Świeża oliwa extra vergine ma wyrazisty, gorzkawy, ostry smak i intensywny owocowy zapach - bez porównania z tanimi oliwami kupowanymi w supermarketach. Jeśli oliwa takiego smaku nie ma, to nie może być uznana za extra vergine. Smak i jakość oliwy zależą od wielu czynników, najistotniejsze to: jakość oliwek (muszą być zdrowe), czas przetworzenia (od momentu zbioru nie dłuższy niż 48 godzin), odmiana oliwek (jest ich ok. 700), termin zbioru, rodzaj gleby, wilgotność, sposób tłoczenia i przechowywania. Drzewa oliwne są odporne na suszę i szkodniki, do ich pielęgnacji i ochrony nie używa się wielu środków chemicznych. Oliwa extra vergine jest produkowana z oliwek dojrzałych, ale nie przejrzałych.
W wybranych przez nas olejarniach tłoczy się oliwki metodami tradycyjnymi, przy użyciu kamiennych żaren, powoli, dzięki czemu nie podnosi się ich temperatura (tzw. tłoczenie na zimno). Proces wyciskania oliwy zaczyna się już w kilka godzin po zbiorze. Najpierw oliwki się miażdży, potem oddziela oliwę od wytłoczyn (sansy), następnie odwirowuje wodę. Wszystko mechanicznie, bez użycia chemii i bez podgrzewania. Zgodnie ze standardami International Olive Council (OIC jest organizacją stworzoną przez ONZ) oliwa extra vergine dokładnie tak powinna być uzyskiwana: wyłącznie przy pomocy czynników mechanicznych.
Dobra oliwa extra vergine niestety nie może być tania, na jej koszt składa się i cena oliwek, i praca ludzi, i opakowanie, i koszt transportu. Dostajecie jednak produkt najwyższej jakości i o wspaniałych walorach smakowych i zdrowotnych.
Oliwa z oliwek extra vergine ma bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie. Zawiera jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które chronią przed chorobami serca i miażdżycą oraz obniżają poziom cholesterolu (zmniejszają poziom LDL, a podwyższają HDL). W skład oliwy wchodzą też polifenole, które mają właściwości przeciwutleniające i przeciwmiażdżycowe. Gorzkość i ostrość smaku oliwy świadczy o obecności przeciwutleniaczy; jeśli oliwa jest mdła, to ich nie zawiera. Zawarty w oliwie skwalen zapobiega tworzeniu się i rozwojowi komórek rakowych. Oliwę od dawien dawna stosuje się też w kosmetyce, poprawia wygląd skóry i włosów, można ją z powodzeniem stosować w maseczkach przygotowywanych w domu.
Na oliwie extra vergine można smażyć (najlepiej krótko) i można jej używać do pieczenia. Różne źródła podają różną wartość punktu dymienia oliwy (od 160 do 210 stopni). Oprócz punktu dymienia przy smażeniu ważna jest odporność na utlenianie - oliwa extra vergine ma tę odporność bardzo wysoką.
