Zamiast wstępu 7
Od autora 9
Wprowadzenie 10

1. Podstawy prawne udzielania pierwszej pomocy 11

2. Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia 12

2.1. Definicja pierwszej pomocy 12

2.2. Najczęstsze przyczyny stanów nagłych 13
2.2.1. Uraz czaszkowo-mózgowy 13

2.3. Najczęstsze przyczyny utraty przytomności 14
2.3.1. Przyczyny neurologiczne 14
2.3.2. Przyczyny krążeniowe 15
2.3.3. Przyczyny oddechowe 16
2.3.4. Zatrucia 16
2.3.5. Przyczyny metaboliczne (zatrucia endogenne) 16

3. Organizacja akcji ratunkowej 17

3.1. Wezwanie pomocy 18
3.2. Bezpieczeństwo akcji ratunkowej 19
3.3. Apteczka pierwszej pomocy 21

4. Układy warunkujące życie 24

4.1. Układ oddechowy 24
4.2. Układ krążenia 25
4.3. Układ nerwowy 26

5. Podstawowe funkcje życiowe 26

5.1. Świadomość 26
5.2. Oddech 27
5.3. Krążenie 28

6. Najczęstsze przyczyny stanów nagłych pochodzenia urazowego 28

6.1. Rany 28

6.2. Krwotoki 30
6.2.1. Krwotok wewnętrzny 31
6.2.2 Krwotok zewnętrzny 31
6.2.3. Krwotok z nosa 31

6.3. Amputacja urazowa 32

6.4. Oparzenia i odmrożenia 33
6.4.1. Oparzenie termiczne 33
6.4.2. Oparzenia chemiczne 34
6.4.3. Porażenie prądem 35
6.4.4. Odmrożenia 37

6.5. Urazy kostne i stawowe 37
6.5.1. Skręcenie 37
6.5.2. Zwichnięcie 38
6.5.3. Złamania 39

6.5.3.1. Złamanie żuchwy 39
6.5.3.2. Złamanie kości miednicy 40

6.6. Uraz kręgosłupa 40
6.7. Złamania żeber 41

7. Stany zagrożenia życia związane z nagłym zachorowaniem 41

7.1. Atak astmy oskrzelowej 41
7.2. Padaczka (epilepsja) 42
7.3. Zawał serca 43
7.4. Cukrzyca 44
7.5. Omdlenie 45
7.6. Udar słoneczny 46
7.7. Udar cieplny 46

7.8. Wstrząs 47
7.8.1. Wstrząs hypowolemiczny (krwotoczny) 47
7.8.2. Wstrząs kardiogenny (sercowy) 49
7.8.3. Wstrząs anafilaktyczny (uczuleniowy) 50

8. Zaburzenie funkcji życiowych spowodowane zatruciami 50

8.1. Zatrucia pokarmowe 51
8.2. Zatrucia tlenkiem węgla 51
8.3. Zatrucia lekami 52
8.4. Zatrucia alkoholami 53
8.5. Zatrucia środkami żrącymi i rozpuszczalnikami organicznymi 54
8.6. Zatrucia środkami ochrony roślin 54
8.7. Zatrucia grzybami 55

9. Postępowanie w przypadkach pogryzień, ukąszeń i użądleń 55

9.1. Pogryzienia 55
9.2. Ukąszenia 56
9.3. Użądlenia 56

10. Postępowanie w przypadku ciał obcych 57

10.1. Zachłyśnięcie 57
10.2. Ciało obce w oku 60
10.3. Ciało obce w nosie 60
10.4. Ciało obce w uchu 61
10.5. Ciało obce w przełyku 61

11. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 61

11.1. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej 63
11.2. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej z wykorzystaniem automatycznego defibrylatora (AED) 68
11.3. Podstawowe zasady resuscytacji kobiety w ciąży 72
11.4. Podstawowe zasady resuscytacji dziecka 72
11.5. Podstawowe zasady resuscytacji niemowlęcia 74

12. Pozycje złożeniowe 75

12.1. Pozycja bezpieczna 75
12.2. Pozycja na wznak 78
12.3. Ułożenie na wznak z poduszką pod kolanami 78
12.4. Ułożenieprzeciwwstrząsowe 79
12.5. Ułożenie z uniesionym tułowiem 79
12.6. Ułożeniepółsiedzące 80

13. Psychologia akcji ratunkowej 80
14. Służby BHP wobec ochrony zdrowia 81

Zakończenie 84
Piśmiennictwo 85
Dokumenty źródłowe 86
Wykaz fotografii 87
Wykaz rysunków 89