ORMO MILICJA OBYWATELSKA KATOWICE JUBILEUSZ 25 LAT

24-01-2012, 0:51
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 50 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 2056011618

Miejscowość Kraków

Koniec: 23-01-2012 20:32:42

JAN KANTYKA
ORMO
w województwie katowickim
XXV lat w służbie Ojczyzny
WYDAWNICTWO „ŚLĄSK" KATOWICE 1971
Okładkę i obwolutę projektowała: Janina Czeczot
Serwis fotograficzny:
Zdzisław Czajkowski, Józef Makal, Jan Nowak, Tadeusz Ziółek oraz Archiwum KW PZPR i Wojewódzki Sztab ORMO w Katowicach
Redaktor Weronika Nagengast
Redaktor techniczny Stanisław Miszto
Korektor Bronisława Gębsfca

SPIS TREŚCI
Przedmowa............... m 7
Od Autora.......".......... 13
Pierwsze dni wolności.............. 15
Organizowanie aparatu nowej, ludowej władzy ....... 29
Zbrojne podziemie............... 42
Organizacja zrodzona w walkę........... 66
Udział ORMO w walce z reakcją i zbrojnym podziemiem .... 78
W okresie referendum i wyborów idio Sejmu....... 83
W okresie pokojowego budownictwa.......... 97
Nowy etap rozwoju i działalności ORMO........ 108
Wykaz członków ORMO poległyth w okresie walki o utrwalenie władzy ludowej................ i3i
Aneks.................. 135

PRZEDMOWA

Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej po 25 latach swego istnienia stalą się organizacją nierozłącznie związaną z życiem naszego społeczeństwa. W szeregach ORMO pracują dziś ludzie urodzeni, wychowani i wykształceni w Polsce Ludowej, znajdują w niej swoje miejsce działacze młodzieżowi rozumiejący właściwie współczesne pojęcie patriotyzmu. Pokolenie ojców - twórców ORMO przekazuje zadania organizacji w ręce następców. Bogate, chociaż liczące zaledwie ćwierć wieku tradycje walki o Polskę Ludową, o utrwalenie jej praworządności ułatwiają działanie młodym, ale równocześnie zobowiązują do godnego kontynuowania chlubnych tradycji. Polska Partia Robotnicza, powołując do życia tę pierwszą w dziejach narodu ludową, zbrojną organizację społeczną, nie zawiodła się wówczas na tych, którzy podjęli pierwsze akcje. Dziś, u progu drugiego ćwierćwiecza działalności, tym samym zaufaniem darzy Polska Zjednoczona Partia Robotnicza ludzi pełniących nowe, wynikające ze współczesnej rzeczywistości obowiązki członków Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej.
Organizacja powstała 25 lat temu na fali wielkiego zrywu rewolucyjnego, jaki ogarnął kraj w pierwszych miesiącach po wyzwoleniu. Powstała w okresie, kiedy przeciwko demokracji wystąpiły zbrojnie siły reakcji zmierzające do restauracji starych, kapitali-styczno-obszarniczych stosunków w Polsce. Rada Ministrów, powołując uchwalą z dnia 21 lutego 1946 roku Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej, dążyła do wzmocnienia szeregów Milicji Obywatelskiej walczącej z bandytyzmem, sabotażem, dywersją i innymi niebezpiecznymi przestępstwami, godzącymi w młode lu-d&we państwo. Decyzja Rady Ministrów o powołaniu ORMO nadała formy prawne samorzutnie powstałym w miastach, osiedlach,
zakładach pracy i we wsiach tzw. ochotniczym grupom ochronnym, których szczególnie dużo działało w~Zaglębiu Dąbrowskim. Wyszła naprzeciw inicjatywie mas ludowych, potwierdzając zarazem jej słuszność i celowość.
Utworzenie organizacji ormowskiej w młodym ludowym państwie było wydarzeniem bez precedensu w historii naszego kraju. Po raz pierwszy władza państwowa uzbroiła bowiem lud i wezwała go do ochrony wspólnych interesów. Fakt ten byl wyrazem głębokich przemian ustrojowo-spolecznych. Po raz pierwszy przecież w dziejach naszej państwowości interesy mas ludowych, chłopów i robotników, były identyczne z dążeniami władzy państwowej, a na ich straży stanęła robotniczo-chłopska społeczna organizacja — Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej.
Ormowcy brali aktywny udział w rewolucyjnym procesie przemian społecznych dokonujących się w kraju, w odbudowie zdewastowanych zakładów, odgruzowaniu Warszawy, zagospodarowaniu Ziem Odzyskanych. Był to niepowtarzalny zryw, nie mający równego sobie w żadnym z europejskich krajów w tym okresie. Kraj nasz budowaliśmy od podstaw. Partia wyznaczyła członkom nowej społecznej organizacji niepośledni udział w tym dziele. Kiedy było trzeba, ormowcy: robotnik, chłop, czy pracownik umysłowy zamieniali miot, kilof, pług czy pióro na karabin i szli tam, gdzie istniało zagrożenie spokoju i porządku publicznego, gdzie notowano zbrojne wystąpienia reakcyjnego podziemia. Zrozumienie skomplikowanych problemów tamtych trudnych dni powinno stać się dziś dla młodych zasadniczym punktem wyjścia do oceny współczesności.
Ochrona ogólnego dobra społecznego, zapewnienie porządku i bezpieczeństwa wymagały nie tylko trudu, hartu i wyrzeczeń. Obrona wywalczonych w krwawych walkach zdobyczy władzy ludowej wymagała także — niestety — ofiar. Członkowie ORMO uczestniczyli niemal we wszystkich walkach ze zbrojnym podziemiem, byli zawsze na pierwszej linii. W okresie wielkich kampanii politycznych związanych z głosowaniem ludowym i pierwszymi wyborami do Sejmu Ustawodawczego ormowcy nie tylko zapewniali mieszkańcom wsi i miast upragniony, długo wyczekiwany spokój i bezpieczeństwo, ale bezpośrednio przyczyniali się do
umacniania sojuszu robotniczo-chlopskiego, który był i jest fundamentem naszego ustroju.
Świadectwem głębokiego patriotyzmu i bezgranicznego oddania Polsce Ludowej jest liczba trzech tysięcy poległych i rannych w walce z kontrrewolucją członków Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, w tym także synów śląskiej i zaglębiowskiej ziemi. Wyrazem wysokiej świadomości klasowej członków ORMO jest także to, że z ich szeregów wyrosło wielu przodowników pracy socjalistycznej, pionierów gospodarczej, społecznej i kulturalnej przebudowy struktury naszego kraju.
Dzieje ORMO i etapy rozwoju organizacji nierozerwalnie związane są z dziejami Polski Ludowej. Z chwilą zakończenia zbrojnej walki w naszym kraju zastępy ORMO zgodnie z aktualnymi potrzebami zaczęły obejmować swą działalnością takie dziedziny, jak: walka z chuligaństwem i pijaństwem, zapobieganie pożarom,, opieka nad nieletnimi, nadzór nad przestrzeganiem przepisów w ruchu drogowym, przepisów porządkowych na kolei, wodach itp.
Nowe zadania ukształtowały nową strukturę organizacji, zmieniły poważnie skład jednostek ORMO. Dzisiaj nasza organizacja potrzebuje ludzi nie tylko oddanych i odważnych, ale także wykształconych, specjalistów z różnych dziedzin. Dzisiaj stosować musimy odmienne niż kiedyś formy i metody pracy, poświęcając coraz więcej uwagi działaniu profilaktycznemu.
U progu drugiego 25-lecia z dumą i dużym zadowoleniem stwierdzić możemy, że organizacja ORMO w województwie katowickim skupia w swych szeregach wielu specjalistów wysokiej klasy: pedagogów, lekarzy, inżynierów, prawników, którzy z ogromnym poświęceniem służą swymi doświadczeniami społeczeństwu poprzez udział w różnorodnych akcjach prowadzonych przez nasze sztaby. Wzbogaciły i poszerzyły się także znacznie metody działania organizacji, wypracowano wiele nowych form pracy, co zyskało powszechną aprobatę.
To właśnie w naszym województwie zrodziła się inicjatywa tworzenia placówek ORMO. Zyskały one już uznanie i pełną aprobatę społeczeństwa, zwłaszcza w miejscowościach położonych z dala od jednostek MO. Ormowcy pełnią w nich regularnie dyżury, pomagając milicji w utrzymywaniu ładu i porządku, interweniując
tu razie potrzeby, nie dopuszczając do awantur. Dzięki pomocy władz wojewódzkich i zakładów pracy katowicka organizacja Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywtelskiej przed paru laty jako pierwsza w kraju umundurowała swoich członków. Dziś z dumą patrzymy na ludzi w ftalowych mundurach, którzy po wypełnieniu obowiązków zawodowych swój wolny czas poświęcają pracy w or-mowskich grupach specjalistycznych.
Każdy rok działalności przynosi organizacji nowe doświadczenia i nowe sukcesy. Jednostki ORMO w coraz większym zakresie rozwijają formy samodzielnego dziciania, wykonując odpowiedzialne, niekiedy trudne i złożone zadania. Czynią to z honorem i godnością w interesie ludowego państwa i społeczeństwa, które reprezentują. O powodzeniu podejmowanych zadań decyduje nie tylko patriotyzm i wysoka ideowość członków, ale także wszechstronna wiedza, bo i pod tym względem w szeregach ORMO w ostatnich latach nastąpiły korzystne zmiany. ORMO cieszy się coraz większym poparciem społeczeństwa, które z uznaniem przyjmuje profilaktyczną działalność organizacji, widząc w niej jeden z uważniejszych środków umocnienia socjalistycznych norm współżycia społecznego. W więzi z masami, w zaufaniu, którym społeczeństwo darzy organizację, tkwi siła ORMO, z nich wynikają jej dotychczasowe sukcesy.
Kraj nasz stoi u progu nowej pięciolatki, która zarówno w przemyśle, rolnictwie, jak i w innych dziedzinach naszego życia ma być pięciolatką intensywnego gospodarowania. Realizacja tych poważnych zadań, jakie stoją przed naszym narodem, wymagać będzie również od członków ORMO lepszego działania w ochronie mienia i w umacnianiu dyscypliny społecznej, poprzez systematyczne wpływanie na zmniejszenie liczby przestępstw i wykroczeń, poprzez wzmożenie działań profilaktycznych. W tej dziedzinie mamy jeszcze wiele do zrobienia. Właśnie od organizacji ormowskiej wymagać się będzie aktualnie nie tylko wielostronnej ochrony dorobku minionych 25 lat, ale przede wszystkim pomocy w realizowaniu nowych zadań stawianych przez naszą Partię.
Konieczna będzie równocześnie dalsza koncentracja wysiłków na tradycyjnych już polach działania organizacji. Nadal dużo jest przecież wypadków drogowych wynikających głównie z nieprze-
strzegania elementarnych zasad ruchu drogowego; niepokoją także zbyt częste jeszcze wybryki chuligańskie, przejawy pospolitego chamstwa i wypadki łamania zasad współżycia społecznego. Wyraźna poprawa musi nastąpić tam, gdzie chodzi o poszanowanie mienia społecznego.
Kontynuując wypracowane już kierunki działania, ORMO udzielać musi jeszcze większej niż dotychczas pomocy administracjom zakładów oraz działającym w nich organizacjom społecznym w kształtowaniu zasad socjalistycznego współżycia, tuyrabianiu wśród pracujących postawy społecznego zaangażowania, zdecydowanego reagowania na przejawy niegospodarności i braku troski
0 mienie społeczne.
Musimy zwrócić szczególną uwagę na dalsze tworzenie i umacnianie specjalistycznych ogniw naszej organizacji i doskonalenie form działania ORMO w takich dziedzinach, jak: kontrola ruchu drogowego, ochrona przeciwpożarowa, zwłaszcza na wsi, bezpieczeństwo na wodach, różnokierunkowa działalność wśród dzieci
1 młodzieży itp. Pogłębiając więź ze społeczeństwem, dążyć musimy do ukształtowania w społeczeństwie prawidłowej postawy wobec zjawisk sygnalizujących moralne zagrożenie nieletnich.
Ustawa o Ochotniczej Rezerwie Milicji Obywatelskiej uchwalona przez Sejm w czerwcu 1967 roku stworzyła dogodne warunki dalszego wszechstronnego rozwoju organizacji. Ten ważny akt do-. wodzi nie tylko uznania dla ORMO, łecz również wpłynął na podniesienie społecznego autorytetu organizacji, dał jej członkom możność jeszcze większego oddziaływania na społeczeństwo. Zgodnie z postanowieniami tego aktu państwowego naszym podstawowym zadaniem będzie w najbłiższej przyszłości rozwijanie działalności wychowawczej w drodze ujawniania i usuwania przyczyn rodzących przestępczość. W tym działaniu nie jesteśmy osamotnieni, rzecz w tym, aby jeszcze bardziej zacieśnić współdziałanie z organizacjami społecznymi, młodzieżowymi, szkołami i administracjami zakładów pracy. Współdziałanie to musi przybrać jeszcze bardziej konkretne i głębsze treści oraz przyczynić się do lepszego ugruntowania socjalistycznych norm współżycia w naszym społeczeństwie.
Jesteśmy przekonani, że dotychczasowy, 25-letni dorobek ORMO oraz świadomość wagi nowych zadań kraju i własnych będą zachętą, zmobilizują wszystkich członków organizacji do dalszego wysiłku nad umacnianiem praworządności, pomnażaniem dorobku naszej Ludowej Ojczyzny, kształtowaniem jej współczesnego, nowoczesnego oblicza.
Przewodniczący Wojewódzkiego Społecznego Komitetu

ORMO JAN LES

OD AUTORA

Publikacja, którą oddajemy do rąk Czytelnika, powstała z inicjatywy Wojewódzkiego Społecznego Komitetu Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej w związku z XXV rocznicą utworzenia tej organizacji. Jej celem jest przypomnienie chlubnych kart z dziejów ORMO, pokazanie udziału organizacji w walce o Polskę Ludową. Publikacja ma charakter popularnonaukowego szkicu i składa się w zasadzie z dwóch części. W pierwszej z nich przedstawio-" ny został zarys sytuacji społeczno-politycznej w województiuie w pierwszych latach po wyzwoleniu z hitlerowskiej niewoli, a więc organizowanie aparatu władzy łudowej, odbudowa zakładów przemysłowych, rozwój życia politycznego. Natomiast w części drugiej omówiona została geneza powstania ORMO, jej rozwój i charakterystyka działalności w minionym XXV-leciu.
Część pierwsza opracowania bezpośrednio nie wiąże się z tematem. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że książka przeznaczona jest dla szerszego kręgu Czytelników, uznano za celowe przypomnienie wydarzeń z pierwszych lat kształtowania się władzy ludowej, ponieważ Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej zrodziła ówczesna sytuacja połityczna. Kiedy zaistniała potrzeba obrony władzy łudowej, ci sami robotnicy, którzy zabezpieczali zakłady przemysłowe przed zniszczeniem przez okupanta, którzy podnosili z gruzów fabryki, huty, osiedla i miasta, zagospodarowywali Ziemie Odzyskane, pierwsi stanęli w szeregach ORMO, by z bronią w ręku czuwać u boku władzy ludowej i strzec zdobyczy klasy robotniczej, wyrażających się w dokonanych reformach społeczno-go-spodarczych.
Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatełskiej powołana została do życia przez Polską Partię Robotniczą w chwili, kiedy przeciwko
władzy ludowej wystąpiła zbrojnie reakcja. Z tych względów, charakteryzując działalność ORMO, wydaje się konieczne przypomnienie wydarzeń, które poprzedziły powstanie organizacji.
Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej od zarania swego istnienia była organizacją społeczną; skupiała w swych szeregach ludzi bez reszty oddanych sprawie budownictwa socjalistycznego. Przedstawiając zarys rozwoju ORMO zwrócono uwagę jedynie na niektóre formy działalności organizacji. Znajdzie więc Czytelnik w drugiej części opracowania informacje na temat udziału ORMO w życiu politycznym i walce z reakcyjnym podziemiem, rozwoju organizacyjnego, a także doskonalenia form oraz metod pracy i służby dla Polski Ludowej.
Publikacja niniejsza stanowi pierwszą skromną próbę przedstawienia działalności ORMO w województwie katowickim. Z uwagi na szczupłość dostępnych źródeł oraz fakt, że nie przeproioadzono dotąd głębszych badań w tym zakresie, praca zawiera wiele luk, a — być może — także uproszczeń i nieścisłości. Mimo tych braków postanowiono oddać do rąk Czytelnika tę skromną książeczkę o ludziach, którzy swój wolny czas, umiejętności, zapał i gorące serca poświęcają naszej wspólnej sprawie, by w ten sposób uczcić XXV-letni dorobek członków ORMO w dziele budowy Polski Ludowej.