| W pracy omówiono sposoby sygnalizowania siły illokucyjnej w wypowiedzeniach w aspekcie implicytności performatywów z drugim elementem binarnego przeciwstawienia - ich eksplicytnością. Analizą objęto dwie klasy aktów mowy: aserwtywy oraz dyrektywy. Zbadano warunki (kontekstualne, sytuacyjne, semantyczno-pragmatyczne) ograniczające użycie eksplicytno-performatywnych realizacji asertywnych i dyrektywnych aktów mowy, jak również warunki determinujące ich implicytno-performatywne wyrażenie. Publikacja zainteresuje językoznawców zajmujących się teorią aktów mowy oraz dydaktyków języka rosyjskiego, którzy znajdą w niej obszerny materiał praktyczny, pokazujący, jakie konstrukcje językowe służą przekazywaniu złożonych intencji i sytuacji komunikacyjnych (w dyrektywnych i asertywnych aktach mowy). Wstęp W ostatnich dziesięcioleciach językoznawcy rozszerzyli zainteresowania zdecydowanie poza tradycyjny model opisu samego systemu językowego, przenosząc badania na analizę języka w jego użyciu. Funkcjonalne podej- �cie uwzględnia analizę wypowiedzi w szerszym kontekście mówienia. W ra- mach tej analizy badane są mechanizmy dialogowego współdziałania. Współ- czesne prace językoznawcze opierają się na ustaleniach także innych gałę- zi nauki wzbogacających naszą wiedzę o człowieku, odwołują się do psy- chologii, psycholingwistyki, ale przede wszystkim do filozofii, w tym do filozofii języka. Niniejsza praca stanowi próbę przedstawienia pewnych zagadnień w nur- cie badań językoznawczych dotyczących mechanizmów użycia języka w dy- skursie, którym zajmuje się jedna z najnowszych dziedzin lingwistycznych — pragmatyka językowa. Mimo toczonych do dziś dyskusji na temat obszaru badań tej dziedziny językoznawstwa, problematyka aktów mowy w każdym z podejść pozostaje bezsprzecznie elementem pragmalingwistyki. Tematem pracy jest badanie aktów mowy w aspekcie implicytności performatywów, które ograniczamy do klasy asertywów i dyrektywów. Wiąże się z tym bez- pośrednio także drugi element binarnego przeciwstawienia — ich eksplicyt- ność. Zainteresowanie zjawiskiem implicytności w aktach mowy wynika z faktu, iż w literaturze przedmiotu takie ujęcie problemu nie zostało dotąd opracowane. Performatywy, od których w zasadzie rozpoczęto badanie tego obszaru nowej rzeczywistości lingwistycznej, analizuje się z reguły z uwzględ- nieniem ich eksplicytnej postaci, tj. ich obecności w strukturze zdania. Ujęcie ich „działania" w aspekcie dopuszczalnej performatywnej implicytności bywa formułowane sporadycznie (BoraanoB, 1985; Koa3acoB, 1992). Tymczasem wśród ogółu wypowiedzi w sytuacji codziennego dialogu illokucyjny zamiar mówiącego z reguły nie jest akcentowany eksplicytnie. Rozmówcy budują linię tematyczną dialogu na podstawie wnioskowania, co daje bogaty materiał do badań lingwistycznych. Obszerna grupa wypowiedzi implicytnych | 
