Jednoroczna roślina jadalna pochodząca z Syrii,
rozprzestrzeniła się w całym regionie Morza Śródziemnego,
Azji Mniejszej, Europie, Afryce Północnej i Południowej.
Należy do rodziny ogórecznikowatych, dorasta do 60cm,
cała szorstko owłosiona, wydziela przyjemny, świeży zapach
ogórków. Kwiaty najczęściej w kolorze niebieskim, niekiedy
różowe lub białe, o średnicy do 3 centymetrów.
Kwitnie od czerwca do sierpnia, miododajna, owadopylna.
W łagodniejszych klimatach roślina kwitnie nieprzerwanie
przez większość roku.
Za względu na kwiaty jest rośliną ozdobną, chętnie sadzoną
w ogrodach naturalistycznych. Uważa się że posiana w pobliżu
roślin strączkowych, szpinaku, warzyw kapustnych, truskawek,
chroni je przed szkodnikami.
Poprawia wzrost pomidorów i chroni je przed gąsienicami.
Rozmnaża się z nasion wysiewanych jesienią lub wczesną wiosną.
Nie wymaga pielęgnacji, specjalnego stanowiska czy gleby,
rozsiewa się sama.
Do Europy Północnej zawędrowała z legionami rzymskimi.
W starożytnym Rzymie i średniowiecznej Europie, liście i kwiaty
dodawano do wina dla odwagi żołnierzom przed bitwą, a podczas
biesiadowania używano ich aby pozbyć się smutku i melancholii.
W XV wieku, również uważano, że kwiaty ogórecznika
przyczyniają się do wzrostu ducha i pomagają wygnać smutek.
Tradycyjnie uprawiana do celów kulinarnych i leczniczych,
dziś komercyjne uprawiana głównie jako roślina oleista.
Olej ma ogromne znaczenie dla skóry, jest źródłem min. kwasu
gamma-linolenowego, którego ogórecznik jest najbogatszym
roślinnym źródłem.
We Francji i Włoszech uważany za warzywo luksusowe,
lekkie i delikatne w smaku. Liści ogórecznika używa się świeżych
lub suszonych. Ze względu na smak świeże liście
są często używane w sałatkach lub jako ozdoba.
Kwiaty mają słodki miodowy posmak i są jedną z kilku
niebieskich, jadalnych substancji, często używane do dekoracji
deserów. Jeden kwiat zawiera aż do 12 mg nektaru, w nim
44-77% cukru. Kwiaty tej rośliny stosowane są do barwienia
octu, sałatek, kandyzowane jako ozdoba do słodyczy, zamrożone
w kostkach lodu jako ozdoba napoji lub zanurzane
w cieście naleśnikowym a następnie smażone.
Młode drobno posiekane liście, używane są jako przyprawa
do sałatek, sosów, zup, serów, składnik nadzienia
do pierożków lub naleśników oraz do aromatyzowania
likierów, napoji, octu, win.
Używając ogórecznika do gotowania zup lub bulionów,
należy pamiętać aby gotować go krótko, co sprzyja zatrzymaniu
w potrawie witamin i minerałów.
Używany również jako dodatek do soków i herbat.
Uniwersalność tej rośliny ogranicza tylko wyobraźnia kucharza.
Wykorzystanie ogórecznika jako warzywa jest powszechne
w Niemczech, hiszpańskich regionach Aragonii i Nawarry,
na Krecie i we włoskim regionie północnej Ligurii.
Często używany do zup, jedną z bardziej znanych niemieckich
receptur jest zielony sos z ogórecznika (Grüne Sosse),
przyrządzany tradycyjnie we Frankfurcie.
We włoskiej Ligurii, ogórecznik jest powszechnie używany jako
wypełnienie do ravioli i pansoti.
W Hiszpanii podawany na różne sposoby, zmieszany z grzybami,
łodygi gotowane z ziemniakami i podawne z oliwą z oliwek,
w połączeniu ze szpinakiem, czosnkiem, młode liście
panierowane i smażone lub w warzywnym bulionie.
Na Majorce liście obtacza się w cieście naleśnikowym
z dodatkiem różnych przypraw (na słodko lub słono) i smaży.
Liście i kwiaty były pierwotnie używane w koktajlu Pimms
zanim zostały zastąpione miętą lub skórkami ogórka.
Roślina stosowana w kosmetyce w sposób podobny jak ogórek.
Suszone liście zawierają flawonoidy, garbniki, sole mineralne
( rozpuszczalną, dobrze przyswajalną krzemionkę
oraz azotan potasu), witaminę C, magnez, potas,
alantoinę, śluzy, kwas jabłkowy, kwas cytrynowy.
Olej z nasion używany do pielęgnacji skóry bardzo suchej,
wrażliwej, łuszczącej się, odmładza i oczyszcza skórę, usuwając
zanieczyszczenia z porów i zamykając je.
Zawiera składniki spotykane dotychczas tylko w mleku
karmiących kobiet.
Polecany jest przy leczeniu nerwic, depresji, schizofrenii,
przy wzmożonym wysiłku umysłowym i fizycznym,
w czasie menopauzy, działa korzystnie na ośrodki mózgowe,
poprawia krążenie i pracę gruczołów dokrewnych,
obniża cholesterol.
Świeże lub suszone ziele tradycyjnie stosowane
w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych (kolka, skurcze,
biegunka), nadpobudliwości układu oddechowego (astma,
zapalenie oskrzeli), krążenia (kardio-tonik, przeciw
nadciśnieniu, oczyszcza krew), układu moczowego
(moczopędny, zaburzenia pęcherza i nerek) do leczenia
reumatyzmu, bólu stawów i mięśni, artretyzmu,
choroby skóry wywołanych przez zaburzenia metaboliczne,
jako środek uspokajający, środek łagodnie
przeczyszczający, napotny.
Używany dla regulacji metabolizmu, układu hormonalnego,
uważa się że jest dobrym lekarstwem na PMS
i objawy menopauzy (uderzenia gorąca).
Właściwości:
przeciwzapalne, uspokajające, bakteriobójcze, do leczenia
zapaleń i uszkodzeń błon śluzowych (jamy ustnej, układu
oddechowego, przełyku, żołądka, jelit), chroni przed
zapaleniem prostaty, stresem.
Zewnętrznie odwar stosowany na oparzenia skóry, czyraki,
odmrożenia, wybroczyny, trądzik młodzieńczy, świąd skóry
i trudno gojące się rany, do zmiękczenia i wygładzenia skóry.
Jest korzystny dla chorób skóry, ponieważ zawiera niacynę
lub kwas nikotynowy.
Regularne spożywanie odwaru działa moczopędnie i umożliwia
usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany
materii oraz jonów chloru, mocznika i kwasu moczowego.
Rośliny nie należy używać do długotrwałego
leczenia lub spożywania.
