Oficer, urzędnik, dworzanin. Kariery szlachty śląskiej w państwie pruskim (1[zasłonięte]740-18)
Autor: Małgorzata Konopnicka
Wydawnictwo: UZ
Ilość stron: 408
Książka jest nowa i nieużywana, stan bardzo dobry
W poszukiwaniu cech charakterystycznych dla śląskiego stanu szlacheckiego po 1740 r. można dojść do wniosku, że podstawowym wyznacznikiem tej warstwy społecznej w połowie XVIII w. był rodzaj preferowanej przez nią aktywności publicznejj. Przejście prowincji śląskiej pod panowanie Hohenzollernów i odebranie jej praw politycznych zburzyło jej łączność z dawnym systemem, podważyło wartość i znaczenie więzi stanowej realizowanej na płaszczyźnie dotychczasowych instytucji. W poszukiwaniu nowych identyfikatorów szlachta śląska jeszcze w czasach habsburskich, kiedy powoli ograniczano już jej wolność polityczną, coraz mocniej utożsamiała się z grupami socjalnymi i zawodowymi. Zastosowanie do charakterystyki stanu klasycznej dychotomii „szlachta habsburska a szlachta pruska” traciło sens w obliczu braku nowych społeczno-gospodarczych standardów funkcjonowania tej warstwy po 1740 r. i może uzasadnić próbę definicji stanu opartą na grupach, które cechował jednakowy styl życia oraz wspólne wartości i cele.
Abstrahując od zasadności powyższej argumentacji, należy zaznaczyć, że analiza rodzaju i stopnia gotowości do podejmowania zadań publicznych w opisywaniu społeczeństw nie jest ideą nową. Operują nią badający mobilność społeczną, stanowi też jedną z najczęściej branych pod uwagę cech analizy prozopograficznej oraz towarzyszy badaniom genealogicznym.
Brak wyraźnych kwantyfikatorów uczynił z osiemnastowiecznej szlachty śląskiej obszar badawczy należący do kategorii terra incognita. Odbierając szlachcie śląskiej prawo do samostanowienia politycznego, Fryderyk II pozbawił historyków wdzięcznego pola obserwacji badawczej, co wzmogło „nieatrakcyjność” tematu, który w obliczu przeżytku ujęć podkreślających niesprawiedliwość ustroju feudalnego stał się zupełnie zaniedbany. Podjęcie prób naprawienia absencji tej warstwy społecznej w historii Śląska można umieścić wśród – wyraźnie werbalizowanych w ostatnim czasie – postulatów dotyczących deficytów badań śląskoznawczych. O ile bowiem reprezentantów stanu wyższego można jeszcze odnaleźć w późnopiastowskim, czeskim oraz habsburskim okresie historii Śląska, o tyle już ich obecność w czasach fryderycjańskich jest niezauważalna, mimo istnienia wartych wskazania opracowań historyków niemieckich, czeskich lub ostatnich inicjatyw polskich badaczy dotyczących omawianego okresu.
[Fragmenty Wstępu]
