OGRÓD FRASZEK

Wacław z Potoka Potocki

tom I i II (komplet)

Nakładem Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej,  Lwów 1907

Oprawa twarda, bloki zwarte, t.I - 586 stron, t.II - 549 stron; jak widać na zdjęciu książki pochodzą z różnych kompletów, ale wydanie to samo. (Interwencja introligatora na jednej ze stron widoczna na fotografii.)    

Julian Krzyżanowski nazwał Wacława Potockiego największym satyrykiem siedemnastowiecznej Polski, którego poziomu nie sięga żaden z moralistów końca stulecia.

"Wacław Potocki (1[zasłonięte]621-16) pochodził ze średnio zamożnej szlachty. Wyznawał arianizm, później ze względu na prześladowania ( w 1658 sejm uchwalił edykt skazujący arian na wygnanie)- przyjął katolicyzm. Mimo to spotykał się z wieloma przykrościami, gdyż jego żona, Katarzyna Morsztynówna, pozostała arianką. Autor Wojny chocimskiej pozostawił po sobie ogromną spuściznę. Do najwybitniejszych utworów oprócz wyżej wymienionego należą Ogród fraszek i Moralia. 

Ogród fraszek powstawał w ciągu całego życia pisarza. Niektóre wydano, nazywając te utwory Facecjami czy też w wyborze pt. Jovialitates. Całość wydano dopiero w roku 1907. Znamienne są dwa tytuły zbiorów, formułują one w skrócie treść tych drobnych wierszy. I tak utwór zwany w skrócie Ogrodem fraszek nosi tytuł Ogród, ale nie plewiony, bróg, ale co snop, to inszego zboża, kram rozlicznego gatunku...rzeczy, powieści, przygody, podobieństwa, przykłady... Przechodząc do analizy fraszek, zwrócę uwagę na charakterystyczne ich tytuły. Zawierają one zasadniczą myśl utworu, która jest w nim rozwinięta. I tak Natura wszystkim jednaka, Wolne kozy od pługu, Czuj! Stary pies szczeka, Zbytki polskie – to nazwy, które lapidarnie określają pewną rzeczywistość uzasadnioną w rozwiniętej poetycko i satyrycznie anegdocie. W tytułach a także w tematyce fraszek widać wpływ lektury renesansowych moralistów, a zwłaszcza Adagiów Erazma z Rotterdamu. 

Fraszki można podzielić na trzy grupy, uwzględniając ich tematykę: - 

ostro przeciwstawiają się tragicznemu w skutkach podziałowi obywateli, piętnując okrucieństwo i niesprawiedliwość szlachty ( Natura wszystkim jednaka, Wolne kozy od pługu); - 

ostro sądzą bogatą szlachtę, magnaterię i duchowieństwo (Pospolite ruszenie, Czuj! Stary pies szczeka, Zbytki polskie); - 

charakter żartu, dowcipu z domieszką satyry i ironii mają fraszki W kościele gwizdać, Golono, strzyżono. 

Treść Ogrodu jest niezwykle urozmaicona i przedstawia głównie obraz życia szlacheckiego. Nic więc dziwnego, że nazwano ten zbiór fraszek kopalnią wiadomości o Polsce XVII wieku."

cytat z: http://pl.shvoong.com/books/poetry