Człowiek w relacjach socjopedagogicznych. Szkice o współczesnym wychowaniu
Stanisław Kawula

wydanie: II poszerzone
format: A5
rok: 2004
stron: 372

Wprowadzenie
Wychowanie, podobnie jak życie, jest kategorią wieczną. Jako proces i funkcja różnorodnych dziedzin oraz aktywności ludzkiego życia, jego dokonań i skutków - pojawiło się wraz z człowiekiem. To właśnie relacje "z drugim" (jednostką, grupą, szerszymi układami) stanowią od wieków obiekt dociekań filozoficznych, a od kilku wieków pedagogicznych lub socjologicznych, głównie po to, ażeby wyjaśnić czy też modelować kształt zachowań jednostkowych lub społecznych. Dzięki różnorodnym interakcjom międzyludzkim mogą istnieć i rozwijać się struktury społeczne (grupy, organizacje, społeczności, instytucje kulturalne i edukacyjne), a także kulturalne systemy symboli (^język, technologie, zasoby wiedzy, wartości, przekonania czy normy). Interakcje, wzajemne relacje indywidualne i społeczne oraz społeczne struktury i kultura są nawzajem ze sobą powiązane. Żaden z tych komponentów nie mógłby istnieć bez pozostałych (Turner 1998, s. 74). Tak więc, jak twierdzi George H. Mead, interakcje są najbardziej podstawowymi procesami społecznymi, dzięki którym utrzymana jest tożsamość kulturowa społeczeństwa, jednostek i pośrednich układów społecznych (Mead 1975). Stąd też relacjonizm i interakcjo-nizm oraz wynikająca z nich teoria wymiany społecznej, stanowić mogą solidną wykładnię teoretyczną dla współczesnych odniesień pedagogicznych i edukacyjnych. Założenie podstawowe stanowi tutaj teza o przedmiocie poznania naukowego, którym są właśnie stosunki (z łac. relatrio) społeczne między podmiotami, zjawiskami lub zdarzeniami, a nie same rzeczy czy fakty. Takie jest stanowisko skrajnie pojętego interakcjonizmu w układzie ontologicznym, rzeczowym. Jest też jego subiektywne, psychologiczne podłoże, które w ujęciu Ervinga Goffmana interakcję uznaje za rodzaj inscenizacji teatralnej, dziejącej się na scenie ludzkiego życia i za jego kulisami (Goffman 1981). Poprzez relacje z innymi i dzięki nim, pełnimy i uczymy się różnorodnych ról społecznych.


SPIS TREŚCi:

196 stron
format: B5
oprawa: miękka
Rok wydania: 2009

OPIS

Na strukturę książki składa się osiem rozdziałów koncentrujących się m.in. na następujących zagadnieniach: współczesne koncepcje twórczości w psychologii i pedagogice, postawy twórcze - ich różne płaszczyzny i predykatory, kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, rozpoznawanie i wspieranie postaw twórczych uczniów w praktyce edukacyjnej, rozpoznawanie i wspieranie postaw twórczych a możliwości kreatogenne szkoły. Jak podkreśla w recenzji wydawniczej prof. dr hab. Anna Karpińska "Wartością recenzowanej książki jest wnikliwa analiza wybranej kategorii czynników warunkujących kompetencje zawodowe współczesnego nauczyciela w bardzo istotnym obszarze jego działań edukacyjnych. (...) praca stanowi nie tylko interesujący szkic pedentologiczny, ale zawiera także szereg cennych wskazówek dla dydaktyki twórczości oraz inspiruje do wypracowania koncepcji oraz strategii kształcenia nauczycieli do twórczości edukacji".

SPIS TREŚCI:

Od Wydawcy...............................  11
Wprowadzenie.............................,13
CZĘŚĆ I W POSZUKIWANIU TEORETYCZNYCH ODNIESIEŃ

Rozdział I Edukacyjne właściwości relacji międzyludzkich

 
Człowiek w relacjach edukacyjnych..................21
Spojrzenie na istotę wychowania i edukacji...............24
Edukacyjne implikacje stosunków społecznych............27
Mechanizmy i ograniczenia edukacyjne w interakcjach społecznych  . 29 Człowiek z drugim człowiekiem - zasady relacji...........34

Rozdział II
Sieć wsparcia społecznego w życiu człowieka i jego rodziny

Biologiczne i środowiskowe koncepcje rozwoju............39
Daleka i bliska perspektywa socjalizacji dziecka w rodzinie......44
:  Rodzina elementem „spirali życzliwości"...............52

Rozdział III
Dysonans społeczny w wychowaniu a cele edukacyjne

Wprowadzenie..............................69
;   Wychowanie młodych pokoleń w warunkach dysonansu
społecznego.............................72
Pedagogika wywiedziona z dysonansu społecznego..........74

Rozdział IV
Alternatywność jako wyzwanie i cecha współczesnej
pedagogiki

Źródła alternatywności w pedagogice   ..................83
Współczesne dylematy alternatywności    ..............' ... 86
Logiczne podstawy alternatywności..................90
Filozoficzne i pedagogiczne przesłanki alternatywności........92
Edukacyjne aspekty rozwiązań alternatywnych............94
Koncepcja szkół alternatywnych....................98
Konsekwencje dla pedagogiki jako nauki o człowieku........101

Rozdział V
Społeczeństwo ryzyka - perspektywa polityki społecznej

Pomiędzy konsonansem a dysonansem w wychowaniu....   107
Wychowanie w społeczeństwie ryzyka................   113
Jaka jest przyszłość świata?.......................   116
Rodziny obszaru ryzyka.....................  119
Wsparcie dla rodzin z obszaru ryzyka................   122
Uwagi końcowe.....:..............:.......   124
Wnioski.............................. . . ,   127

Rozdział VI
Rola pedagogiki w społeczeństwie przetrwania i/lub rozwoju

Warunki życia w społeczeństwie transformacji    ...........   131
Człowiek w społeczeństwie zdolnym do przetrwania lub rozwoju    .    134
Cechy społeczeństwa przetrwania..................    137
Społeczeństwo zdolne do rozwoju   ..................   142
Uwagi końcowe..................5

CZĘŚĆ II
OBSZARY RELACJI EDUKACYJNYCH

Rozdział VII
Dziecko w rodzinie społecznego i indywidualnego ryzyka

Rodzina elementem społeczeństwa ryzyka..............151

Zjawisko patologii i dewiacji w życiu rodziny............    152
Rodziny ryzyka socjalnego w Polsce.................   160
O model racjonalnej polityki prorodzinnej..............    164
Teoretyczny model pomocy społecznej względem rodziny   .....   167
Rodzina a reforma edukacji......................   173

Rozdział VIII
Rodziny współczesne jako źródło sieroctwa społecznego

Dzieciństwo osierocone czy zagrożone społecznie?   .......   177
Dziecko w rodzinie funkcjonalnej i dysfunkcjonalnej.........   180
Rodzina funkcjonalna i dysfunkcjonalna w ujęciu pedagogicznym   .   183
Subiektywne i obiektywne czynniki trwałości rodziny i małżeństwa   .   189
Czynniki trwałości lub rozpadu małżeństwa.............   193
Profilaktyka czy leczenie skutków?..................   196

Rozdział IX
Nietolerancja jako źródło dewiacyjnych zachowań młodzieży
Wprowadzenie.............................   203
Kilka słów o tolerancji i nietolerancji.................   205
Nietolerancja odmienności jako hamulec rozwoju osobowości   . . .   206
Narkomania w opinii społecznej...................   208
Stosunek społeczeństwa do homoseksualistów............   211
Niektóre dyrektywy pedagogiczne..................   216

Rozdział X
W kręgu agresji, przemocy i brutalizacji życia
Przemoc i agresja w społeczeństwie transformacji ..........   219
Przejawy i rozmiary brutalizacji współczesnego życia . .......   223
Pytania o źródła agresji - naznaczenie społeczne czy genotyp? . . .   225
Zachowania agresywne pseudokibiców    ...............   228
Pseudokibice piłkarscy jako element widowiska sportowego   ....   231

Próby wyjaśnienia zjawiska chuligaństwa i brutalnych
zachowań pseudokibiców.....................   235
Potrzeba społecznej profilaktyki...................   239
O program przeciw brutalizacji życia...................   240
Co radzi psychologia i pedagogika społeczna?.............   242

Rozdział XI
Pomocniczość w pracy socjalnej. Dylemat Samarytanina
Wprowadzenie...............................   247
Zasady w obszarze pomocy społecznej................   248
Dalekie i bliskie bariery ludzkich nierówności............   251
Oblicza nierówności społecznych...................   257
Ubóstwo i bieda ............................   260
Ku racjonalnej pomocniczości, a nie zniewoleniu socjalnemu    . . .   263
Co na to nasza polityka prorodzinna? . ................   265
Przywódcy duchowi i liderzy polityczni o pomocniczości......   269
Go o pomocniczości państwa sądzą współcześni ekonomiści? ....   272

Rozdział XII
New Age - Nowa Era w dziejach świata a wychowanie
Wprowadzenie............................   277
Czym jest ruch Ne w Age?.........................   279
Czy kulty religijne stanowią zagrożenie dla młodzieży? ...... .282
Subkultury i sekty w życiu młodzieży a wychowanie....... .   285
Droga do wolności czy uzależnienia?.................   288

Rozdział XIII
Samotność licealistów - rodzaj relacji z otoczeniem
Wprowadzenie.............................   291
Oblicza samotności..........................   292
Rozmiary zjawiska   . . . . ... .:. ... . . . ^. .............. .   '294
Samotność młodzieży licealnej-analizaprzypadków ......... .297
Próba podsumowania.........................   306
Postscriptum,........... .................. .   309

Rozdział XIV
Profilaktyka zachowań dewiacyjnych i patologicznych
młodzieży w reformie edukacji
Ustalenia terminologiczne........................   311
Katastroficzna diagnoza..........................   313
Zmiana opcji praktycznych?   .....,..   316
Konkretne zamierzenia........................   318
Co ze skutecznością?.........................   320

Rozdział XV
Survival jako metoda resocjalizacji nieletnich przestępców
Brutalizacja życia w społeczeństwie transformacji..........   323
Sztuka przetrwania czy edukacja antycywilizacyjna.........   324
O pewnym eksperymencie naturalnym w zakładzie poprawczym . .   327
Efektywność survivalu w opinii wychowawców...........   332
Ocena zajęć survivalowych przez wychowanków zakładu
poprawczego............................   335
Socjalizacyjne i resocjalizacyjne wartości survivalu.........   337

Bibliografia..............................   341
Contents................................   371
Inhaltsverzeichnis...........................