Materiały do etnografii Słowian zachodnich i południowych. Cz. II Czechy, Słowacja. Dzieła wszystkie, t. 59/2. Z rękopisów i ze źródeł drukowanych zebrała i opracowała oraz opatrzyła wstępem E. Millerowa. Opracowanie filologiczne pieśni A. Gawarecka, opracowanie muzykologiczne D. Pawlakowa. Poznań 2001. Ss. LXXIII, 158, ilustr.

Tom ten przynosi cenne i nieznane dotąd źródła dla folklorystyki i etnomuzykologii zachodniosłowiańskiej, a także stanowi historyczny dokument polskich zainteresowań slawistycznych w XIX wieku. Zawiera on 149 pieśni morawskich, czeskich i słowackich, zebranych w większości bezpośrednio od ludowych wykonawców, w pewnej tylko części pochodzących z przekazów literackich. Na szczególną uwagę zasługuje tu zespół 78 pieśni (same teksty bez melodii) zapisanych w roku 1827 na Morawach przez Andrzeja Kucharskiego (1[zasłonięte]795-18), polskiego filologa i slawistę, w czasie jego podróży naukowej po krajach słowiańskich. Nie wiadomo, jaką drogą i kiedy ta cenna część archiwum Kucharskiego, długo uważana za zaginioną, znalazła się wśród materiałów rękopiśmiennych Kolberga. Rękopis Kucharskiego, przechowany w spuściźnie Kolberga, to jeden z najstarszych zwartych dokumentów folkloru pieśniowego Moraw. Wzbogaca on folklorystykę czeską o warianty nowe, nieznane, po Kucharskim nie notowane, a także rzadkie i oryginalne. Dużą wartość ma też 10 tekstów pieśni słowackich, zapisanych przez Kucharskiego w tym samym czasie. Natomiast zanotowane przez Kolberga pieśni czeskie i słowackie dokumentują żywotność polskich zainteresowań folklorem południowych sąsiadów i dają pogląd na metody rejestrowania folkloru w tym czasie. Są wśród nich m.in. pieśni spisane przez Kolberga w Warszawie od wędrujących za zarobkiem druciarzy słowackich oraz zanotowane bezpośrednio ze słuchu w czasie badań terenowych na Podhalu i w Tatrach. Zapisy te stanowią jednocześnie dokument związków folkloru polskiego i słowackiego na obszarze pogranicza etnicznego. Udzielone Kolbergowi przed 1857 rokiem zapisy 15 pieśni ze zbiorów Vaclava Dundera (1[zasłonięte]817-18), czeskiego muzyka, publicysty i tłumacza, osiadłego w Galicji, przynoszą cenny przykład wzajemnej współpracy nad folklorem Słowian i wspólnoty celów obu zbieraczy w jego dokumentowaniu i propagowaniu.