Tytuł	Podstawy gleboznawstwa
Autor	S. Zawadzki
Wydawca	PWRiL
Rok wydania	2000
Liczba stron	179
Wymiary	230 x 160 mm
Okładka	miękka
ISBN	83-09-01762-6

 

Nauka o glebie - gleboznawstwo (pedologia) jest nauką przyrodniczą powiązaną ściśle z geologią, mineralogią, petrografią, geochemią, geomorfologią, a także archeologią i ekologią oraz szerokimi dziedzinami środowiska przyrodnicze­go, jak rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo. Część specjalistów traktuje termin pe­dologia jako synonim gleboznawstwa, inni ograniczają jego stosowanie tylko do działów nauki o glebie zajmujących się zagadnieniami teoretycznymi, jak np. paleopedologia czy ekopedologia. Gleboznawstwo jest nauką o powstawaniu, rozwoju, budowie, właściwo­ściach i funkcjach gleb, a także o ich przestrzennym rozmieszczeniu. Zajmuje się również sposobami użytkowania gleb i związanymi z tym zagrożeniami, a tak­że metodami zapobiegania i usuwania skutków tych zagrożeń. Gleba - czyli pedosfera - stanowi powierzchniową warstwę skorupy ziemskiej, objętą procesami glebotwórczymi. Jako zasadniczy element litosfery jest jednym z najważniejszych komponentów ekosystemów lądowych i wod­nych. Gleby należą do niepomnażalnych zasobów kuli ziemskiej i spełniają wiele funkcji, przede wszystkim jako siedlisko wzrostu i rozwoju roślin i zwie­rząt oraz transformacji składników mineralnych i organicznych. W swej budo­wie i właściwościach mają zapisane cechy zarówno minionych epok geologicz­nych, jak i dzisiejszych (holoceńskich) procesów litologiczno-pedologicznych. Gleby, dzięki swoistym cechom, stanowią odbicie historii krajobrazu, którego są istotną częścią.

 

Spis treści

 

Od Autora                                                                                               

Wstęp

1. Podstawowe wiadomości z zakresu geologii, mineralogii i petrografii

1.1. Dzieje Ziemi i powstawanie skał

1.2. Minerały

1.3. Ważniejsze skały macierzyste i ich charakterystyka

1.4. Wietrzenie skał

1.5. Występowanie utworów macierzystych gleb na terenie Polski

2. Powstawanie gleb

2.1. Proces inicjalny tworzenia się gleby

2.2. Czynniki glebotwórcze

2.2.1. Skała macierzysta

2.2.2. Klimat

2.2.3. Organizmy żywe

2.2.4. Woda

2.2.5. Działalność człowieka

2.3. Warunki powstawania gleb

2.3.1. Rzeźba terenu

2.3.2. Czas, wiek gleby

2.4. Procesy glebotwórcze

2.5. Miejsce i funkcje gleby w ekosferze

3. Morfologia gleb

3.1. Budowa profilu glebowego

3.1.1. Podstawowe pojęcia

3.1.2. Poziomy główne w glebach mineralnych i mineralno-organicznych

3.1.3. Poziomy główne w glebach organicznych

3.2. Miąższość gleby

3.3. Barwa gleby

3.4. Struktura gleby

3.4.1. Definicja                                                                                        

3.4.2. Struktury gleb mineralnych                                                           

3.4.3. Struktury gleb organicznych                                                         

3.5. Układ gleby                                                                                       

3.6. Nowotwory glebowe                                                                        

3.7. Stopień rozkładu torfu     

4. Części składowe gleby

4.1. Składniki stałe gleby

4.1.1. Składniki mineralne gleby

4.1.2. Składniki organiczne i mineralno-organiczne gleby

4.2. Woda w glebie

4.2.1. Postacie wody w glebie

4.2.2. Gospodarka wodna w różnych okresach wzrostu i rozwoju roślin

4.3. Powietrze w glebie

5. Koloidy glebowe

5.1. Budowa i właściwości cząstek koloidowych

5.2. Ważniejsze koloidy glebowe

6. Właściwości fizyczne gleb

6.1. Właściwości fizyczne podstawowe

6.1.1. Gęstość

6.1.2. Porowatość

6.1.3. Zwięzłość

6.1.4. Przylepność (lepkość)

6.1.5. Plastyczność

6.1.6. Pęcznienie i kurczenie się utworów glebowych

6.2. Właściwości hydrofizyczne

6.3. Właściwości aeracyjne

6.4. Właściwości termofizyczne

7. Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb

7.1. Właściwości sorpcyjne

7.2. Odczyn gleby

8. Żyzność i urodzajność gleby

9. Degradacja gleby

10. Ochrona gleby i zapobieganie jej degradacj

11. Rekultywacja gleb i zagospodarowanie obszarów zdewastowanych

12. Waloryzacja użytkowa gleb

12.1. Bonitacja gleb

12.1.1. Bonitacyjna klasyfikacja gleb ornych

12.1.2. Bonitacyjna klasyfikacja gleb trwałych użytków zielonych

12.2. Kompleksy rolniczej przydatności gleb

12.2.1. Kompleksy rolniczej przydatności gleb ornych

12.2.2. Kompleksy rolniczej przydatności gleb trwałych użytków zielonych

12.3. Prognostyczne kompleksy wilgotnościowo-glebowe trwałych użytków zielonych

13. Systematyka gleb stosowana w Polsce

Gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone

Gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju

Gleby czarnoziemne

Gleby brunatnoziemne

Gleby bielicoziemne

Gleby glejobielicoziemne

Czarne ziemie

Gleby zabagniane

Gleby bagienne

Gleby pobagienne

Gleby aluwialne

Gleby deluwialne

Gleby kulturoziemne

Gleby industroziemne i urbanoziemne

14. Ogólna charakterystyka gleb występujących na kuli ziemskiej

15. Mapy gleb i ich przydatność

Literatura

Załącznik: Mapa gleb Polski