Piłka siatkowa w szkole
Przedmiot nauczania:	Wychowanie Fizyczne
Poradnik Metodyczny
Wydawnictwo:	Pracownia Wydawnicza "Helvetica" Starachowice
Materiał zebrał i opracował:	Stanisław Zaborniak, Andrzej Kowal
Recenzent:	dr hab. Kazimierz Obodyński
Redaktor techniczny:	Czesław Sieniek
Format:	148 x 210
Oprawa:	miękka - karton laminowany
Ilość stron:	232
Rok wydania:	2006
ISBN	83-[zasłonięte]928-5-X
Wydanie I

W procesie wychowania fizycznego dzieci i młodzieży szczególnie ważną rolę ze względów dydaktycznych, wychowawczych i zdrowotnych odgrywają zajęcia ruchowe wzorowane na zespołowych grach sportowych.
W czasie takich zajęć zawierających elementy gier zespołowych uczniowie mają możliwość zetkniecia się z wieloma odmianami form ruchu i stopniowego opanowania umiejętności opartych na ruchach celowych, precyzyjnych i skoordynowanych, które następnie będą wykorzystane we współzawodnictwie i współdziałaniu w zespole.
Szerokie możliwości oddziaływania na rozwój podstawowych dyspozycji ruchowych dzieci i młodzieży w czasie zajęć z gier sportowych wymagają od prowadzącego określonego postępowania dydaktyczno-wychowawczego.
W organizacji zajęć opartych na grach sportowych kształtowanie i rozwijanie umiejętności ruchowych dzieci i młodzieży powinno być realizowane przez wszechstronne przygotowanie ogólne oraz specjalne (charakterystyczne dla danej gry) z uwzględnieniem wieku, płci oraz indywidualnego rytmu rozwojowego uczniów.
Gry sportowe, a wśród nich piłka siatkowa należą do dyscyplin, które chętnie uprawia młodzież szkół podstawowych, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.
Właściwością gry w piłkę siatkową jest bezkontaktowość. W czasie jej trwania nie ma bezpośrednich starć, tak charakterystycznych dla walki o piłkę w innych grach zespołowych. Sposób zdobywania punktów uległ zmianie. Obecnie każda akcja kończy się przyznaniem punktu bez względu na to, który zespół wykonywał zagrywkę. Po wygraniu akcji zespół uzyskuje również prawo do wykonywania zagrywki.
Piłka siatkowa jest jedną z gier zespołowych, w której istnieje możliwość zdobycia punktu zarówno ręką jak i nogą (przepisy dopuszczają odbicie wszystkimi częściami ciała zawodnika). Gra toczy się od zagrywki do zakończenia akcji. Piłkę siatkową określa się jako grą błędów. Wynika to z faktu, że piłkę można wygrać nie tylko własnym skutecznym zagraniem, lecz też z powodu błędu przeciwnika. Należy grać skutecznie i popełniać jak najmniej błędów.
Zmiana pozycji wszystkich zawodników o jedno miejsce w prawo (rotacja), po zdobyciu zagrywki, zmusza ich do gry na różnych pozycjach. Od momentu wprowadzenia tzw. libero istnieje możliwość wyłączenia niektórych graczy z przyjęcia zagrywki, a przede wszystkim z obowiązku gry obronnej. Tymi zawodnikami najczęściej są środkowi bloku.
Istotną cechą odróżniającą grę w piłkę siatkową od innych zespołowych gier jest brak minimalnej ilości zawodników z jakiej się musi składać zespół, aby rozpocząć i dokończyć zawody. Zespół zawsze musi składać się z sześciu osób. Zdekompletowany nie może uczestniczyć w grze.
Korzyścią nowego systemu punktowania jest większa atrakcyjność piłki siatkowej dla przeciętnego widza. Każda akcja przynosi punkt jednej lub drugiej stronie. Gra stała się bardziej dynamiczna ponieważ punkty zdobywa się bardzo szybko, a sety nie są zbyt długie. Piłka siatkowa stawia zawodnikom wysokie wymagania pod względem umiejętności technicznych (krótki kontakt z piłką, specyfika techniki odbicia, gra w mało naturalnych postawach itp.).
Proces nauczania gry w piłkę siatkową jest złożony i trudny, zwłaszcza w początkowym okresie. Różnorodność skomplikowanych działań technicznych i rozwiązań taktycznych oraz brak możliwości korekty w trakcie operowania piłką stawiają nauczających i nauczanych przed niełatwym zadaniem.
Specyficzny przebieg walki zmusza grających na utrzymaniu pełnej koncentracji psychicznej pomimo, że całość działań agresywnych lub obronnych trwa zaledwie kilka sekund. Istotna jest też umiejętność przewidywania działań przeciwnika, jak też i partnerów.
Współczesny siatkarz musi umieć wszystko: atakować, wystawiać, zagrywać i bronić. Musi dawać sobie radę we wszystkich sytuacjach. Powodują to przede wszystkim cykliczne zmiany pozycji, ale także - stosowana obecnie taktyka drużynowa. Aby mogło się to urzeczywistnić trzeba rozpocząć zajęcia jak najwcześniej. Podwaliną treningu podstawowego powinna być technika, czyli umiejętność jak najdoskonalszego operowania piłką, dalej - indywidualna taktyka oraz rozwój motoryczny każdego siatkarza.
Zawodnik uprawiający tę grę powinien charakteryzować się wysokim poziomem inteligencji, zdolnością taktycznego myślenia, umiejętnością opanowania przeżyć emocjonalnych. Bojowość, zdecydowanie, zdyscyplinowanie, wysoki poziom integracji społecznej to podstawowe cechy zawodnika uprawiającego piłkę siatkową.
Opanowanie w jak najwyższym stopniu techniki gry jest zasadniczym celem zajęć lekcyjnych - pierwszego etapu treningu. Zagadnienie to jest szczególnie ważne, bowiem prawidłowe opanowanie podstawowych umiejętności technicznych w początkowym okresie szkolenia ułatwi i przyśpieszy pracę nad dalszym wszechstronnym rozwojem umiejętności gry w piłkę siatkową.
Niniejsza publikacja została opracowana na podstawie dostępnej literatury oraz doświadczeń w prowadzeniu zajęć z młodzieżą.
Uwzględniono następujące zagadnienia:

• zasady, formy i metody nauczania,
• systematykę i metodykę nauczania wybranych elementów techniki gry,
• zabawy i gry ruchowe w nauczaniu piłki siatkowej,
• program szkolenia,
• zestawy ćwiczeń.

W podanym zasobie materiału są ćwiczenia bardzo skomplikowane, łączące różne elementy techniczne. Prowadzący zajęcia może dobierać takie zestawy ćwiczeń, w których ćwiczacy będzie wykonywał jednocześnie kilka elementów technicznych.
Materiał ćwiczebny zawarty w tym opracowaniu przydatny jest nie tylko w pierwszym okresie (fazie) nauczania, lecz jest pomocny w dalszym doskonaleniu umiejętności zawodników o różnym poziomie zaawansowania. Podane ćwiczenia mogą być prowadzone z każdą grupą zarówno dziewcząt jak i chłopców.
Usystematyzowany materiał ćwiczebny z podziałem na formy nauczania, wskazówkami organizacyjnymi i metodycznymi oraz zawartymi zestawami ćwiczeń powinien ułatwić pracę i uatrakcyjnić zajęcia.
Doświadczenie i inwencja nauczyciela, instruktora w połączeniu z podanym materiałem pozwoli na urozmaicenie zajęć prowadzonych z dziećmi, młodzieżą w szkole.
Podręcznik jest przeznaczony dla nauczycieli, instruktorów, studentów wydziałów nauczycielskich wychowania fizycznego oraz wszystkich tych, którzy interesują się ta dyscypliną sportu.
Zebrany materiał nie jest pełny, ale mam nadzieję, że będzie pomocny w realizacji treści programowych z mini-siatkówki i piłki siatkowej na lekcjach wychowania fizycznego jak również na zajęciach pozalekcyjnych i sekcjach specjalistycznych.

Redakcja

Wstęp


Metodyka nauczania techniki


Rozdział I
Umiejętności techniczne w piłce siatkowej


Rozdział II
Metodyka nauczania elementów techniki gry


1. Postawa siatkarska i sposoby poruszania się po boisku
2. Podanie piłki sposobem górnym oburącz
3. Technika podania piłki sposobem dolnym oburącz
4. Wystawnienie i rozegranie piłki
5. Przyjęcie w polu - systematyka ćwiczeń i metodyka nauczania
6. Zagrywka
7. Przyjęcie zagrywki
8. Systematyka ćwiczeń i metodyka nauczania atakowania
9. Systematyka ćwiczeń i metodyki nauczania zastawiania-blokowania
10. Nauczanie gry w obronie
11. Szkolenie zawodników rozgrywających w piłce siatkowej
12. Zawodnik „libero” a skuteczność gry
13. Zestaw małych gier w doskonaleniu techniki i taktyki indywidualnej
14. Środki przygotowania kondycyjnego
15. Rozkład materiału programowego dla szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej
16. Program szkolenia
17. Rozkład zajęć sekcji piłki siatkowej
18. Przygotowanie taktyczne zawodników
19. Długofalowy proces szkolenia - cele i założenia programowe

Rozdział III
Mini-piłka siatkowa - program szkolenia


1. Mini-siatkówka - zestawy ćwiczeń
2. Zasób ćwiczeń zabaw i gier ruchowych z elementów mini-siatkówki
3. Umiejętności ruchowe charakterystyczne dla mini-piłki siatkowej do opanowania przez uczniów
4. Ćwiczenia ze współzawodnictwem
5. Siatkówka plażowa - umiejętności techniczne

Wykaz terminów wymienionych w naszych publikacjach


Literatura