Niniejszy tom, w którym znalazły się aż 32 artykuły, stanowi pokłosie sesji naukowej „Per mulierem... Kobieta w dawnej Polsce”, która odbyła się w Kielcach, w dniach 2–3 grudnia 2009 roku z inicjatywy Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Zamieszczone w niniejszym tomie opracowania mają różnorodną tematykę, nakreśloną na szerokim tle chronologicznym, począwszy od średniowiecza aż po czasy nowożytne. Ich autorami są historycy reprezentujący ośrodki naukowe polskie i zagraniczne. Za wstęp posłużyły rozważania na temat zagadnień genderowych, ujętych na szerszym, europejskim tle. W pierwszym bloku tematycznym „Wzorzec kobiecy postulowany i postrzegany” znalazły się artykuły mówiące z jednej strony o kobiecie jako niedoścignionym wzorcu doskonałości (propagowanym np. w średniowiecznych kazaniach czy utworach hagiograficznych), z drugiej — jako uosobieniu wszelkich przywar i ludzkich słabości (w literaturze pięknej i publicystyce), a także teksty podejmujące tematykę kobiecego wykształcenia. Referaty z drugiej części „Kobieta w życiu publicznym i prywatnym wielkiej i małej ojczyzny” poruszają kwestie m.in. aktywności niewiast na polu gospodarczym, kulturalnym, politycznym, czy też ich konfrontacji z wymiarem sprawiedliwości. Ukazują kobiety w kręgu powiązań krewniaczych, żyjące w formalnych i nieformalnych związkach lub wybierające model życiowy realizowany w zgromadzeniach zakonnych. Czytelnik znajdzie w tomie również teksty dotyczące troski o kobiece zdrowie, odwołujące się do staropolskich zielników i poradników medycznych, oraz dotyczące okresu ciąży i połogu.

Wstęp (Katarzyna Justyniarska–Chojak, Sylwia Konarska–Zimnicka)
Część pierwsza
Wzorzec kobiecy postulowany i postrzegany
Maria Bogucka
Problematyka genderowa w perspektywie europejskiej
Anna Kowalska–Pietrzak
W cieniu świętości, czyli o zwyczajnej kobiecie w państwie Piastów
Tomasz Wojczak
Semiologia życia świętej kobiety na przykładzie Jadwigi śląskiej w kazaniu
Peregryna z Opola
Tomasz Ossowski
Wizerunki kobiet w trzynastowiecznych kazaniach de sanctis Peregryna z Opola
Olga Miriam Przybyłowicz
Pobożność przedstawicielek rodów panujących Europy Środkowej (XIII – po XIV w.). Fenomen popularności franciszkanizmu: inspiracje — modele
Krzysztof Ratajczak
Dworska edukacja kobiet w Polsce Piastów
Sylwia Konarska–Zimnicka
Kobieta w świecie rozrywki. Kilka uwag natury semantycznej (w oparciu o średniowieczne przekazy źródłowe). Przyczynek do dalszych badań
Agnieszka Bartoszewicz
Kobieta a pismo w miastach późnośredniowiecznej Polski
Anna Jabłońska
Kobieta w pieśni staropolskiej
Jolanta Kusiak
Niewieście portrety satyryczne. Wybór z literatury barokowej
Aleksandra Araszkiewicz
Wierszowany pamiętnik Anny Stanisławskiej
Włodzimierz Kaczorowski
Maria Cunitz — śląska sawantka w świetle siedemnastowiecznej korespondencji Jana Herbiniusa
Bogdan Rok
Staropolska wizja świata Teofili Konstancji z Radziwiłłów
Morawskiej — polskiej pamiętnikarki XVIII wieku.
Ołeh Duch
„Poslubiłam byłem zostać zakonnicą i teraz teyze iestem intencji”: problem wyboru życia monastycznego (na przykładzie żeńskich monasterów eparchii lwowskiej i przemyskiej w XVII–XVIII wieku)
Witold Bobryk
Popadie i popówny — żony i córki kapłanów unickich w XVIII wieku Anna Szylar
„Naprzód zaraz wstaną, kiedy ich obudzą.”, czyli panny świeckie na edukacji u wizytek warszawskich w XVIII wieku
Część druga
Kobieta w życiu publicznym i prywatnym wielkiej i małej ojczyzny
Edward Opaliński
Aktywność kobiet w życiu publicznym w czasach pierwszych Wazów
Dominika Burdzy
Aktywność gospodarcza i kulturalna kobiet w Sandomierzu w XVI wieku
Katarzyna Kuras
Rola wybitnych kobiet w polityce w czasach panowania Augusta III Sasa
Filip Wolański
Rola kobiety w społeczeństwie Rzeczypospolitej epoki saskiej w świetle bernardyńskich kazań pogrzebowych
Łukasz Truściński
Kobieta w obliczu sądu w późnośredniowiecznym Krakowie — sprawy karne
Anetta Głowacka–Penczyńska
Spotkanie z katem. Mieszkanki małych miast Wielkopolski i Kujaw przed sądem w drugiej połowie XVI i w XVII wieku
Agnieszka Jakuboszczak
Kobieta morderczyni. Sprawa o mężobójstwo na przykładzie osiemnastowiecznego procesu Konstancji Dobrowolskiej
Mariusz Lubczyński
Rządy Elżbiety Łubkowskiej w Śladowie. Przyczynek do badań nad konkubinatem w pierwszej połowie XVI wieku
Anna Navrotska
Praktyka rozwodów w prawosławnej eparchii lwowskiej w czasie rządów biskupa Józefa Szumlańskiego (na podstawie ksiąg sądu duchownego z lat 7–8)
Jacek Pielas
Majątkowe zabezpieczenie sióstr w szlacheckich działach spadkowych w Koronie w XVII wieku
Dariusz Główka
Ze studiów nad majątkiem ruchomym szlachcianek na przykładzie ziemi zakroczymskiej w XVII i XVIII wieku
Andrzej Karpiński
Przekupki wileńskie w drugiej połowie XVII i w początkach XVIII wieku
Radosław Kubicki
Kobieta w mieście Opatowie i dobrach opatowskich w XVIII wieku — ze szczególnym uwzględnieniem kwestii obyczajowych
Katarzyna Justyniarska–Chojak
Troska o zdrowie kobiet w polskich zielnikach z XVI wieku
Jakub Węglorz
Staropolskie poradniki medyczne o zdrowiu i chorobach kobiet
Wiktoria Trzpiot
Stan błogosławiony czy „nieznośne męki”? Kobieta staropolska w okresie ciąży i połogu w świetle memuarów