Opis książki: Ostatnie 5-lecie na rynkach światowych charakteryzowało się znacznymi perturbacjami, odczuwanymi zarówno w skali globalnej, jak i wewnętrznej różnych gospodarek, niezależnie od poziomu ich rozwoju. Szczególnie dotknęły one świat finansów, a za jego pośrednictwem również wszystkie sektory ekonomiczne i w mniejszym bądź większym stopniu - podmioty gospodarcze. Ich skutki odcisnęły się znaczącym piętnem na rezultatach makroekonomicznych, czego efekty obserwujemy do dzisiaj. Ekonomiści nie osiągnęli konsensusu co do stwierdzenia, że globalny kryzys finansowy już się zakończył. Różnego rodzaju problemy towarzyszące rozwojowi współczesnych gospodarek, mające często wspólne podłoże wciąż są dowodem, że światowa gospodarka jest podobna do wulkanu, który w każdej chwili może dać znać o swej aktywności i ponownie zakłócić istniejący porządek rzeczy. Spektakularnym tego świadectwem są: sytuacja gospodarcza Irlandii oraz Grecji i konieczność przeprowadzenia dla nich akcji pomocowej (do krajów tych ostatnimi czasy dołączyła Portugalia), tzw. kryzys strefy euro, niemożność utrzymywania kryteriów fiskalnych przez państwa strefy euro, powtarzające się i rosnące deficyty budżetowe, niewyciągnięcie wniosków przez banki na świecie z ostatniej bolesnej lekcji itp. Można by mnożyć tę wyliczankę wskazując na wciąż żywotne dylematy stojące przed polityką finansową. Książka "Od kryzysu do ożywienia. Dylematy współczesnej polityki finansowej" jest kolejną próbą, podejmowaną przez środowisko ekonomistów, spojrzenia na rzeczywistość gospodarczą naznaczoną ostatnim, głębokim kryzysem. Tytuł książki sugeruje jednakże, że po kryzysie następuje ożywienie. Taka jest bowiem logika rozwoju gospodarki rynkowej. Chodzi jednak o to, aby stworzyć gospodarce takie warunki rozwoju, żeby odbicie się od dna załamania kryzysowego przyszło jak najszybciej i osiągnęło jak najtrwalszy charakter. Temu celowi służą podejmowane obecnie badania ekonomiczne, do których swój przyczynek starają się wnieść również Autorzy niniejszej publikacji.
Wstęp 9 CZĘŚĆ I BANKOWOŚĆ CENTRALNA A STABILIZACJA GOSPODARCZA 1. Perspektywy strefy euro - Tomasz Gruszecki 15 1.1. Dyskusji o strefie euro nie da się dłużej uniknąć 15 1.2. Gdzie były błędy konstrukcyjne strefy euro 15 1.3. Wymuszenie integracji przez fakty dokonane 18 1.4. Kryzys i rezultat 19 1.5. Stan obecny strefy euro 20 1.6. Kto korzysta, kto traci? 22 1.7. Obrona strefy euro - scenariusz długofalowy 23 1.8. Konsekwencje dla Polski 26 Bibliografia 28 Streszczenie/Summary 28 2. Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego a koszty uczestnictwa we wspólnej walucie ? Jan L. Bednarczyk, Marzena Sobol 31 2.1. Cel inflacyjny jako podstawowe ograniczenie aktywnej polityki gospodarczej 33 2.2. Koszty polityki dezinflacyjnej i "pułapka niskiej inflacji" 36 Bibliografia 42 Streszczenie/Summary 43 3. Rola współpracy banków centralnych w stabilizowaniu międzynarodowego środowiska finansowego. Doświadczenia kryzysu finansowego 2[zasłonięte]007-20 - Joanna Bogołębska 45 3.1. Problem braku płynności walutowej w dobie kryzysu finansowego 46 3.2. Nowe globalne mechanizmy krotkoterminowej alokacji płynności dewizowej 49 3.3. Rola porozumień swapowych w dobie kryzysu finansowego 2007-[zasłonięte] 2009 3.3.1. Skala zastosowania linii swapowych 50 3.4. Warunki zastosowania linii swapowych - spojrzenie od strony dostawcy płynności (swap-provider) 55 3.5. Dostęp do linii swapowej - spojrzenie od strony odbiorcy płynności (swap-receiver) 56 3.6. Dyskusja nad rolą wspołpracy bankow centralnych w globalnej siatce bezpieczeństwa finansowego (FSN - financial safety net) 58 Bibliografia 60 Streszczenie/Summary 61 4. Reakcje wybranych banków centralnych w Europie na zmiany inflacji i bezrobocia - Tomasz Grabia 63 4.1 Bezrobocie i inflacja jako podstawowe problemy gospodarcze - zarys głownych hipotez teoretycznych przedstawiających zależności między nimi 63 4.2 Strategie i cele polityki monetarnej Europejskiego Banku Centralnego, Narodowego Banku Polskiego, Narodowego Banku Czeskiego oraz Narodowego Banku Węgier 67 4.3 Zmiany stop procentowych przez analizowane banki centralne w kontekście zmian inflacji i bezrobocia 70 4.4 Ocena stopnia restrykcyjności analizowanych bankow centralnych - analiza porownawcza 77 Bibliografia 80 Streszczenie/Summary 81 5. Procedura podejmowania decyzji w Europejskim Banku Centralnym i Systemie Rezerwy Federalnej - Dominika Brozda 83 5.1. System Rezerwy Federalnej 84 5.1.1. Struktura organizacyjna Systemu Rezerwy Federalnej 84 5.1.2. Sposob podejmowania decyzji w Federalnym Komitecie ds. Otwartego Rynku 85 5.2. Europejski Bank Centralny 86 5.2.1. Struktura organizacyjna Europejskiego Banku Centralnego 86 5.2.2. Obecny sposob podejmowania decyzji w Radzie Prezesow 87 5.3. Rotacyjny system głosowania 88 5.4. Sposob podejmowania decyzji w Radzie Prezesow i Federalnym Komitecie ds. Otwartego Rynku - analiza porownawcza 92 5.5. Ocena nowego systemu głosowania w Radzie Prezesow 95 Bibliografia 98 Streszczenie/Summary 99 CZĘŚĆ II WYZWANIA WOBEC SEKTORA BANKOWEGO I WŁADZ FISKALNYCH 6. Banki jako współsprawcy, współofiary i współbeneficjenci globalnego kryzysu finansowego - Stanisław Flejterski 103 6.1. Geneza kryzysu 104 6.2. Głowni aktorzy globalnego kryzysu bankowo-finansowego 106 6.3. Banki a kryzys 107 6.4. Zaufanie do bankow komercyjnych 108 6.5. Banki jako instytucje zaufania publicznego 110 Bibliografia 115 Streszczenie/Summary 116 7. Regulacje antycykliczne w działalności banków - Michał Skopowski 119 7.1. Bufor ochrony kapitału i bufor antycykliczny 121 7.2. "Dynamiczne" rezerwy 126 7.3. Antycykliczne regulowanie płynności bankow 129 Bibliografia 133 Streszczenie/Summary 133 8. Determinanty skuteczności stabilizacyjnej polityki fiskalnej w warunkach kryzysu - Katarzyna Kalinowska 135 8.1. Deficyt sektora finansow publicznych a wzrost gospodarczy w długim okresie 135 8.2. Polityka fiskalna i aktywność gospodarcza w czasie recesji w krajach rozwiniętych - wyniki badań R. Hemminga, S. Mahfouza i A. Schimmelpfenniga 138 8.3. Analiza efektywności polityki fiskalnej w wybranych krajach Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW) 142 Bibliografia 148 Streszczenie/Summary 149 9. Obligacje europejskie jako źródło finansowania strategicznych celów Unii Europejskiej - Ireneusz Pszczołka, Andrzej S. Wojtowicz 151 9.1. Rożne koncepcje europejskich obligacji - union bonds a project bonds 152 9.2. Union bonds - koncepcje teoretyczne 155 9.3. Rożnice w rentowności i w ratingach jako kluczowy dylemat 160 9.4. Pomysły już wdrożone, czyli finansowanie działalności pomocowej 162 9.5. Obligacje Tricheta jako alternatywa dla Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego 164 Bibliografia 167 Streszczenie/Summary 168 CZĘŚĆ III ZADŁUŻENIE A ROZWÓJ GOSPODARCZY. POLSKA PERSPEKTYWA 10. Finansowy wymiar polskiej polityki gospodarczej w XXI wieku - Krystyna Piotrowska-Marczak 171 10.1. Istota polityki i jej wymiary teleologiczne 171 10.2. Państwo jako kreator polityki gospodarczej 173 10.3. Rzeczowe i finansowe skutki polskiej polityki gospodarczej XXI w. 174 Bibliografia 183 Streszczenie/Summary 183 11. Wyznaczniki poziomu długu publicznego - ujęcie teoretyczne - Dorota A. Mikulska, Jozef Osoba 185 11.1. Pojęcie długu publicznego według ESA 1995 i GFSM 2001 186 11.2. Pojęcie długu publicznego w ustawodawstwie polskim 189 11.3. Ograniczenie budżetowe rządu jako wyznacznik poziomu długu publicznego 191 11.4. Inne teoretyczne wyznaczniki poziomu długu publicznego 195 11.5. Koncepcja neutralności długu a finansowanie deficytem obniżki podatkow 198 Bibliografia 201 Streszczenie/Summary 201 12. Oszczędności, inwestycje krajowe i zagraniczne jako determinanty akumulacji kapitału - Aneta Kosztowniak 203 12.1. Teoretyczne ujęcie determinant oszczędności krajowych oraz złotej reguły akumulacji 203 12.2. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie - w ujęciu wybranych teorii 209 12.3. Zmiany oszczędności brutto, realnych nakładow brutto na kapitał trwały oraz zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce w latach 90. i w pierwszej dekadzie drugiego tysiąclecia 215 12.4. Uproszczona proba weryfikacji determinant akumulacji kapitału 217 Bibliografia 223 Streszczenie/Summary 224 13. Ocena zadłużenia zagranicznego Polski - Witold Bień 225 13.1. Ogolna wielkość zadłużenia 225 13.2. Zadłużenie sektora publicznego 226 13.3. Zadłużenie przedsiębiorstw 229 13.4. Zadłużenie bankow 231 Bibliografia 233 Streszczenie/Summary 233 14. Rynek kredytowych instrumentów pochodnych i jego rola w ograniczaniu ryzyka instrumentów dłużnych - Andrzej S. Krysiak 235 14.1. Rodzaje kredytowych instrumentow pochodnych 235 14.2. Kredytowe instrumenty pochodne a tradycyjne metody ograniczania ryzyka 239 14.3. Instrumenty dłużne powiązane z ryzykiem 242 14.4. Rynek kredytowych instrumentow pochodnych a ryzyko instrumentow dłużnych 248 Bibliografia 253 Streszczenie/Summary 253 15. Rynki finansowe XXI wieku - Grażyna A. Olszewska 255 15.1. Rozwoj rynkow finansowych 255 15.2. Determinanty rozwoju rynkow finansowych 257 15.3. Stabilność systemow finansowych 262 15.4. Rynki finansowe a sfera realna 264 Bibliografia 267 Streszczenie/Summary 268
|