Wśród licznych prac dotyczących miast dużych i małych rzadko podejmowana jest problematyka miast średniej wielkości. Tymczasem miasta średnie pełnią ważną funkcję regionotwórczą oraz stabilizują system osadniczy, zapobiegając narastaniu dysproporcji przestrzennych w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju. Niniejsza praca stanowi próbę identyfikacji klasy miast średnich oraz określenia jej znaczenia w systemie osadniczym Polski z uwzględnieniem zmian w czasie jak i ich różnicowania regionalnego. Rolę miast średnich w systemie osadniczym kraju i jego regionów badano w ujęciu:

• strukturalnym (rola względem pozostałych składowych systemu osadniczego, jak i rola względem jego otoczenia);
• dynamicznym (analiza zmienności czasowo-przestrzennej);
• klasyfikacyjnym (analiza zróżnicowania miast średnich pod względem osiągniętego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego).

O ile pierwsza część pracy obejmuje identyfikację, dynamikę i klasyfikację miast średnich to w drugiej części skupiono się na czynnikach ich zmian w zakresie rynku pracy, oddziaływaniu poprzez rynek pracy na ich zaplecze a także na identyfikacji własności zewnętrznego otoczenia badanego podsystemu (systemów osadniczych krajów Europy Środkowej). Doprowadziło to w konkluzji do próby teoretycznego ujęcia problematyki miast średnich.

Praca jest adresowana zarówno do przedstawicieli środowiska naukowego (geografów, socjologów, planistów) oraz osób i instytucji zajmujących się gospodarką przestrzenną, zarządzaniem miastami czy polityką społeczną.