W pracy przedstawiono zjawiska i procesy, które ukształtowały obecną strukturę ekonomiczno-polityczną świata, przy czym szczególną uwagę zwrócono na przemiany zachodzące w przestrzeni politycznej świata oraz na jego współczesny podział. Wiele miejsca poświęcono geopolityce, państwom, ich istocie, znaczeniu, suwerenności, granicom, kresom, stolicom, a także racji stanu, narodom i ich interesom narodowym, tożsamości europejskiej, koncepcjom zjednoczonej Europy.
Książka jest adresowana do osób przyzwyczajonych do czytania nie tylko beletrystyki i poszukujących w literaturze nie tylko łatwych odpowiedzi na trudne pytania, lecz także inspiracji do samodzielnego myślenia; była ona pisana przede wszystkim z myślą o studentach geografii, politologii, dziennikarstwa, europeistyki, socjologii, antropologii i historii oraz osobach interesujących się aktualną sytuacją ekonomiczno-polityczną świata.
Spis treści
Przedmowa
1. WSTĘP
1.1. Miejsce geografii politycznej w nauce światowej i polskiej
1.2. Przedmiot geografii politycznej i konwencje narracji
1.3. Przedmiot i cel książki
1.4. Terminologia
2. GEOPOLITYKA, RACJA STANU I INTERESY NARODOWE
2.1. Geopolityka
2.1.1. Dwie czy cztery geopolityki?
2.1.2. Rozwój geopolityki biologicznej
2.1.3. Polska geopolityka geograficzna
2.1.4. Rozwój geopolityki politycznej
2.1.5. Geopolityka ekonomiczna
2.1.6. Światowy system ekonomiczno-polityczny
2.1.7. Zmiana geopolitycznego położenia Polski
2.2. Racja stanu a interesy narodowe
2.2.1. Racja stanu
2.2.2. Racja stanu współczesnej Polski
2.2.3. Polskie interesy narodowe
3. PAŃSTWO
3.1. Państwo a kraj
3.2. Istota państwa
3.3. Państwo a suwerenność
3.4. Klasyfikacja państw
3.4.1. Typy genetyczne państwa
3.4.2. Typy społeczne państwa
3.4.3. Systemy państwowe
3.4.4. Formy ustrojowe państwa
3.4.5. Systemy sprawowania władzy
3.4.6. Modele polityczno-ustrojowe państwa
3.4.7. Modele terytorialno-ustrojowe państwa unitarnego
3.4.8. Polityczno-ekonomiczne modele państwa
3.5. Nazwy państw
3.6. Liczba państw świata
3.7. Znaczenie państwa
3.7.1. Wielkość państw
3.7.2. Siła państwa
3.7.3. Władza polityczna a ekonomiczna
3.8. Terytorium państwa
3.8.1. Państwo a terytorium
3.8.2. Efektywne terytorium i efektywny obszar państwa
3.8.3. Morfologia państwa
3.8.4. Enklawy i eksklawy
3.9. Stolica państwa i jego obszar zalążkowy
3.9.1. Stolica
3.9.2. Rdzeń zalążkowy państwa
4. GRANICE, POGRANICZA I KRESY
4.1. Granice
4.1.1. Istota granicy
4.1.2. Granica, rubież, pogranicze
4.1.3. Naturalność granic
4.1.4. Granice pierwotne i wtórne
4.1.5. Granice dzielące i łączące
4.1.6. Zmienność i stabilność granic
4.1.7. Spory graniczne i terytorialne
4.2. Kresy
4.2.1. Pojęcie kresów
4.2.2. Cechy kresów
4.2.3. Orientalizacja kresów
4.2.4. Kresy a przedmurze
4.2.5. Kresy a kolonie
4.2.6. Kresy a państwa siostrzane
4.2.7. Kresy bez państwa
4.2.8. Quasi-kresy
5. NARÓD I TOŻSAMOŚĆ EUROPEJSKA
5.1. Naród
5.1.1. Koncepcje narodu
5.1.2. Procesy narodotwórcze
5.1.3. Naród a nacjonalizm
5.1.4. Mniejszości narodowe i etniczne
5.1.5. Prawo narodów do samostanowienia
5.1.6. Naród a język
5.2. Tożsamość europejska
5.2.1. Europa jako przestrzeń kulturowa
5.2.2. Granice i koncepcje Europy
5.2.3. Podziały Europy
5.2.4. Koncepcje zjednoczonej Europy
6. PRZEMIANY PRZESTRZENI POLITYCZNEJ ŚWIATA
6.1. Mapa polityczna, przestrzeń polityczna, kodeks geopolityczny
6.2. Starożytność
6.3. Średniowiecze
6.4. Wielkie odkrycia geograficzne
6.5. Porządek westfalski
6.6. Porządek napoleoński
6.7. Porządek wiedeński
6.8. Imperializm
6.9. Wojna światowa
6.10. System wersalski
6.11. Antywrsalski Nowy Ład
6.12. System jałtańsko-poczda ms ki
6.13. Dekolonizacja
6.14. Globalizacja
7. EKONOMICZNO-POLITYCZNA STRUKTURA WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA
7.1. Tradycyjne podziały świata
7.1.1. Koncepcje
7.1.2. Terminologia i mierniki rozwoju
7.2. Współczesny podział świata
7.2.1. Podstawy koncepcyjne
7.2.2. Rdzeń
7.2.3. Semiperyferie
7.2.4. Peryferie
7.2.5. Tło
7.2.6. Strefa izolacji
7.3. Instytucje polityczne
8. Zakończenie
Literatura
