powietrze w glebie
5. Koloidy glebowe
5.1. Budowa i właściwości cząstek koloidowych
5.2. Ważniejsze koloidy glebowe
6. Właściwości fizyczne gleb
6.1. Właściwości fizyczne podstawowe
6.1.1. Gęstość
6.1.2. Porowatość
6.1.3. Zwięzłość
6.1.4. Przylepność (lepkość)
6.1.5. Plastyczność
6.1.6. Pęcznienie i kurczenie się utworów glebowych
6.2. Właściwości hydrofizyczne
6.3. Właściwości aeracyjne
6.4. Właściwości termofizyczne
7. Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb
7.1. Właściwości sorpcyjne
7.2. Odczyn gleby
8. Żyzność i urodzajność gleby
9. Degradacja gleby
10. Ochrona gleby i zapobieganie jej degradacj
11. Rekultywacja gleb i zagospodarowanie obszarów zdewastowanych
12. Waloryzacja użytkowa gleb
12.1. Bonitacja gleb
12.1.1. Bonitacyjna klasyfikacja gleb ornych
12.1.2. Bonitacyjna klasyfikacja gleb trwałych użytków zielonych
12.2. Kompleksy rolniczej przydatności gleb
12.2.1. Kompleksy rolniczej przydatności gleb ornych
12.2.2. Kompleksy rolniczej przydatności gleb trwałych użytków zielonych
12.3. Prognostyczne kompleksy wilgotnościowo-glebowe trwałych użytków zielonych
13. Systematyka gleb stosowana w Polsce
Gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone
Gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju
Gleby czarnoziemne
Gleby brunatnoziemne
Gleby bielicoziemne
Gleby glejobielicoziemne
Czarne ziemie
Gleby zabagniane
Gleby bagienne
Gleby pobagienne
Gleby aluwialne
Gleby deluwialne
Gleby kulturoziemne
Gleby industroziemne i urbanoziemne
14. Ogólna charakterystyka gleb występujących na kuli ziemskiej
15. Mapy gleb i ich przydatność
Literatura
Załącznik: Mapa gleb Polski