Oleodruk ‒ rzecz święta

Halina Gerlich


Stron 44


Oleodruk to reprodukcja wykonana specyficzną techniką wielobarwnego druku na papierze. Najczęściej spotykane oleodruki to obrazy o tematyce religijnej. Produkowane były niegdyś na masową skalę nie tylko w Europie, ale i w Polsce. Przedstawiały, często w sposób naiwny i mało wyrafinowany, różne wydarzenia i sceny biblijne, także postaci z Żywotów Świętych. To zjawisko kulturowe powszechnie występowało na Górnym Śląsku od połowy XIX wieku do lat 50. XX wieku.
Opracowanie, zawierające duży wybór ilustracji, opisuje znaczenie i rolę oleodruków religijnych
w robotniczych górnośląskich domach. Ułatwiały one domownikom nawiązywanie więzi z Bogiem,
a modlono się do nich w konkretnych, zwyczajem określonych sytuacjach: o poranku przed wyjściem górnika na szychtę, „na Anioł Pański”, przed snem, w chwilach dramatycznych, a także podczas świąt kościelnych i rodzinnych. Szczególne przywiązanie i szacunek do świętych wyobrażeń odzwierciedla sferę sacrum, zgodnie z przyjętym w tradycji religijnej porządkiem hierarchicznym. Najpopularniejsze były wizerunki Boga w Trzech Osobach, wyróżniano też Maryję, Matkę Bożą, św. Józefa, a następnie uznawanych w danym czasie i w danym miejscu Świętych Pańskich (św. Annę, św. Barbarę, św. Floriana, św. Antoniego, św. Franciszka, św. Alojzego, św. Jadwigę).
Oleodruki religijne to interesujące, niegdyś ważne, dziś nieobecne zjawisko kulturowe związanego ściśle z ludową, choć przecież nie tylko, wiarą i pobożnością. Dlatego warto zapoznać się z tą publikacją.