OSTATNIA Z RODU
*Paweł Jasienica
"
Anna Jagiellonka, ostatnia z wielkiego
rodu, przeszła do historii z całym bagażem cnót zacnych, ale - mówiąc otwarcie -
nudnych i nieefektownych. Utrwaliła się w naszej pamięci jako stara panna
gustująca w haftach, zapadająca raz po raz na newralgię, skłonna do płaczliwych
narzekań i popisująca się przesadną, niemal irytującą pobożnością. Kiedy
wreszcie machnęła się za mąż, miała lat przeszło pięćdziesiąt. I, ot, nowy powód
do niby życzliwych westchnień. Stara żona więcej wzbudza współczucia niż
najstarsza panna. Czytając o cnotach Anny Jagiellonki, każdy normalny człowiek
współczuł Batoremu. Nic więc dziwnego, że król, któremu tron dostał się wraz z
półwieczną cnotą - chętnie wymykał się z domu...
Wizerunek Anny Jagiellonki przekazany i
rozpowszechniony przez historiografię uproszczoną prezentuje się niezbyt
zachęcająco. W zestawieniu z Batorym postać przekwitłej królowej staje sie
smętnym cieniem jagiellońskiej wielkości. A Jasienica powiada: nie, było
zupełnie inaczej. Pod maską bigotki, skromnisi i mazgajowatej panny kryła się
duma, siła charakteru i wielkie zdolności. Jasienica powołuje się przy tym na
świadectwo skandynawskiego dziejopisa, który Annę Jagiellonkę nazywa Katarzyną
Medycejską Wschodu Europy. Wywód Jasienicy jest tak sugestywny, że obala
ugruntowane opinie i poglądy. Pod piórem Jasienicy rośnie postać "ostatniej z
rodu", odzyskuje wymiary jagiellońskie i królewskie barwy...
Gdyby nie Jasienica, na Annę Jagiellonkę
nie spojrzałbym wcale. Bo za stara, bo bigotka, bo żyła w czasach jak na mój
gust zbyt odległych. Jasienica ma jednak dar skracania odległości. Wiek
szesnasty wydaje się równie bliski, jak miniony tydzień. Nikną progi epok i
bariery rozgraniczające stulecia. Autor znosi granice dzielące przeszłość od
teraźniejszości i dlatego czytelnik czytając eseje historyczne czuje się jak u
siebie w domu. W tym momencie przypomina się pytanie, jakie zadaję sobie po
każdej niemal książce Jasienicy. Co zadecydowało o sukcesie?
Książka używana,
lekko pozaginane
rogi
Wydawca:
CZYTELNIK
Bliższe informacje na stronie " o
mnie"
[zasłonięte]@op.pl
