OCHRONA GLEB I REKULTYWACJA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH WYD. II POPRAWIONE, ROZSZERZONE


Autor Karczewska Anna
Wydawnictwo UWP
Wydanie (2012 )
Oprawa Twarda
ISBN 978[zasłonięte][zasłonięte]71711

Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oddaje w ręce Czytelników II wydanie podręcznika pt. Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych. Nakład I wydania został wyczerpany, co dowodzi zapotrzebowania na taki podręcznik w środowisku akademickim. Treść II wydania podręcznika nie różni się zasadniczo od treści wydania I, choć wprowadzono pewne zmiany wynikające z potrzeby uaktualnienia danych faktograficznych. Wzrastająca presja czynnika ekologicznego na kształtowanie międzynarodowego i krajowego systemu legislacyjnego oraz ekonomicznego, a także dynamiczne zmiany technologiczne i gospodarcze zachodzące w bieżącym świecie powodują, że i w zakresie ochrony gleb oraz rekultywacji terenów zdegradowanych w okresie krótszym niż dekada sytuacja uległa znaczącym zmianom.

Dane dotyczące inwentaryzacji obiektów i obszarów zdegradowanych, odnoszące się zarówno do kraju, jak i Europy oraz świata, zostały zaktualizowane dzięki opublikowanym w latach 2[zasłonięte]006-20 bogatym materiałom oraz raportom, stanowiącym między innymi efekt funkcjonowania międzynarodowych i lokalnych programów o charakterze monitoringowym.

W nowej wersji podręcznika nieco więcej miejsca poświęcono charakterystyce degradacji gleb w skali międzynarodowej oraz działaniom służącym ochronie gleb, takim jak prace nad unijną strategią ochrony gleb służące przyjęciu przez kraje Unii Europejskiej tzw. Dyrektywy Glebowej.

W drugim wydaniu przedstawione zostały uaktualnione (według stanu z początku roku 2012) regulacje prawne dotyczące ochrony gleb i rekultywacji terenów zdegradowanych. W krótkim czasie należy jednak spodziewać się dalszych zmian, zatem Czytelnik powinien zawsze sprawdzić aktualność obowiązywania cytowanych tu aktów prawnych.

W treści podręcznika uwzględnione zostały najnowsze publikacje naukowe dotyczące rekultywacji gleb zdegradowanych, niekiedy krytyczne w stosunku do wcześniej uznawanych teorii i opinii. To dotyczy między innymi niektórych zagadnień remediacji gleb zanieczyszczonych.

Podręcznik został uzupełniony o indeks tematyczny, który niewątpliwie stanowić będzie dla Czytelnika narzędzie pomocne w odnajdowaniu oraz studiowaniu poszczególnych zagadnień.

Autorka dziękuje wszystkim, którzy okazali jej swą pomoc, życzliwość i wyrozumiałość w czasie pracy nad przygotowaniem uaktualnionej wersji podręcznika.


Spis treści:

1. WSTĘP
1.1. Wprowadzenie. Funkcje gleby
1.2. Struktura użytkowania gleb. Produkcyjność gleb świata i Polski
1.3. Formy degradacji gleb
1.4. Założenia ochrony gleb i rekultywacji
2. PROCESY DEGRADACJI GLEB
2.1. Przeznaczanie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne,
wyłączenia z użytkowania
2.2. Zasklepianie gleby
2.3. Erozja i inne formy naturalnej degradacji, intensyfikowanej
przez działalność człowieka
2.3.1. Erozja wodna
2.3.1.1. Czynniki zagrożenia erozją wodną
2.3.1.2. Skutki erozji wodnej
2.3.1.3. Rejony występowania erozji wodnej w Polsce i na świecie
2.3.1.4. Zapobieganie erozji wodnej
2.3.2. Powierzchniowe ruchy masowe
2.3.3. Erozja wietrzna gleb
2.3.3.1. Czynniki zagrożenia erozją wietrzną
2.3.3.2. Rejony zagrożone erozją wietrzną na świecie i w Polsce
2.3.3.3. Metody przeciwdziałania erozji wietrznej
2.3.4. Pustynnienie i stepowienie
2.4. Ubytek materii organicznej z gleb
2.5. Degradacja geomechaniczna gleb
2.5.1. Rodzaje wyrobisk, hałd i zwałowisk
2.5.2. Rejony degradacji geomechanicznej w Polsce
2.5.3. Górnictwo odkrywkowe jako przyczyna degradacji geomechanicznej gleb
2.5.4. Górnictwo podziemne jako przyczyna degradacji geomechanicznej gleb
2.6. Degradacja hydrologiczna gleb
2.6.1. Przesuszenie gleb
2.6.1.1. Przykłady obszarów objętych odwodnieniami w Polsce
2.6.1.2. Melioracje odwadniające jako przyczyna degradacji hydrologicznej
2.6.1.3. Zmiany właściwości użytkowych gleb w zasięgu leja depresyjnego
2.6.2. Zawodnienie gleb
2.6.2.1. Zmiany właściwości gleb zawodnionych
2.6.2.2. Powódź - szczególny przykład okresowego zatopienia gleb
2.7. Zagęszczenie gleb
2.8. Degradacja chemiczna gleb
2.8.1. Nieorganiczne i organiczne zanieczyszczenia gleb
2.8.2. Odporność gleb na degradację chemiczną
2.8.3. Zakwaszenie gleb
2.8.3.1. Przyczyny zakwaszenia gleb
2.8.3.2. Odporność gleby na zakwaszenie. Układy buforowe w glebie
2.8.3.3. Skutki zakwaszenia gleb
2.8.3.4. Stan zakwaszenia gleb w Polsce
2.8.4. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi
2.8.4.1. Źródła metali ciężkich w glebach
2.8.4.2. Czynniki decydujące o mobilności metali ciężkich w glebach
i przyswajalności dla roślin
2.8.4.3. Ocena stopnia zanieczyszczenia metalami ciężkimi gleb
2.8.4.4. Stan zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi w Polsce
2.8.5. Zasolenie gleb
2.8.5.1. Mechanizmy zasolenia gleb
2.8.5.2. Skutki zasolenia gleb
2.8.5.3. Problem zasolenia gleb w Polsce
2.8.6. Zanieczyszczenie gleb fluorem
2.8.7. Zanieczyszczenia organiczne w glebach
2.8.7.1. Przykłady organicznych zanieczyszczeń gleb
2.8.7.2. Zachowanie zanieczyszczeń organicznych w glebie
2.8.7.3. Zmiany właściwości gleb spowodowane zanieczyszczeniem związkami organicznymi
2.8.7.4. Czynniki decydujące o trwałości zanieczyszczeń organicznych w glebach
2.9. Degradacja biologiczna gleb
2.10. Szczególne przykłady degradacji gleb
2.10.1. Zmiany właściwości gleb pod wpływem nawadniania ściekami.
Ograniczenia dotyczące rolniczego wykorzystania ścieków i osadów ściekowych
2.10.2. Zmiany właściwości gleb pod wpływem rolnictwa i gospodarki leśnej
2.10.3. Promieniotwórcze skażenie gleb
2.11. Ocena stanu degradacji gleb w Polsce i na świecie
2.11.1. Źródła informacji o stanie degradacji gleb
2.11.2. Ocena stanu degradacji gleb w Polsce
2.11.3. Ocena stanu degradacji gleb w Europie i na świecie
3. OCHRONA GLEB
3.1. Ochrona gleb i rekultywacja w prawodawstwie polskim
3.1.1. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
3.1.2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
3.1.3. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie
3.1.4. Inne ważniejsze akty prawne
3.2. Ochrona gleb w świetle polityki międzynarodowej i prawa Unii Europejskiej
4. REKULTYWACJA I ZAGOSPODAROWANIE
4.1. Ogólne zasady rekultywacji i zagospodarowania terenów zdegradowanych
4.1.1. Definicja i cele rekultywacji
4.1.2.1. Rekultywacja obiektów zdegradowanych geomechanicznie
4.1.2.2. Rekultywacja gleb zanieczyszczonych
4.1.3. Modele rekultywacji i zagospodarowania
4.1.4. Fazy rekultywacji
4.2. Kierunki zagospodarowania terenów zdegradowanych i kryteria ich wyboru
4.2.1. Zasady wyboru kierunku zagospodarowania
4.2.2. Czynniki decydujące o wyborze kierunku zagospodarowania terenów zdegradowanych
4.2.1.1. Przydatność rekultywacyjna materiału zwałowisk i hałd
4.2.1.2. Warunki geomorfologiczne i ukształtowanie terenu jako czynniki wyboru kierunku zagospodarowania
4.2.1.3. Inne czynniki
4.3. Zasady technicznej rekultywacji terenów zdegradowanych geomechanicznie, Zasady i sposoby realizacji rekultywacji technicznej wyrobisk i hałd
4.4. Zasady formowania składowisk odpadów półpłynnych
4.5. Zasady rekultywacji gleb zdegradowanych hydrologicznie
4.5.1. Zasady postępowania ze zdegradowanymi glebami organicznymi w obrębie leja depresji
4.5.2. Zagospodarowanie gleb trwale zawodnionych
4.6. Zasady rekultywacji gleb zdegradowanych chemicznie
4.6.1. Odkwaszanie gleb zakwaszonych
4.6.2. Odsalanie gleb zasolonych
4.6.3. Rekultywacja gleb skażonych metalami ciężkimi
4.6.4. Oczyszczanie gleb zanieczyszczonych substancjami organicznymi
4.6.5. Czynniki decydujące o wyborze metody oczyszczania gleb
4.7. Biologiczna rekultywacja terenów zdegradowanych.
Wprowadzanie roślin na tereny bezglebowe
4.8. Rekultywacja biologiczna i zagospodarowanie rolnicze terenów zdegradowanych
4.9. Zagospodarowanie leśne terenów zdegradowanych
4.9.1. Tradycyjny model rekultywacji leśnej, według Skawiny
4.9.2. Model PAN zagospodarowania leśnego
4.9.3. Sposób prowadzenia nasadzeń drzew i krzewów na gruntach rekultywowanych
4.10. Zagospodarowanie specjalne: rekreacyjne i wodne
5. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA.PROBLEMY DEGRADACJI I REKULTYWACJI
WYBRANYCH OBSZARÓW I OBIEKTÓW W POLSCE
5.1. Tereny górnictwa węgla kamiennego w Polsce
5.2. Tereny górnictwa węgla brunatnego w Polsce
5.3. Problemy rekultywacji i zagospodarowania terenów górnictwa siarki
5.3.1. Degradacja gleb związana z eksploatacją siarki
5.3.2. Rekultywacja i zagospodarowanie gleb na terenach górnictwa siarki
5.4. Tereny górnictwa i przetwórstwa metali nieżelaznych w Polsce
5.4.1. Problemy degradacji