PROJEKTY DOMÓW
OPRACOWANE PRZEZ GRONO ARCHITEKTÓW POLSKICH
WYDANE POD REDAKCYĄ JÓZEFA GAŁĘZOWSKIEGO
NAKŁADEM WYDAWNICTWA OBYWATELSKIEGO KOMITETU
ODBUDOWY WSI I MIAST W KRAKOWIE
W ROKU 1916
REPRINT
Oprawa miękka. Format - A4 - 208 x 297 mm. Stron - 78. Ilustracji - 202 na 37 całostronnicowych tablicach.
Spis treści, autorów i tablic oraz wybór fragmentów publikacji na załączonych zdjęciach.
Ogrom strat i zniszczeń ziem polskich w pierwszych latach Wielkiej Wojny pobudził inicjatywy obywatelskie stawiające sobie za cel odbudowę Kraju.
Pośród licznych stowarzyszeń i fundacji wybitne zasługi na niwie odbudowy i wskrzeszenia tradycyjnej sztuki budowlanej odniósł zawiązany w 1915 roku „Komitet Obywatelski Odbudowy Wsi i Miast w Krakowie”. Dzięki ofiarności architektów polskich, którzy przekazali nieodpłatnie swoje projekty, Komitet opublikował cykl wzorników architektonicznych: „Odbudowa polskiej wsi”, „Odbudowa polskiego miasteczka. Projekty domów”, „Odbudowa polskiego miasteczka. Projekty budynków użyteczności publicznej.”
Opublikowane wzorniki nie stanowiły gotowego katalogu projektów budowli. Autorzy tych publikacji przestrzegali przed typizacją projektów, widząc w tym ryzyko nieodwracalnych szkód dla krajobrazu i sztuki budowlanej. Uważali, że o architekturze decydować powinny lokalne warunki terenowe i tradycja budowlana. Publikacje te, a w szczególności dwa tomy poświęcone odbudowie miasteczka przyczyniły się do skrystalizowania cech stylu narodowego, który w licznych realizacjach znalazł swój wyraz po odzyskaniu Niepodległości. Oglądając te piękne projekty bez trudu można zauważyć ich związek z późniejszymi realizacjami budowlanymi w Kazimierzu Dolnym, Nałęczowie, w Chełmie, Nowogródku, na warszawskim Żoliborzu i wielu innych miejscowościach przedwojennej Polski.
Józef Gałęzowski blisko wiek temu apelował na stronach „Odbudowy polskiego miasteczka” : „...Dobre tradycye (budowlane) zaginęły i wiele czasu i pracy potrzeba, by drogą ewolucyi dawne piękno wskrzesić. Musimy zaczynać od początku, wskazana więc była wstrzemięźliwość w szafowaniu środkami artystycznemi, t.j. skromne i bezpretensjonalne opracowanie architektury zewnętrznej oparte na podstawowych najprostszych elementach naszej sztuki rodzimej. (...) w określonem miejscu, tradycya i poezya dawnej sztuki winny być źródłem natchnień architektów...”.
