Opis książki:
Stan prawny na 1.08.2009 r.Monografia przedstawia doniosłą pod względem jurydycznym i praktycznym problematykę odpowiedzialności na zasadach słuszności, która - obok zasady winy i ryzyka - pełni istotną funkcję w zakresie kompensacji szkód doznanych w następstwie czynów niedozwolonych.Opracowanie omawia filozoficzne i teoretyczne zagadnienia odpowiedzialności na zasadzie słuszności oraz przedstawia charakterystykę konkretnych rozwiązań normatywnych, w których znalazła ona zastosowanie, zarówno w świetle prawa polskiego, jak i w perspektywie prawnoporównawczej. Analizie poddano konstrukcję słuszności jako klauzuli generalnej oraz jako zasady odpowiedzialności odszkodowawczej, ale także obszernie i wnikliwie rozważono poszczególne przypadki odpowiedzialności na zasadzie słuszności.Adresaci:Monografia adresowana jest do studentów, doktorantów oraz przedstawicieli doktryny prawa cywilnego. Może być również wykorzystana w praktyce orzeczniczej sądów oraz praktyce zawodowej adwokatów i radców prawnych.
Wykaz najważniejszych skrótów
Wprowadzenie
Rozdział I
Pojęcie słuszności w myśli filozoficznej
1. Myśl grecka - teoria słuszności Arystotelesa
2. Słuszność według Kanta
3. Idea słuszności prawa według Kelsena
Rozdział II
Instytucjonalne przejawy słuszności w systemach prawa - rys historyczny
1. Słuszność w prawie greckim
2. Pojęcie słuszności w prawie rzymskim
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Okres klasyczny
2.3. Okres poklasyczny
2.4. Słusznościowe rozwiązania i osiągnięcia w prawie rzymskim
3. Słuszność w średniowiecznej jurysdykcji królewskiej
4. Anglosaskie prawo słusznościowe
4.1. Dzieje angielskiego prawa słusznościowego
4.2. Słusznościowe rozwiązania oraz maksymy słuszności
4.3. Equity w amerykańskim systemie prawnym
4.4. Przyszłość equity law
5. Słuszność w państwach Europy kontynentalnej
5.1. Założenia leżące u podstaw kodyfikacji w XIX wieku
5.2. Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w systemach Europy kontynentalnej
Rozdział III
Teorie stanowiące uzasadnienie odpowiedzialności na zasadzie słuszności
1. Teoria ryzyka
2. Teoria gwarancji
3. Teoria ekonomicznego rozłożenia ciężaru szkód
4. Teoria sprawiedliwości konkretnego przypadku
Rozdział IV
Zasady współżycia społecznego i względy słuszności
1. Zasady współżycia społecznego i względy słuszności jako klauzule generalne
2. Pojęcie i funkcje klauzuli generalnej
2.1. Pojęcie klauzuli generalnej
2.2. Funkcje klauzuli generalnej
3. Zasady współżycia społecznego
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Systematyka przepisów kodeksu cywilnego odwołujących się do klauzuli zasad współżycia społecznego
3.3. Zakres treściowy zasad współżycia społecznego
3.4. Normatywne i sytuacjonistyczne ujęcie zasad współżycia społecznego
3.5. Klauzula zasad współżycia społecznego w obecnym porządku prawnym
4. Słuszność - uwagi ogólne
5. Zasada słuszności jako podstawa odpowiedzialności deliktowej
5.1. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej
5.2. Zasada słuszności
5.3. Zasada słuszności a funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej
Rozdział V
Odpowiedzialność na zasadzie słuszności w prawie porównawczym
1. Systemy odpowiedzialności na zasadzie słuszności oparte na normach zawartych w kodeksie cywilnym
1.1. Prawodawstwa germańskie
1.1.1. Prawo austriackie
1.1.2. Prawo niemieckie
1.1.3. Prawo szwajcarskie
1.1.4. Prawo greckie
1.2. Prawodawstwa romańskie
1.2.1. Prawo belgijskie
1.2.2. Prawo włoskie
1.2.3. Prawo portugalskie
1.3. Prawodawstwa skandynawskie
2. Systemy odpowiedzialności na zasadzie słuszności przy braku normy w kodeksie cywilnym kreującej tę odpowiedzialność
2.1. Odpowiedzialność państwa na zasadzie słuszności w prawie francuskim - stanowisko orzecznictwa
2.1.1. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy leczeniu
2.1.2. Solidarite nationale - odpowiedzialność gwarancyjna
2.2. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone aktami publicznoprawnymi w prawie niemieckim a zasada słuszności
Rozdział VI
Odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy na zasadzie słuszności (zasadach współżycia społecznego)
1. Uwagi wprowadzające
2. Rys historyczny
2.1. Stan prawny przed wejściem w życie ustawy z 1956 r. o odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych
2.2. Stan prawny na tle ustawy z 1956 r. o odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych
3. Stan prawny po wejściu w życie kodeksu cywilnego z 1964 r.
3.1. Odpowiedzialność Skarbu Państwa na zasadzie słuszności
3.2. Odpowiedzialność państwowych osób prawnych na zasadzie słuszności
3.3. Odpowiedzialność jednostek samorządu terytorialnego na zasadzie słuszności
4. Przesłanki zastosowania art. 419 k.c.
4.1. Brak odpowiedzialności Skarbu Państwa według przepisów tytułu VI k.c.
4.2. Wyrządzenie szkody przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności i istnienie normalnego związku przyczynowego między tą czynnością a szkodą
4.3. Uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub utrata żywiciela
4.4. Zasadność przyznania kompensacji w świetle zasad słuszności (zasad współżycia społecznego)
5. Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych na zasadzie słuszności w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego
5.1. Szkody wyrządzone przy leczeniu
5.2. Szkody powstałe w wyniku wypadków szkolnych
5.3. Szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy milicji (policji) i sił zbrojnych
6. Stan prawny po wejściu w życie art. 77 ust. 1 Konstytucji RP
Rozdział VII
Odpowiedzialność za zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej na zasadzie słuszności
1. Uwagi wprowadzające
2. Artykuł 4172 k.c. - obecny stan prawny
3. Przesłanki zastosowania art. 4172 k.c.
3.1. Wyrządzenie szkody przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej
3.2. Szkoda na osobie
3.3. Zasadność przyznania kompensacji w świetle zasad słuszności
Rozdział VIII
Odpowiedzialność na zasadzie słuszności osób, którym z powodu wieku, stanu psychicznego lub cielesnego winy przypisać nie można
1. Wywód prawnoporównawczy
1.1. Prawo francuskie
1.2. Prawo austriackie
1.3. Prawo niemieckie
1.4. Prawo szwajcarskie
2. Stan prawny według kodeksu zobowiązań
3. Obecny stan prawny w kodeksie cywilnym
4. Przesłanki zastosowania art. 428 k.c.
4.1. Wyrządzenie szkody przez osobę, której z powodu wieku, stanu psychicznego lub cielesnego winy przypisać nie można, i adekwatny związek przyczynowy pomiędzy wyrządzoną szkodą i zachowaniem się sprawcy szkody
4.2. Brak osób zobowiązanych do nadzoru lub niemożność uzyskania od nich odszkodowania
4.3. Zasadność przyznania kompensacji w świetle zasad słuszności (zasad współżycia społecznego)
5. Odpowiedzialność osób nieposiadających rozeznania na zasadzie słuszności - analiza orzecznictwa
Rozdział IX
Odpowiedzialność na zasadzie słuszności za szkody wyrządzone przez zwierzęta
1. Wywód prawnoporównawczy
1.1. Prawo austriackie
1.2. Prawo francuskie
1.3. Prawo niemieckie
1.4. Prawo common law
2. Odpowiedzialność na zasadzie słuszności za szkody wyrządzone przez zwierzęta w prawie polskim
2.1. Stan prawny według kodeksu zobowiązań
2.2. Obecny stan prawny w kodeksie cywilnym
3. Przesłanki zastosowania art. 431 2 k.c.
3.1. Brak odpowiedzialności osoby, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, według przepisu art. 431 1 k.c.
3.2. Wyrządzenie szkody przez zwierzę i adekwatny związek przyczynowy pomiędzy wyrządzoną szkodą a zachowaniem się zwierzęcia
3.3. Zasadność przyznania kompensacji w świetle zasad słuszności (zasad współżycia społecznego)
4. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę na zasadzie słuszności - analiza orzecznictwa
Rozdział X
Zagadnienia szczególne
1. Przyczynienie się i wyłączna wina poszkodowanego a odszkodowanie na zasadach słuszności
2. Roszczenia osób pośrednio poszkodowanych
3. Problem odpowiedzialności za szkody, które mogą ujawnić się w przyszłości
4. Przedawnienie roszczeń
Wnioski końcowe i de lege ferenda
Bibliografia
Orzecznictwo
|
