Opracowanie obejmuje grzyby mające związek z roślinami ogrodniczymi, rolniczymi, parkowymi i leśnymi klimatu umiarkowanego. Szczególny nacisk położono na grzyby chorobotwórcze, ale również opisano gatunki saprotroficzne, z którymi fitopatolog spotyka się izolując patogeny roślin. Uwzględniono też grzyby, które mogą mieć lub mają znaczenie w ochronie biologicznej przed szkodnikami (entomopatogeny) lub chorobami, gatunki antagonistyczne dla patogenów roślin, a także grzyby toksynotwórcze. Omawiane patogeny należą do królestwa Fungi, typu Oomycota w królestwie Chromista oraz rzędu Plasmodiophorida w królestwie Protozoa. Fungi – grzyby sensu stricto, w dotychczasowym nazewnictwie polskim odpowiadają nazwie grzyby właściwe – sensu stricto, natomiast Oomycota i Plasmodiophorida zwyczajowo oznaczają organizmy uważane za grzyby w szerokim tego słowa znaczeniu – sensu lato.

Celem podręcznika jest zapoznanie czytelników z najnowszymi osiągnięciami w dziedzinie taksonomii grzybów, co umożliwi prawidłową identyfikację rodzajów omawianych organizmów i właściwe umieszczenie ich w systemie taksonomicznym. Za pomocą kluczy, opisów i rysunków scharakteryzowano najważniejsze, ze względu na znaczenie gospodarcze, taksony różnego szczebla drabiny hierarchicznej. Dla liczebniejszych taksonów niższego rzędu, zwłaszcza rodzin i rodzajów, czasami rzędów, opracowano klucze dichotomiczne umożliwiające ich rozróżnianie. W kluczach uwzględniono przede wszystkim cechy morfologiczne, morfologiczno-rozwojowe, a także ekologiczne.

Przedstawiony w podręczniku system taksonomiczny grzybów jest zgodny z najnowszą wersją prezentowaną w X wydaniu „Słownika grzybów” (Ainsworth and Bisby’s Dictionary of the Fungi) opublikowanym w 2008 r. przez CAB International w Wielkiej Brytanii.

Opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej – Wiadomości ogólne, omówiono zasady diagnostyki, systematykę i nazewnictwo grzybów. Część druga zawiera szczegółową charakterystykę następujących typów grzybów sensu stricto: Chytridiomycota, Zygomycota, Ascomycota i Basidiomycota oraz grzybów sensu lato typu Oomycota w królestwie Chromista i rzędu Plasmodiophorida w królestwie Protozoa.

Opracowanie przeznaczone jest dla studentów mających podstawowe przygotowanie z fitopatologii, zwłaszcza tych, którzy specjalizują się w mykologii, dla studentów specjalności „ochrona roślin” na uczelniach rolniczych oraz studiujących na kierunkach przyrodniczych innych uczelni. Z pewnością podręcznik ten będzie pomocny w pracy młodym pracownikom naukowym oraz pracownikom służb rolnych zajmujących się identyfikacją patogenów roślin, a także wszystkim osobom interesującym

się grzybami.

Obecne wydanie jest trzecią pozycją poświęconą rozpoznawaniu grzybów chorobotwórczych dla roślin. Zostało ono częściowo przygotowane na podstawie wcześniejszych publikacji: „Oznaczanie rodzajów grzybów ważnych w patologii roślin”, Marcinkowska 2003, 2004 oraz „Oznaczanie rodzajów ważnych organizmów fitopatogenicznych (Fungi, Oomycota, Plasmodiophorida), Marcinkowska 2010. W podręczniku uwzględnione zostały najnowsze zmiany związane z systematyką grzybów sensu lato, ze szczegółową charakterystyką ich typów mających znaczenie w patologii roślin.

Spis treści

Przedmowa

CZĘŚĆ PIERWSZA

Wiadomości ogólne 1

Zasady diagnostyki 1

Etiologia jako podstawa diagnostyki grzybów patogenów roślin 1

Typy objawów chorobowych 2

Zasady zbierania chorych roślin 8

Zasady izolacji 9

Przygotowanie grzybów do oznaczania 10

Nazewnictwo grzybów 13

System taksonomiczny grzybów 16

CZĘŚĆ DRUGA

Królestwo: Fungi (Mycota) – grzyby 19

Klucz do typów 22

Typ: Chytridiomycota – grzyby zoosporowe 23

Typ: Zygomycota – sprzężniaki 28

Typ: Ascomycota – workowce 37

Typ: Basidiomycota – podstawczaki 327

Królestwo: Protozoa 393

Typ: Cercozoa 393

Królestwo: Chromista 399

Pozycja systematyczna „grzybów” w Chromista 399

Typ: Hyphochytriomycota 400

Typ: Labyrinthulomycota 400

Typ: Oomycota – lęgniowce 401

Literatura 441

Skorowidz 492