PODZIĘKOWANIE:



Pragnę serdecznie podziękować wszystkim, którzy okeztli ±j bezinteresowną pomoc w napisaniu tej książki. Szczególną wdzięczność jestem winien:
E'rof. Stanisławowi Smólskiercu, z którego pięknej monografii uczyłem się Pienin, za łaskawe napisenie wstępu <3o tej pracy;
•frof.dr hab. Krzycstofowi Birkenma jerov;i, .który zechciał krytycznie przejrzeć rozdział dotyczący teologii, idący zresztą tropem Jego prac;
1-rof.dr hab. Kazimierzowi ZerKyckiemu za wnikliwe przeczytanie
rozdziału dotyczącego roślinności i liczne inspirujące uwa^.i;
Eoc.dr Zbigniewowi Denisiukc^i i dr Jerzemu Dziewolakieau zo
udostępnienie Ich nieputlikovjenych prac dotyczących Kałych iienin
wraz z licsn,yoi tioctwthowycii iyja^nienifjei.
Wyraieniając tak liczne grono-wybitnych naukowców nie chce ny-najmniej dzielić się z nikim odpowiedzialnością za ewentnslnp hłedy jekie popełniłem, spada ona w całości na mnie.
Osobne wyrazy wdzięczności kieruję tło Szanownego Kole;;i Kajs Someyko-Hurko, napisany przez Niego rozdział o zaporze w Niedzicy - niewątpliwie podniósł wartości książki.


WSTĘP:



Środowisko naturalne naszego kraju ulega w dobie obecnej degradacji na skale dotychczas niespotykaną. Krajobraz Polski jeat na oczach obecnego pokolenia niezwykle szybko zmieniany i przekształcany tracąc nieuchronnie swój naturalny charakter i szczególne rysy jemu tylko właściwe* Ustępuje on miejsca zupełnie innemu krajobrazowi, noszącemu już wybitne rie.tnd gospodarczej i przemysłowej działalności człowieka, cr2j> czym urbanizacje obejmuje coraz większe obszary kraju. ¦
W obliceu takiej sytuacji powstaje niezwykle pilne zadanie za- f bezpieczenia dla potomności i historii takich obszarów naszych ziem, które zdołały jeszcze zachować swoje naturalne cechy i pierwotny charakter polskiego krajobrazu. Obszary takie kurczą się coraz bardziej pod naporem coraz liczniejszych sił destrukcyjnych i nie chroni ich nawet status parków narodowych czy obszarów
chronionego krajobrazu.
Koronnym przykładem tego rodzaju zjawisk są Pieniny. Kegion ten zaliczany jest do najwspanialszych klejnotów krajobrazu Polski i Europy i od przeszło 50 lat objęty jest ochroną jako Fark Narodowy, Zachował on jeszcze wiele cech pierwotnych i kryje niewyczerpane zasoby urzekającego piękna i wartości naukowych. Mimo tych niezaprzeczalnych faktów Pieniny znajdują się ustawicznie pod naporem najróżnorodnieJEzych działań, grożących pozbawieniem tego wspaniałego Parku Narodowego jego szczególnych wartości,
W celu zapobieżenia tym niebezpieczeństwom należy stale wyjaśniać szerokim warstwom naszego społeczeństwa wszystkie problemy związane z potrzebą ochrony Pienin. Zadanie takie spełnia doskonale niniejsza publikacja. Daje ona w sposób przejrzysty i jasny, a równocześnie wyczerpujący opis wielkich wartości przyrodniczych i naukowych Pienin craz omawia rozliczne problemy awiązane z metodami zabezpieczenia tego niezwykłego regionu. Pisana pięknym językiem i przejrzyście skomponowana powinna żywo zainteresować
czytelnika a równocześnie dawać argumenty w prowadzeniu akcji ochrony Pienin.
Bardzo cennym uzupełnieńiem niniejszej publikacji jest część opracowana przez Kaja Roaeyko-Hurko, a dotycząca sporu o budowę zapory wodnej pod Niedzicą. Przedstawia ona historię wielkiej batalii, prowadzonej przez ćwierć wieku przez przyrodników wspieranych przez liczne odłamy społeczeństwa z przedstawicielami techniki* Omówienie przez Autora rozmiaru szkód związanych z tą inwestycją jest niezwykle sugestywne oraz stanowi ważny i pouczający dokument dla historii tego zagadnienia a równocześnie i dla historii Pienin.
Publikacja niniejsza jest godna polecenia i powinna być czytana nie tylko przez turystów i tzw. "miłośników przyrody" ale również i przez wazyatkich tych, którym leży na sercu dobro i piękno naszego kraju.
Stanisław Smólski
Przewodniczący Rady Naukowej
Pienińskiego Parku Narodowego



Spis treści:



11 a tę p................................................... 5
I. Topografia, wody i klimat pienińskiego pasa skałkowego .........................'..................... 7
l. Topografia .....................................J
i 2. tf ofly ........................................... I O
3. Klimat ................'......................... 1.0
II. Powstanie pienińskiego pasa skałkowego ............ '3
1. Etap geosynirlinarny starszy .................... '3
2. Fałdowania gćrnokredowe i psleoceńsśie ......... 18
'). Etap geosynkłinar.iy młodszy .................... 19
4. Fałdowanie i wulkanizm mioceński ............... '9
5.''Główne elementy strukturalne pienińskiego pasa
skałkowego. Podsumowanie....................... 20
C, Od neogenu po. dzieli ćzisiejszy. Powstanie przełomu Duna j.;a ................................... 20
III. Roślinność wschodniej części pienińskiego pasa skałkowego............................................ 25
1. Wiadomości wstępna............................. 25
2. Zarys historii roślinności pienińskiej ......... 27
?. Rośliny endemiczne i reliktowe ................. 30
4. Przegląd wybranych sbiorowisk roślinnych ....... 32
5* Zagrożenie i ochrona roślinności ............... 46
IV. Świat zwierzęcy ................................... 51
1. SsaKi....................,.....,................ 5'
2. Ptaki.......................................... 53
3. Gady ........................................... 54
4. Płazy.......................................... 55
5. Ryby ........................................... 56
6. Bezkręgowca .................................... 57
7. Pogrożenie fauny ... .¦........................... 62
V. Obiekty chronione na tereni.? pienińskiego pass skałkowego ...t........................................ 63
1 . Pieniński Park iJarodowy........................ 63
2. Rez^r-waty i pomniki przyrody ...................
j. lerapoL-ty,;icznf! koncepcje schrony orzyrody* pieniński-, pasie skałl:cwy:n ........................
VI. Spór o zaporę .....................................
5 . Kip co historii ........................; • ¦......
2. Najważniejsze at-ne o inwestycji................
3. Dotychczasowa straty i zr;iezczsnia .............
4. Prognozy i zagrożenia ..........................
5 . Wnioski korccoae............................• • ¦ •
Dopełnienia .............................................
Literatura...............................................




WIELKOŚĆ 20X14CM,MIĘKKA OKŁADKA,LICZY 111 STRON,10 RYSUNKÓW.

STAN :OKŁADKA DB,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB/DB+.

KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM / KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / / W PRZYPADKU PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ PROSZĘ O KONTAKT W CELU USTALENIA JEJ KOSZTÓW / .

WYDAWNICTWO ODDZIAŁ AKADEMICKI PTTK KRAKÓW 1984.
NAKŁAD 1500 EGZ.!!!