Małgorzata Pisarska - Jamroży
Mechanizmy depozycji w strefie glacimarginalnej zlodowacenia Wisły. Studium sedymentologiczne z Pomorza Zachodniego i Jutlandii
Format: B-5, Stron: 168
Okładka: miękka
Data wydania: 2008
Rozprawa ta jest analizą sedymentologiczną osadów polodowcowych występujących w strefie glacimarginalnej ostatniego zlodowacenia (faza pomorska) w północno-zachodniej Polsce i we wschodniej Danii. Autorka analizuje osady, które budują formy uznawane dotychczas jako moreny czołowe i sandry. Szczegółowe badania sedymentologiczne doprowadziły do identyfikacji mechanizmów depozycyjnych poszczególnych litofacji, odtworzenia glacigenicznych środowisk sedymentacyjnych oraz poznania wzajemnych relacji czasowych i przestrzennych między tymi środowiskami. Szczególnie ten trzeci etap analizy zasługuje na podkreślenie, gdzie Autorka prezentuje wiarygodne modele sedymentacji w strefie czoła lądolodu plejstoceńskiego. Co w tej pracy jest nowe i odbiega od standardów analogicznych opracowań? Autorka zdokumentowała i zinterpretowała genezę unikatowych, gruboklastycznych (głazowo-żwirowo- gliniastych) osadów występujących na kontakcie moreny czołowej z sandrem. Przeprowadziła szeroką dyskusję warunków powstania tej enigmatycznej litofacji. Zaakcentować też trzeba, że w tekście tej rozprawy Czytelnik odnajdzie wiele informacji na temat cech litologicznych, które są zapisami specyficznych mechanizmów depozycyjnych: spływu kohezyjnego, spływu ziarnowego i przepływu przeciążonego osadem. Pod tym względem niniejszą pracę należy uznać za nowatorską, nawiązującą do najnowszych światowych tendencji badawczych. W obrębie tradycyjnie pojmowanych stref moren czołowych i sandrów analiza sedymentologiczna pozwoliła wyróżnić kilka szczegółowo zdefiniowanych środowisk depozycyjnych. Są to: stożki kontaktu lodowego, stożki przejściowe i stożki glacifluwialne. Każdemu środowisku przyporządkowano określony zespół litofacji, czyli charakterystyczny litotyp. Wreszcie, co również należy uznać za ważne, Autorka pokusiła się o swoisty „ranking” tych cech litologicznych, które uważa za najbardziej istotne we wnioskowaniu o charakterze procesów depozycyjnych osadów glacigenicznych.
Prof. dr hab. Tomasz Zieliński
