|
|
Okres dojrzewania i załamanie rozwoju
Perspektywa psychoanalityczna
Autor: Moses Laufer, M. Eglé Laufer
Liczba stron: 219
Rok wydania: 2013
Oprawa: twarda
Wydanie: pierwsze
Tłumaczenie: Danuta Golec (Słowo wstępne), Lech Kalita (rozdziały: 3, 9–13), Marta Kruszyńska-Mąka (rozdziały: 1, 2, 4–6, 8), Marta Lipińska (rozdział 7)
ISBN:[zasłonięte]978-83651-14-6
Wydawnictwo: Oficyna Ingenium
Format: 150 × 225 mm
Cena detaliczna: 59,00 zł
Książka nowa, prosto z wydawnictwa.
Możliwy odbiór osobisty w Warszawie.
|
W tej książce próbujemy zastosować odkrycia psychoanalityczne do objaśnienia zaburzeń okresu dojrzewania, do ich diagnozy i leczenia. Doświadczenia pracy terapeutycznej – zarówno z nastolatkami, jak i z dorosłymi – przekonały nas, iż adolescencja wnosi unikalny i ważny wkład w życie psychologiczne, zaś psychiczne zakłócenia tej fazy należy rozumieć inaczej niż zakłócenia dzieciństwa i wieku dorosłego. Różnica wynika z tego, że okres dojrzewania rozpoczyna się po osiągnięciu dojrzałości seksualnej, a wydarzenie to zmienia trajektorię rozwoju psychicznego i nadaje zaburzeniom tej fazy znaczenie, które w perspektywie dynamicznej różni się od znaczenia psychopatologii dzieciństwa i dorosłości.
Kilka lat temu uwagę naszą przyciągnął bardzo prosty fakt, który skłonił nas do zakwestionowania powszechnego rozumienia rozwojowej funkcji adolescencji oraz znaczenia psychopatologii tego okresu. Wszystko wskazywało na to, iż w okresie dojrzewania niezwykle często dochodzi do samobójstw i prób samobójczych, zaś przed tym okresem świadoma decyzja zabicia siebie nie istnieje jako problem społeczny lub kliniczny. Później zdaliśmy sobie sprawę, iż nasi nastoletni pacjenci – w przeciwieństwie do większości pacjentów dorosłych – byli szczególnie skłonni do tego, by fizycznie atakować swoje ciała albo robić coś, co – w fantazji – zmieni obraz ich ciał poprzez anoreksję, otyłość, samookaleczenia albo branie narkotyków i uzależnienia. Poza tym jedna czwarta naszych pacjentów nastoletnich była bardzo zaniepokojona normalnością lub nienormalnością swoich zachowań i myśli, a ten niepokój nieodłącznie wiązał się z normalnością lub anomaliami seksualnymi.
Zarówno te obserwacje, jak i doświadczenia pracy w ogólnodostępnym ośrodku pomocy nastolatkom –psychoanalitycznym centrum badań nad adolescentami – sprawiły, że uznaliśmy, iż te same pytania można odnieść do większości młodych ludzi: Dlaczego nagle pojawiają się objawy choroby psychicznej, które są pospiesznie diagnozowane jako objawy schizofrenii? Skąd bierze się głęboka depresja, anoreksja, objawy seksualnych anomalii albo agresja, która nie wydaje się być następstwem działania jakiejś normy społecznej, ale jest odpowiedzią na wewnętrzne głosy albo potrzebę utrzymania z dala od świadomości poczucia, że nastolatek jest nienormalny?
Moses Laufer, M. Eglé Laufer (ze Słowa wstępnego)
Spis treści
Część I. Patologia i załamanie rozwoju w okresie dojrzewania
1. Okres dojrzewania i ostateczna organizacja seksualności
2. Załamanie rozwoju
3. Obraz ciała i masturbacja
4. Pacjentka nastoletnia – relacja z ciałem i masturbacja
5. Superego, wyidealizowany obraz ciała i okres dojrzewania płciowego
Część II. Załamanie i proces leczenia
6. Załamanie, przeniesienie i rekonstrukcja
7. Relacje z obiektem, korzystanie z ciała i przeniesienie
8. Próba samobójcza w okresie dojrzewania jako epizod psychotyczny
Część III. Zagadnienia kliniczne
9. Zachowania kompulsywne i centralna fantazja masturbacyjna: implikacje kliniczne
10. Wykluczenie rozwoju
11. Przeciwprzeniesienie a rozwój seksualny nastolatka
Część IV. Proces diagnostyczny
12. Diagnoza zaburzeń okresu dojrzewania
13. Konsultacje diagnostyczne
Fragment książki
Rozdział 12
Diagnoza zaburzeń okresu dojrzewania
Zastosowanie rozwojowego modelu okresu dojrzewania w procesie diagnozy polega na:
1. Określeniu, czy doszło do załamania rozwoju.
2. Oszacowaniu stopnia obecnej podatności na zaburzenia, czyli ocenie stopnia, w jakim mechanizmy obronne, do których stosowania nastolatek czuje się przymuszony (by radzić sobie z lękiem wzbudzonym w wyniku załamania rozwoju), pozwalają mu zachować poczucie kontroli nad własnym zachowaniem.
3. Próbie przewidzenia, w jakiej mierze to ryzyko ma szanse zaniknąć wraz z ustanowieniem ostatecznej organizacji seksualności i końcem adolescencji.
Często odnosimy wrażenie, że podjęto błędne decyzje w kwestii oceny patologii, wyboru metody leczenia czy sposobu sprawowania opieki nad nastolatkiem, ponieważ nie uwzględniono jego problemu i znaczenia tego problemu dla dalszego rozwoju emocjonalnego. Kiedy młody człowiek mówi, że jest przygnębiony, że życie nie ma sensu – czy powinniśmy uznać to za objaw poważnej patologii? Jeśli uznamy przygnębienie za normalne uczucie w okresie dojrzewania, to jak bardzo przygnębiony musi być młody człowiek, byśmy uznali ten stan za objaw choroby? Jeśli nastolatek ujawnia swoje zaburzenia poprzez problematyczne zachowanie lub wręcz niezdolność do funkcjonowania, to jak możemy wykroczyć poza psychiatryczne kategorie diagnostyczne? Podejmując jakiekolwiek decyzje o dalszych interwencjach, powinniśmy uwzględniać dotychczasowe i przyszłe uszkodzenia procesu rozwojowego, nieuchronnie wpływające na podatność na zaburzenia i choroby psychiczne w dorosłym życiu. Często leczy się jedynie objawy zaburzeń okresu dojrzewania i wówczas nastolatki dostają leki bądź pomoc w rozwiązaniu konfliktu zewnętrznego, a jeśli zaburzenia zachowania mają szersze skutki społeczne, podkreśla się potrzebę sprawowania kontroli nad adolescentem. Młody człowiek może czuć, że takie działania nie dotykają istoty jego problemów, ale godzi się na nie, uznając, że to jedyna dostępna pomoc. Zakłada się zazwyczaj, że pomoc w aktualnym kryzysie emocjonalnym (lub w zaakceptowaniu choroby) to dla nastolatka wystarczające wsparcie.
Przed diagnostą stoją jednak znacznie bardziej złożone zadania. Powinien on określić, w jakim zakresie doszło już do zaburzenia zdrowego rozwoju i na tej podstawie podejmować decyzje o intensywności i zakresie wysiłków terapeutycznych. Adolescencja to czas szczególnej podatności na zaburzenia emocjonalne. Z diagnostycznego punktu widzenia właśnie w tym okresie występują wczesne objawy potencjalnych poważnych problemów, które mogą ujawnić się w przyszłości. Zyskujemy więc wyjątkową szansę dokonania interwencji zapobiegającej wyborowi patologicznego rozwiązania zadań rozwojowych. Mimo, iż stoi przed nami trudne zadanie, nie możemy pozwolić sobie na porażki czy błędy, bowiem niewłaściwie przeprowadzona ocena diagnostyczna może negatywnie wpłynąć na całą przyszłość nastolatka.
Diagnoza i załamanie
W poprzednich rozdziałach przedstawiliśmy obserwacje kliniczne, na których podstawie sformułowaliśmy tezę, iż przyczyną poważnych zaburzeń emocjonalnych w okresie dojrzewania jest załamanie procesu rozwojowego po zakłóceniu równowagi struktur psychicznych przez dojrzewanie płciowe. Opisaliśmy związek między załamaniem rozwojowym a niezdolnością przekształcenia przez nastolatka obrazu ciała w sposób uwzględniający obecność seksualnie dojrzałych genitaliów, co pozwoliłoby mu określić się jako mężczyzna lub kobieta. W przypadku zaburzenia mamy do czynienia z mechanizmami obronnymi używanymi przez nastolatka, by uniknąć takich zmian w obrazie ciała lub by im zapobiec.
Sama diagnoza polegałby zatem przede wszystkim na stwierdzeniu, czy istnieją dowody na to, że do załamania doszło w okresie dojrzewania płciowego, a jeżeli tak się stało – na ocenie głębokości uszkodzenia procesu rozwoju. [...] |
