OBSZERNY PORADNIK GÓRNICTWO ODKRYWKOWE 723 STRON

07-02-2014, 19:55
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 59.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 3922135366

Miejscowość Kraków

Koniec: 07-02-2014 19:40:00

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: twarda
Rok wydania (xxxx): 1968
Język: polski

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM, ZAWIERA STARE PIECZĄTKI) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -

DARMOWA WYSYŁKA na terenie Polski niezależnie od ilości i wagi (przesyłka listem poleconym priorytetowym, ew. paczką priorytetową, jeśli łączna waga przekroczy 2kg), w przypadku wysyłki zagranicznej cena według cennika poczty polskiej.

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

Poradnik górnictwa odkrywkowego
Tłumaczenie z języka niemieckiego częściowo uzupełnione
rysunków 439 tablic 172 pozycji bibliograficznych 582
Wydawnictwo „Śląsk" . Katowice 1968
TŁUMACZE:
Mgr Edmund Benka, mgr inż. Maria Chmielowska, Stanisław Grzyb, mgr inż. Zdzisław Haman, inż. Norbert Kruczyk, mgr inż. Jacek Maciejowski, mgr Władysław Olszewski, mgr Waldemar Pietryszczew, inż. Jerzy Pilecki, inż. Tadeusz Szczuciński,
I mgr inż. Stanisław Załuski |
OPINIODAWCY:
Mgr inż. Zbigniew Czajkowski, mgr inż. Kazimierz Golis, dr inż. Waldemar Kolkie-
wicz, mgr inż. Mieczysław Matula, mgr Jan Mazur, mgr inż. Edmund Pientka, prof.
mgr inż. Julian Samujłło, mgr inż. Jan Sozański, prof, dr inż. Stanisław Szpetkow-
ski, dr inż. Kazimierz Tomków, dr inż. Tadeusz żur
KONSULTANCI ORAZ AUTORZY UZUPEŁNIEŃ:
Dr Janusz Bieniewski, mgr inż. Władysław Chaciński, mgr inż. Jerzy Chwastek, mgr Barbara Don, mgr Zbigniew Galant, mgr inż. Andrzej Gozdowski, prof, dr inż. Henryk Hawrylak, mgr Halina Kierska, mgr inż. Zbigniew Kozłowski, dr inż. Tadeusz Kruszewski, mgr Jan Mazur, inż. Jerzy Pilecki, Ewa Uścieńska, inż. Władysław Wojt-kiewicz, mgr Rajmund Wypiór
KOORDYNACJA PRAC I REDAKCJA CAŁOŚCI inż. Jerzy Piłecki

W poradniku podano najważniejsze wiadomości o metodach odkrywkowego udostępniania i eksploatacji złóż kopalin ze szczególnym uwzględnieniem węgla brunatnego. Omówiono stosowane w kopalniach odkrywkowych maszyny podstawowe i pomocnicze oraz urządzenia odwadniające. Podano encyklopedyczne wiadomości o zagadnieniach pracy kopalń odkrywkowych w warunkach zimowych problematyce bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zwalczaniu pożarów węgla brunatnego. Podano też ogólny przegląd niemieckich i polskich złóż
węgla brunatnego.
Obszernie omówiono problemy przeróbki węgla brunatnego Przekład został częściowo zaktualizowany i uzupełniony informacjami istotnymi w warunkach polskich oraz obszernymi
spisami literatury uzupełniającej.
Poradnik jest przeznaczony przede wszystkim dla techników i inżynierów zatrudnionych w górnictwie odkrywkowym. Może być również przydatny dla uczniów techników górniczych, studentów wyższych uczelni oraz projektantów.
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE
Redaktor techn.: S. Miszto
Korektor techn.: Ilona Bartkiewicz

Spis treści

Przedmowa do wydania niemieckiego.
Przedmowa do wydania polskiego -.". 21
Autor geol. dypl. Helmut Jährlichen, Tłumacz inż. Jerzy Pilecki Opimodawca mgr Jan Mazur
1. Złoża węgla brunatnego w Niemczech 23
1.1. Wprowadzenie. 2s
1.2. Zarys geologii węglowej" .[[ 23
1.2.1. Litotypy węgla wg klasyfikacji petrograficznej z uwzględnieniem .przeznaczenia technologicznego 23
1.2.1.1. Miękki węgiel brunatny . . ' 23
1.2.1.2. Twardy węgiel brunatny . . 24
19 if 5Lorimfny ^5giel bitumiczny - węgiel wytlewny ." .' " 24
1.2.1.4. Węgiel ksyktowy . ol
1.2.1.5. Węgiel doplerytowy . . ' '- 25 îfjf ^ęgieJ zmurszały, ziemisło-sypfci lub kruchy rozluźniony [ 25
1.2.1.7. Węgiel zasolony (solny) . . oi
1.2.1.8. Węgiel koksowy .?.[ " " jî
1.2.2. Określanie wieku węgla ' " ,7
1.2.3. Typy zagłębi węgla brunatnego na tle specyficznych wa-,,,. rumkow ich powstawania (genezy) . Y 27
li' Zyv zaS^bi eipejrogenicznych . . . 1
1.2.3.2. Typ glacitektoniczny . . f8
]'îif ZyP Zl^ zwiazanych z wysadami solnymi' !" ' 28
î-2f t' J/p złoz związanych z tektoniką solną " " " 29
1.2.3.5. Typ tektoniczny.^
1.3 Charakterystyka złóż węgla brunatnego ". " oq
iii, Regionalny podział złóż węgla brunatnego . " ' " ?9
BemotoSclneratneSO ^ ^^ NiemieckieJ Republiki 1.3.1.2. Zło^węgla brunatnego" na terenie Niemieckiej" Republiki
lX2' DOitaSnyCh.tyPÓW ZłÓŻ W Niemieckiej' Republice 1.3.2.1. Zagłębie Dolnołużyckie łącznie z Łużycami Górnymi i Mu-
1.3.2.1.1. ^łyz Przykrawające i spągowe z " uwzględnieniem kopalin
1.3.2.1.2. Facje węglowe, własności petrograficzne" i technologiczne" wskaźniki fizykochemiczne. 33
1.3.2.2. Zagłębie Bitterfeld. 37
1.3.2.2.1. Skały przykrywające i spągowe z uwzględnieniem kopalin towarzyszących. 37
1.3.2.2.2. Facje węglowe, własności petrograficzne i technologiczne, wskaźniki fizykochemiczne. 38
1.3.2.3. Zagłębie Weisselster. 39
1.3.2.3.1. Skały przykrywające i spągowe z uwzględnieniem kopalin towarzyszących. 40
1.3.2.3.2. Facje węglowe, własności petrograficzne i technologiczne, wskaźniki fizykochemiczne . 40
1.3.2.4. Zagłębie Nachterstedt-Königsaue. 43
1.3.2.4.1. Skały przykrywające i spągowe z uwzględnieniem kopalin towarzyszących. 43
1.3.2.4.2. Faoje węglowe, własności petrograficzne i technologiczne, wskaźniki fizykochemiczne. 43
1.3.3. Opis poszczególnych typów złóż w Niemieckiej Republice
Federalnej. 44
1.3.3.1. Zagłębie Dolnoreńskie. 44
1.3.3.1.1. Skały przykrywające i spągowe z uwzględnieniem kopalin
towarzyszących. 44
1.3.3.1.2 Facje węglowe, własności petrograficzne i technologiczne,
wskaźniki fizykochemiczne. 45
1.3.3.2. Górnobawarskie Zagłębie węgla smolistego. 48
1.3.3.2.1. Facje węglowe i skał towarzyszących, petrografia węgla,
własności technologiczne, wskaźniki fizykochemiczne . . 48
1.3.3.3 Krótki przegląd pozostałych złóż w NRF. 50
1.4. Uzupełnienie Redakcji wydania polskiego. 50
Literatura cytowana i uzupełniająca. . 52
Autorzy: mgr Jan Mazur i mgr Zbigniew Galant, Opiniodawcy: dr Janusz Bieniewski i mgr Rajmund Wypiór
2. Złoża węgla brunatnego na obszarze Polski. 53
2.1. Geologia formacji węgla brunatnego. 53
2.1.1. Węgle mezozoiczne. 53
2.1.2. Węgle trzeciorzędowe. 54
2.2. Charakterystyka złóż węgla brunatnego. 56
2.2.1. Złoża typu pokładowego. 56
2.2.1.1. Złoża Wielkopolskie. 56
2.2.1.2. Złoże Legnica—Scinawa. 59
2.2.1.3. Złoża: Mosty, Gubin, Cybinka (złoża łużyckie - złoża lubuskie) . 81
2.2.1.4. Inne złoża. . 63
2.2.2. Złoża typu tektonicznego. . 63
2.2.2.1. Złoże Turów . . . 64
2.2.2.2. Złoże Bełchatów . . 66
2.2.3. Typ złóż zaburzonych glacitektonicznie.68
2.2.4. Typ złóż na wysadach solnych. 70
2.2.4.1. Złoże Rogóźno. 70
Literatura cytowana i uzupełniająca. 72
Autor dypl. inż. Hubert Müller, Tłumacze: mgr Władysław Olszewski i inż. Jerzy Pilecki, Opiniodawca mgr inż. Mieczysław Matula
3. Definicje pojęć dla górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego . 75
3.1. Wprowadzenie. 75
3.1.1. Stan normalizacji pojęć w NRD. 75
3.1.2. Stan normalizacji pojęć w Polsce. 76
3.2. Pojęcia podstawowe wg normy TGL [36]. 76
3.2.1. Pojęcia ogólne. 76
3.2.2. Pojęcia z zakresu technologii odkrywkowej. 80
3.3. Złoża węgla brunatnego [37]. 83
3.3.1. Rodzaje warstw węgla brunatnego. . 83
3.3.2. Zasoby węgla brunatnego [24]. 84
3.3.3. Stosunki grubości przykrycia skalnego i węgla . 90
3.3.4. Informacje o wymaganiach polskich dla złóż węgla brunatnego . . 91
3.3.5. Analiza techniczna węgla brunatnego. 93
3.4. Miernicza kontrola eksploatacji. 96
3.4.1. Podział nadkładu. . 99
3.4.2. Najmniejszy układ skarp. 100
3.4.3. Zapasy węgla brunatnego w odkrywce. 100
3.4.4. Zapas węgla odkrytego. 102
3.4 5. Odkrywanie węgla. 102
3.4.6. Wskaźnik wykorzystania pokładu (wydajność złoża) . . 103
3.4.7. Straty zasobów węgla. 103
3.4.8. Uzupełnienie do normy TGL[zasłonięte]100-51B13 [38] . 105
3.5. Wskaźniki technologii odkrywkowej. 105
3.5.1. Urabianie . . . 105
3.5.2. Transport . . 108
3.5.2.1. Transport szynowy. 108
3.5.2.2. Transport taśmowy. HO
3.5.2.3. Transport samochodowy. 110
3.5.3. Zwałowanie transportowe. Ul
3.5.4. Zwałowanie beztransportowe. 113
3.6. Definicje dla kontroli czasu pracy w kopalniach odkrywkowych . 113
3.6.1. Podział czasu kalendarzowego." . H3
3.6.2. Inne ustalenia. 116
3.7. Budowa odkrywki — określenia specjalne. 117
3.7.1. Określenia ogólne. 117
3.7.2, Definicje dotyczące projektowania i rozliczania kosztów . 117 Literatura cytowana i uzupełniająca. 120
Autor dypl. inż. Hubert Müller, Tłumacz inż. Jerzy Pilecki, Opiniodawca dr inż. Waldemar Kołkiewicz
4. Symbole rysunkowe oraz pełne i skrócone oznaczenia typów
maszyn odkrywkowych. 123
4.1. Uwagi ogólne. 123
4.2. Maszyny odkrywkowe. 123
4.2.1. Zastosowanie . . 123
4.2.2. Budowa symboli rysunkowych oraz oznaczeń typów pełnych
i skróconych. .125
4.2.2.1. Symbole rysunkowe . 125
4.2.2.2. Oznaczenia typów . . . 126
4.2.2.3. Inne oznaczenia. 129
4.2.2.4. Oznaczenia skrócone.'. 130
4.2.3. Stosowane oznaczenia. 130
4.2.3 1. Seria oznaczeń literowych. 130
4.2.3.2. Seria oznaczeń liczbowych. .131
4.2.4. Przykłady tworzenia oznaczeń pełnych i skróconych . . 132
4.2.4.1. Koparki. 132
4.2.4.2. Mosty przerzutowe. 132
4.2.4.3. Przenośniki taśmowe . . . 133
4.2.4.4. Maszyny dodatkowe . 133
4.2.5. Oznaczenia typów maszyn. 133
4.3. Uzupełnienie tłumacza. 133
Literatura cytowana i uzupełniająca. 145
Autorzy: inż. mierniczy Heinz Lippold i inż. mierniczy Hugo Kuchenbecker, Tłumacz inż. Norbert Kruczyk, Opiniodawca prof, dr inż. Stanisław Szpetkowski
5. Miernictwo w górnictwie odkrywkowym. 147
5.1. Miernicza kontrola eksploatacji. 147
5.1.1. Określenie ilości zdjętego nadkładu i wydobycia węgla . 147 5.1.1.1. Przeprowadzanie pomiaru. 147
5.1.2. Zapasy w czynnej odkrywce. 151
5.1.2.1. Obliczanie ilości węgla częściowo odkrytego. i5i
5.1.2.2. Obliczanie przemysłowego wskaźnika nadkładu . 152
5.1.2.3. Obliczanie wskaźnika udostępnienia. 153
5.2. Obliczanie objętości mas ziemnych w górnictwie odkrywkowym . 153
5.2.1. Oznaczenia stosowane przy obliczaniu objętości mas ziemnych . 153
5.2.2. Podstawy obliczania ruchu mas. 154
5.2.3. Obliczanie mas przy robotach ziemnych na podstawie pomiarów . 154
5.2.3.1. Obliczanie mas przy ogólnych ipracaeh przygotowawczych (projektach). 154
5.2.3.2. Obliczanie mas najczęściej spotykanych nasypów i wykopów 155
5.2.3.3. Pochylnie (pochyłe płaszczyzny, wjazdy i zjazdy, wcięcia) 15g
5.2.4. Obliczanie mas na podstawie wyników pomiarów i wierceń 158
5.2.4.1. Sposoby bezpośrednie. 158
5.2.4.2. Sposoby pośrednie . . 160
5.2.5. Zmniejszenie objętości budowli ziemnych, zagęszczanie mas, osiadanie. 166
5.2.5.1. Zmniejszenie objętości zagęszczanych nasypów . 166
5.2.5.2. Pomiar osiadania. 167
5.2.5.3. Wielkości spulchnienia. 167
5.3. Znaiki na mapach ruchowych i specjalnych dla górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego. 167
5.3.1. Mapy podstawowe [20]. 169
5.3.2. Mapy ruchowe i mapy specjalne [20]. . U0
5.3.2.1. Skarpy i piętra. 170
5.3.2.2. Mapy rekultywacji. 170
5.3.2.3. Izolinie.! 171
5.3.3. Otwory wiertnicze [20]. ' 171
5.3.3.1. Oznaczenia ogólne. 171
5.3.3.2. Skróty dla profilów wiertniczych . . 172
5.3.3.3. Znaki dla otworów wierconych pod ziemią. 172
5.3.3.4. Znaki dla otworów badawczych wierconych z powierzchni . J72
5.3.3.5. Otwory hydrogeologiczne na mapach specjalnych . . . 173
5.3.4. Objaśnienia do oznaczeń dla kopalń odkrywkowych węgla brunatnego [20]. 173
5.3.4.1. Objaśnienia do oznaczeń izolinii. 173
5.3.4.2. Objaśnienia do oznaczeń otworów wiertniczych . 175
5.3.4.3. Zastosowanie w kopalniach odkrywkowych innych surowców . 176
5.&5. Oznaczenia geologiczne specjalne dla górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego [22]. 176
Literatura cytowana i uzupełniająca. 179
Autor dypl. inż. ekonom. Peter Hauk, Tłumacz mgr Waldemar Pietryszczew, Opiniodawca mgr inż. Mieczysław Matula
6. Wskaźniki techniczno-ekonomiczne. 181
6.1. Rodzaje wskaźników techniozno-ekonomieznych, ich znaczenie i możliwości zastosowania. 181
6.2. Wskaźniki służące do oceny technologii. 182
6.2.1. Wskaźniki służące do oceny technologii w górnictwie odkrywkowym węgla brunatnego. 182
6.2.2. Wskaźniki technologiczne zakładów przeróbki węgla . . 188
6.3. Wskaźniki wydajności pracy. 190
6.3.1. Wskaźniki ilościowe wydajności pracy. 190
6.3.2. Wskaźniki wartościowe wydajności pracy. 190
6.3.3. Metoda agregatowa. 191
6.3.4. Wskaźniki wydajności pracy w górnictwie odkrywkowym węgla brunatnego. 192
6.3.9. Wskaźniki wydajności pracy w zakładach przeróbki węgla 194
6.4. Wskaźniki zużycia materiałowego. 195
6.4.1. Wskaźniki zużycia materiałowego w kopalniach odkrywkowych. j95
6.4.2. Wskaźniki zużycia materiałowego w zakładach przeróbki węgla . . 197
6.5. Wskaźniki kosztów. 198
6.6. Pozostałe wskaźniki . 200
Literatura uzupełniająca. 205
Autorzy: dypl. inż. Adolf Butz, inż. Siegfried Dressler i inż. Herbert Wilke, Tłumacz mgr Edmund Benka, Opiniodawca mgr inż. Czesław Matula
7. Budowa kopalń odkrywkowych węgla brunatnego . . . 207
7.1. Znaczenie planowania i prawidłowego projektowania . . 207
7.2. Przepisy prawne dotyczące projektowania i realizacji projektów . 208
7.2.1. Zasady ogólne. 208
7.2.2. Planowanie i przygotowanie inwestycji. 209
7.2.3. Realizacja planu inwestycyjnego. 211
7.2.4. Przepisy tymczasowe. 211
7.2.5. Rozporządzenia wykonawcze. 211
7.3. Znaczenie socjalistycznych zespołów projektowych . . . 216
7.4. Nadzór autorski. 217
7.5. Podział projektu kopalni odkrywkowej (nomenklatura) . 219 7.5.1. Układ nomenklatury (klasyfikacja tematyczna) . . . . 219
7.6. Opis udostępnienia złoża. 221
7.6.1. Opis wstępny bądź podstawy ogólne. 221
7.6.1.1. Rozpoznanie. 221
7.6.1.2. Wykorzystanie rozpoznania geologicznego i opracowanie podkładek .konstrukcyjnych. 222
7.6.1.3. Wybór kształtu figury udostępniającej. 223
7.6.2. Odkrywki z transportem szynowym. 223
7.6.3. Odkrywki z transportem taśmowym. 229
7.6.3.1. Podstawowe pojęcia technologiczne i elementy transportu taśmowego. 229
7.6.3.2. Zastosowanie transportu taśmowego. 231
7.6.3.3. Zagadnienia mechaniki gruntów i techniki odwadniania . 231
7.6.3.4. Porównanie efektywności ekonomicznej transportu taśmowego i szynowego. 232
7.6.3.5. Planowanie i projektowanie kopalń odkrywkowych z transportem taśmowym. 232
7.6.4. Odkrywki z mostami przerzutowymi. 235
7.6.4.1. Przesłanki stosowania mostów przerzutowych . 235
7.6.4.2. Zagadnienia mechaniki gruntów. 238
7.6.4.3. Zagadnienia odwadniania. 238
7.6.4.4. Zagadnienia górnicze. 239
7.6.4.5. Prowadzenie i dalszy rozwój eksploatacji. 240
7.6.4.6. Wyjazdy i strefy obrotu. 242
7.6.4.7. Wyznaczanie poziomów i kąt końcowy poziomu . . . 242
7.6.4.8. Rozmieszczenie i rozdział mas nadkładowych na zwałowisku 243
7.6.4.9. Układ poziomów roboczych. 243
7.6.4.10. Rekultywacja zwałowiska mostowego. 244
7.6.4.11. Przepisy. 2)4
Literatura cytowana i uzupełniająca. 244
Autor dypl. inż. Helmuth Rechenberger, Tłumacz mgr inż. Zdzisław Haman, Opiniodawca mgr inż. Jan Sozański
8. Odwadnianie górotworu. 247
8.1. Podstawy hydrogeologii . . 247
8.1.1. Występowanie wody w pokładach węgla brunatnego . . 247
8.1.2. Podstawowe wzory do obliczeń hydrogeologicznych . . . 250
8.2. Odwadnianie nadkładu i węgla. 254
8.2.1. Odwadnianie za pomocą chodników oraz filtrów spływowych i wbijanych. 254
8.2.2. Odwadnianie za pomocą filtrów ssących i studni głębokich 264
8.2.3. Inne metody odwadniania. 266
8.3. Odprężenie sipągu. 268
8.4. Odwadnianie zwałów. 263
8.5. Gospodarka wodna i instalacje. 273
Literatura cytowana i uzupełniająca. 275
Autor dypł. inż. Heinz Büttner, Tłumacz mgr Władysław Olszewski, Opiniodawca mgr inż. Mieczysław Matula
9. Urabianie nadkładu i węgla. 279
9.1. Koparki łańcuchowe. 281
9.2. Koparki kołowe. .283
9.3. Technologiczne zastosowania koparek. 285
9.3.1. Urabianie. . 285
9.3.1.1. Urabianie koparkami łańcuchowymi. . 285
9.3.1.2. Urabianie koparkami kołowymi., , 288
9.3.1.3. Urabianie na końcu frontu w systemie zabierkowym 291
9.3.2. Podział na piętra. 293
9.3.3. Zastosowanie dwóch koparek na jednym piętrze . . . 295
9.4. Oczyszczanie stropu węgla. . 296
9.5. Uzupełnienie Redakcji wydania polskiego. 297
Literatura cytowana i uzupełniająca. ?99
Autor dypl. inż. Hubert Müller, I Tłumacz mgr inż. Stanisław Załuski I Opiniodawca mgr inż. Kazimierz Golis
10. Transport nadkładu i węgla. 301
10.1. Urządzenia torowe. 301
10.1.1. Kolejowe przepisy budowlane i eksploatacyjne w górnictwie węgla brunatnego. 301
10.1.2. Podział torów na grupy. 301
10.1.3. Pojęcia podstawowe i zasady budowy torów " 302
10.1.4. Nawierzchnia. 309
10.1.4.1. Elementy budowy torów. 309
10.1.4.2. Rodzaje rusztów torowych. 327
10.1.4.3. Podsypka . 330
10.1.4.4. Obliczanie nacisku rusztu torowego na grunt . 331
10.1.4.5. Obliczanie nośności i wymiarów rusztu torowego . . . 332
10.1.4.6. Wykonywanie robót torowych. 335
10.1.4.7. Rozjazdy i skrzyżowania torów. 335
10.1.4.8. Odbiór robót torowych. 345
10.1.4.9. Przepisy bezpieczeństwa przy robotach torowych . . . 345
10.1.4.10. Budowa torów przy przeprowadzaniu maszyn podstawowych 345
10.2. Budowa torów w chodnikach odwadniających . 346
10.2.1. Materiały torowe. 347
10.2.2. Prowadzenie robót torowych. 350
10.3. Przesuwanie torów i przenośników taśmowych . 350
10.3.1. Przesuwarki torowe . 351
10.3.2. Zasady działania przesuwarek torowych. 352
10.3.3. Przesuwanie bezszynowe. 354
10.3.4. Sposoby przesuwania torów. 354
10.3.5. Wydajność przy przesuwaniu maszynowym . 355
10.4. Transport szynowy . . 356
10.4.1. Tabor szynowy. 356
10.4.1.1. Lokomotywy elektryczne. 356
10.4.1.2. Lokomotywy spalinowe z silnikiem wysokoprężnym . . 357
10.4.1.3. Lokomotywy parowe. 358
10.4.1.4. Lokomotywy dołowe. 358
10.4.1.5. Obsługa lokomotyw. 360
10.4.1.6. Naprawa lokomotyw. 360
10.4.1.7. Postępowanie przy uszkodzeniach. 360
10.4.1.8. Wagony nadkładowe. 360
10.4.1.9. Wagony węglowe. ?62
10.4.1.10. Wózki i wozy. 363
10.4.2. Organizacja transportu szynowego. 364
10.4.2.1. Pojęcia podstawowe . 364
10.4.2.2. Struktura kopalnianego transportu szynowego . 364
10.4.2.3. Dyspozycje i meldunki stosowane w ruchu kolejowym . 365
10.4.2.4. Regulamin jazdy. 367
10.4.2.5. Zestawianie (formowanie) pociągów. 369
10.4.2.6. Jazda pociągów. 36P '
10.4.3. Planowanie ruchu kolejowego. 370
10.4.3.1. Symbole stosowane w obliczeniach transportu szynowego . 371
10.4.3.2 Wzory obliczeniowe dla transportu szynowego . . . 373
10.4.4. Przelotowość odcinków drogowych i nastawezych . . 379
10.4.4.1. Symbole. 379
10.4.4.2. Obliczanie przelotowości odcinków drogowych i nastawezych 379
10.5. Inne rodzaje transportu. . 384
10.5.1. Transport taśmowy. 384
10.5.2 Transport samochodowy. 385
Literatura cytowana i uzupełniająca. 388
Autor dypl. inż. Ulrich Dietmar, Tłumacz mgr Władysław Olszewski, Opiniodawca mgr inż. Edmund Pientka
11. Zwałowanie i rekultywacja. . 393
11.1 Określenia pojęć . .393
11.2. Sposoby zwałowania. 393
11.2.1. Zwałowanie ręczne. 393
11.2.2. Zwałowanie pługowe. . 394
11.2.3. Zwałowanie zwałowarkowe (z transportem szynowym) . . 397
11.2.4. Zwałowanie hydromechaniczne (mokre). 403
11.3. Techniczno-ekonomiczne zagadnienia zwałowania . . . 405
11.3.1. Zwałowanie ręczne. 405
11.3.2. Zwałowanie pługowe . . .' ." . . 406
11.3.3. Zwałowanip zwa^owarkowe . . . 4O6
11.3.4. Zwałowanie hydromechaniczne ' ! . 409
11.4. Obsuwy zwałów. 409
11.4.1. Uwagi ogólne . . . [ [ 409
11.4.2. Obsuwy ześlizgowe. 409
11.4.3. Obsuwy spełzaniowe. . . 410
11.4.4. Obsuwy spływowe. . . 412
11.4.5. Sposoby zapobiegania obsuwom.! 412 '
11.5. Rekultywacja. 412
11.6. Uzupełnienie Redakcji wydania polskiego . ." ." ' ,' 414 Literatura cytowana i uzupełniająca. . 427
Autor inż. Christian Kluge, Tłumacz mgr Władysław Olszewski, Opi-
niodawca dr inż. Waldemar Kołkiewicz
12. Mosty przerzutowe. 429
12.1. Rozwój zastosowań mostów przerzutowych . . . . . 429
12.2. Warunki sprzyjające stosowaniu mostów przerzutowych . 430
12.3. Konstrukcja mostów przerzutowych. 431
12.3.1. Dźwigar główny, mosty pośrednie, przenośniki poprzeczne, wysięgniki. 43;
12.3.2. Podpory mostów. 433
12.3.3. Urządzenia transportowe. . 435
12.3.4. Układy koparek współpracujących z moistem . 435
12.3.5. Wyposażenie elektryczne i urządzenia zabezpieczające . . 437
12.3.6. Symbole graficzne, pełne i skrócone oznaczenia typów . . 438
12.4. Technologia pracy w odkrywkach z mostami przerzutowymi 438
12.4.1. Prowadzenie robót udostępniających w odkrywkach z mostami przerzutowymi. 433
12.4.1.1. Udostępnienie z wykorzystaniem samych mostów przerzutowych . 43g
12.4.1.2. Udostępnienie z transportem szynowym i wprowadzeniem mostu po przygotowaniu poziomów roboczych koparek . . 439
12.4.1.3. Przejście z transportu szynowego na mostowy . 440
12.4.1.4. Plac montażowy dla mostu przerzutowego. 441
12.4.2. Możliwości zastosowania mostów przerzutowych . . 443
12.4.2.1. Odkrywki, w których cały nadkład transportowany jest mostem przerzutowym. 443
12.4.2.2. Odkrywki z mostem przerzutowym i piętrem wstępnym . 443
12.4.2.3. Odkrywki z dwoma mostami przerzutowymi. 443
12.4.3. Spis oznaczeń. 444
12.4.4. Obliczanie wydajności mostów przerzutowych . 446
12.4.5. Ustalenie rozstawu podpór mostu przerzutowego . . 446
12.4.5.1. Planowany zapas węgla z uwagi na parametry eksploatacyjne . 447
12.4.5.2. Wymagany zapas węgla z uwagi na zapewnienie ciągłości wydobycia. 447
12.4.5.3. Obliczanie rozstawu podpór i długości wysięgnika zwałującego . 447
12.4.6. Wyznaczanie poziomów roboczych dla odkrywki z mostem przerzutowym. 44g
12.4.7. Rozdział mas nadkładowych na zwałowisku przy transporcie mostowym. i 44g
12.4.7.1. Sprawdzenie możliwości rozmieszczenia mas . 451
12.4.7.2. Plan rozdziału mas. 454
Literatura cytowana i uzupełniająca.' 461
Autor inż. dypl. Gerhard Walther, Tłumacz Stanisław Grzyb, Opinio-dawca prof, mgr inż. Julian Samujłło
13. Zabezpieczenie zimowe. . 463
13.1. Zabezpieczenie maszyn i urządzeń przed wpływami mrozu 463
13.1.1. Środki zapobiegawcze w transporcie szynowym . 463
13.1.2. Środki zapobiegawcze przy urabianiu nadkładu i węgla . 465
13.1.3. Zapobieganie uszkodzeniom urządzeń torowych . 466
13.1.4. Zabezpieczenie zbiorników węgla. 466
13.2. Zabezpieczenie przed zawiejami śnieżnymi i roztopami . 467
13.2.1. Zabezpieczenia przed zawiejami. 467
13.2.2. Zabezpieczenie przed roztopami. 467
13.3. Zapobieganie awariom na skarpach roboczych . 468
13.3.1. Środki zapobiegawcze iprzy urabianiu nadkładu . . . . 468
13.3.2. Środki zapobiegawcze przy urabianiu węgla. 468
13.4. Ochrona urządzeń odwadniających. 468
13.5. Planowanie i organizacja ruchu na okres zimy . 469
13.5.1. Odporność różnych rodzajów gruntu na zamarzanie . . 469
13.5.2. Plan zabezpieczenia zimowego. 469
Literatura cytowana i uzupełniająca. 469
Autor inż. Klaus Hübner, Tłumacz mgr inż. Jacek Maciejowski, Opi-niodawca prof, mgr inż. Julian Samujłło
14. Roboty strzelnicze w kopalniach odkrywkowych . . . 471
14.1. Uwagi ogólne o materiałach wybuchowych i inicjujących . 471 14.1.1. Środki strzelnicze stosowane w Polsce. 471
14.2. Transport i magazynowanie materiałów wybuchowych i inicjujących . 472
14.3. Rozstrzeliwanie głazów narzutowych. 473
14.4. Rozsadzanie ław skalnych. 476
14.5. Strzelanie zamarzniętego gruntu. 477
14.6. Rozsadzanie karczy (pni). 478
14.7. Strzelanie w otworach -wiertniczych. 480
14.8. Przepisy i wytyczne o postępowaniu z materiałami wybuchowymi . 481
14.8.1. W Niemieckiej Republice Demokratycznej . 481
14.8.2, W Polsce. 482
Literatura cytowana i uzupełniająca. 483
Autor dypl. inż. Gerhard Walther, Tłumacz Stanisław Grzyb, Opinio-dawca prof, mgr inż. Julian Samujłło
15. Zwalczanie pożarów w kopalniach odkrywkowych . . . 485
15.1. Znaczenie groźby pożarów. 485
15.2. Przyczyny pożarów. 485
15.2.1. Samozaipłon węgla. 485
15.2.2. Latające iskry . . . 485
15.2.3. Palenie tytoniu. 486
15.2.4. Inne przyczyny. 486
15.3. Przeciwpożarowe środki zapobiegawcze w pracach eksploatacyjnych . 486
15.3.1. Doprowadzenie energii elektrycznej do urządzeń odwadniających, warsztatów, pomieszczeń dla załogi itp. 486
15.3.2. Węgiel rozkruszony. 486
15.3.3. Chodniki odwadniające. 487
15.3.4. Place składowe. 487
15.3.5. Składowanie zużytego czyśoiwa. 487
15.3.6. Zastosowanie lokomotyw parowych. 487
15.4. Zapobieganie i zwalczanie pożarów pokładów . 487
15.4.1. Zapobieganie pożarom. 487
15.4.2. Gaszenie pożarów pokładu. 488
15.4.3. Rurociągi gaśnicze oraz urządzenia pomocnicze . 488
15.5. Organizacja i zadania ochrony przeciwpożarowej . . . 489
15.5.1. Pogotowie drużyn gaśniczych.189
15.5.2. Zwalczanie wielkich pożarów. 490
15.6. Kontrola urządzeń przeciwpożarowych i nadzór kopalni . 491
15.7. Plan awaryjny. 491
Literatura cytowana i uzupełniająca. 492
Autor inż. dypl. Artur Peschel, Tłumacz Stanisław Grzyb, Opinio-dawca mgr inż. Zbigniew Czajkowski
16. Urządzenia elektryczne. 493
16.1. Środki ochronne i zapobiegawcze przed porażeniem prądem elektrycznym . 493
16.1.1. Człowiek jako opór zależny od wielkości napięcia . . . 493
16.1.2. Przepisy i środki zapobiegawcze przeciw porażeniu prądem elektrycznym . 434
16.2. Wyposażenie elektryczne maszyn i urządzeń odkrywkowych 495
16.2.1. Zasady doboru silników. 495
16.2.2. Elektryczne napędy koparek, zwałowarek i mostów przerzutowych . 497
16.2.2.1. Koparki kołowe z podwoziami gąsienicowymi . 4Q7
16.2.2.2. Koparki łańcuchowe z szynowym mechanizmem jazdy . . 498
16.2.2.3. Zwałowarki. 498
16.2.2.4. Mosty przerzutowe. 499
16.3. Napęd mechanizmu jazdy. 499
16.4. Zdalne sterowanie pociągami. 500
16.5. Zasilanie energią elektryczną . . 500
16.5.1. Przesył energii elektrycznej. 500
16.5.2. Transformatory. 500
16.6. Tablice. 501
16.7. Wskazówki dla automatyzacji pompowni w górnictwie . . 501 16.7.1. Układy elektryczne i urządzenia zabezpieczające . . . 510 Literatura cytowana i uzupełniająca. 511
Autor inż. Gerhard Miessler, Tłumacz mgr inż. Jacek Maciejowski, Opiniodawca dr inż. Tadeusz Zur
17. Przenośniki taśmowe. 513
17.1. Uwagi ogólne. 513
17.1.1. Przenośniki stałe. 514
17.1.2. Przenośniki przesuwne poziomowe. 514
17.2. Konstrukcja przenośników taśmowych. 515
17.2.1. Normalizacja elementów urządzeń. 515
17.2.2. Człony nośne. 516
17.2.3. Napędy . . 517
17.2.4. Bębny. 519
17.2.4.1. Bębny napędowe. 519
17.2.4.2. Bębny zwrotne i odchylające. 519
17.2.5. Urządzenia napinające. 519
17.2.6. Zestawy krążnikowe. . 519
17.2.7. Urządzenia pomocnicze. 521
17.2.7.1. Nadawa . . 521
17.2.7.2. Krążniki kierujące. 522
17.2.7.3. Urządzenia czyszczące. 524
17.3. Gumowe taśmy przenośnikowe. 524
17.3,1 Konstrukcja taśmy z przekładkami tkaninowymi . 524
17.3.2. Rodzaje taśm. 525
17.3.3. Wymiary taśm. 526
17.3.4. Oznaczenia taśm. 527
17.4. Naiprawa gumowych taśm przenośnikowych. 527
17.4.1. Uszkodzenia taśm. . 527
17.4.2. Naprawa taśm.:. 527
17.4.2.1. Połączenia mechaniczne. 527
17.4.2.2. Wulkanizacja na zimno. 527
17.4.2.3. Wulkanizacja na gorąco. 528
17.4.3. Łączenie zamykające taśm . . . 599
17.5. Obliczanie przenośników taśmowych . . 530
17.5.1. Podstawy obliczeniowe (według TGL 20-[zasłonięte] 001) . . 530
17.5.1.1. Oznaczenia i jednostki. 530
17.5.1.2. Obliczenia. 531
17.5.2. Przykład obliczenia przenośnika. 533
17.6. Uzupełnienie Redakcji wydawnictwa polskiego . . . 544 Literatura cytowana i uzupełniająca. 544
Autor inż. Gerhard Miessler, Tłumacz inż. Tadeusz Szczucińsk:, Opiniodawca dr inż. Waldemar Kołkiewicz
18. Maszyny — Maszynoznawstwo. 547
18.1. Maszyny podstawowe w kopalni odkrywkowej . . . 547
18.2. Przepisy budowlane i wykonawcze. 547
18.3. Wspólne elementy wielkich maszyn . . . 547
18.3.1. Mechanizmy jazdy. . 547
18.3.1.1. Szynowe mechanizmy jazdy . . . . , 548
18.3.1.2. Gąsienicowe mechanizmy jazdy. 556
18.3.1.3. Szynowo-gąsienicowe mechanizmy jazdy. 560
18.3.1.4. Mechanizmy kroczące. 562
18.3.2. Stateczność, przeciwciężar. 563
18.3.3. Mechanizmy obrotu. 566
18.3.4. Wciągarki. 568
18.4. Koparki łańcuchowe. 571
18.4.1. Układ konstrukcji.572
18.4.2. Konstrukcja koparek. 572
18.4.3. Wysięgnik łańcuchowy. 572
18.4.4. Łańcuch naczyniowy. . 574
18.4.4.1. Smarowanie łańcucha. 575
18.4.4.2. Wymiana łańcucha. 575
18.4.5. Napęd łańcucha naczyniowego. 576
18.4.5.1. Sprzęgła przeciążeniowe. 577
18.4.5.2. Wał gwiaździstych kół napędowych. 579
18.4.5.3. Moc napędu głównego, siła pociągowa łańcucha naczyniowego . 580
18.5. Koparki kołowe. 581
18.5.1. Budowa. 581
18.5.2. Rodzaje kół naczyniowych, łożyskowanie, napęd . . . 582
18.5.2.1. Koło naczyniowe komorowe. 584
18.5.2.2. Koło naczyniowe bezkomorowe. 584
18.5.3. Urządzenia przeładowcze. 585
18.5.4. Koparki nad- i podpoziomowe. 586
18.6. Zwałowarki. . 587
18.6.1. Urządzenia pobierające. 587
18.6.2. Urządzenia zwałujące. 587
18.7. Mosty przerzutowe. 589
18.7.1. Typy mostów przerzutowych. 589
18.7.2. Konstrukcje mostów przerzutowych. 589
18.7.3. Podpory. 591
18.7.3.1. Podpory obrotowe. 591
18.7.3.2. Podpory po stronie węglowej. 592
18.7.4. Urządzenia przeładunkowe. 592
18.7.5. Urządzenia zabezpieczające . 593
Literatura cytowana i uzupełniająca. 594
Autor inż. Heinz Dahlke, Tłumacz inż. Tadeusz Szczuciński, Opinio-dawca dr inż. Waldemar Kołkiewicz
19. Mała mechanizacja w górnictwie węgla brunatnego . . . 597
19.1. Odwadnianie. 597
19.1.1. Typowy kombajn chodnikowy BSV 60. 597
19.1.2. Przenośnik zgrzebłowy BSF 60 dla załadunku 8 do 12 wozów 598
19.1.3. Rowokoiparka kołowa typ 589 000. 599
19.1.4. Rowokoparka łańcuchowa R 80/4. 599
19.1.5. Rowokoparka łańcuchowa Rs 50. 600
19.1.6. Rowokoparka pługowa B 700. 600
19.1.7. Koparka uniwersalna UB 20. 602
19.1.8. Maszyny produkcji polskiej. 602
19.1.8.1. Koparka do rowów KSH-505. 602
19.1.8.2. Pogłębiarka do rowów PRM-120. 603
19.1.8.3. Koparka łańcuchowa KWE-181. 603
19.1.8.4. Koparka uniwersalna KM-231. 603
19.1.8.5. Koparka uniwersalna KU-1207 — Unikop. 604
19.1.8.6. Koparka uniwersalna KU-1206 . 604
19.1.8.7. Koparka uniwersalna KM-602. 604
19.2. Wiertnictwo.605
19.3. Budowa i konserwacja torów.605
19.3.1. Urządzenia polskiej produkcji.608
19.3.1.1. Zespół suwnic bramowych do robót torowych typ SBT-5A 608
19.3.1.2. Podbijak wibracyjny elektryczny PWB-3000 B . 608
19.3.1.3. Zakrętarka spalinowa - ZS 6A. 608
19.3.1.4. Piła elektryczna do cięcia szyn PS-3. 609
19.3.1.5. Urządzenie do przesuwania torów. 609
19.4. Transport wewnętrzny i pozazakładowy. 609
19.4.1. Żuraw samochodowy obrotowy ADK5 „Panther" . . . 610
19.4.2. Żuraw gąsienicowy obrotowy typ RK5. 610
19.4.3. Żuraw gąsienicowy obrotowy 8 T DIER 61. 011
19.4.4. Żuraw szynowy obrotowy na tor 1435 mm, 5T, typ SDK5 . 612
19.4.5. Ładowarka czerpakowa obrotowa DR-50-FD . . . . 612
19.4.6. Samochód wywrotka DR-50. 612
19.4.7. Ciągnik kołowy 70 KM, typ D4K. 613
19.4.8. Urządzenia produkcji polskiej . . 614
19.4.8j1. Żurawie samochodowe. 614
19.4.8.2. Żurawie na podwoziu gąsienicowym.615
19.4.8.3. Równiarka ciągniona RCH-2.615
19.4 8.4. Spycharka hydrauliczna SH-50.616
19.4.8.5. Spycharka SM-50. 616
19.4.8.6. Spycharka TUR-100. 616
19.4.8.7. Przyczepy i naczepy. 616
19.4.8.8. Wózek transportowy typ WT-1. 618
19.4.8.9. Ładowarki mechaniczne. 618
19.4.8.10. Nośnik uniwersalny GN-32 Tarpan. 619
19.4.8.11. Ciągnik jednoosiowy Cl-201 z naczepą wywrotką NW-10 . 619 Literatura cytowana i uzupełniająca. 620
Autor dr Heinz Thiele, Tłumacz mgr inż. Maria Chmielowska, Opinio-dawca dr inż. Kazimierz Tomków
20. Przeróbka węgla brunatnego. 621
20.1. Definicja i cel przeróbki węgla. 621
20.2. Brykietowawie . . . 623
20.2.1. Definicja, cel i korzyści brykietowania. 623
20.2.2. Typowy schemat procesu brykietowania węgla brunatnego 624
20.2.2.1. Zsypywanie węgla brunatnego do zbiorników . . . 625
20.2.2.2. Przeróbka mechaniczna węgla mokrego. 630
20.2.2.2.1. Kruszarki . 631
20.2.2.2.2. Urządzenia do klasyfikacji. 635
20.2.2.2.3. Środki transportu w przeróbce mokrej. 643
20.2.2.2.4. Ogólna budowa i schematy technologiczne oddziału przeróbki mokrej. 643
20.2.2.2.5. Rozmieszczenie zasobników węglowych. 647
20.2.3. Suszenie węgla. 647
20.2.3.1. Wilgoć w węglu brunatnym. 648
20.2.3.2. Pojęcia i wzory. 650
20.2.3.3. Suszarki rurowe. 651
20.2.3.4. Suszarki talerzowe. 656
20.2.3.5. Suszarki przeznaczone do suszenia gazami spalinowymi . 659
20.2.3.6. Chłodzenie i obróbka końcowa węgla wysuszonego . . . 661
20.2.4. Prasowanie suchego węgla. 666
20.2.4.1. Prasy tłokowe, budowa i sposób pracy. 666
20.2.4.2. Wady brykietów oraz ich przyczyny. 673
20.2.4.3. Normy i kontrola jakościowa. 674
20.2.5. Odpylanie. .676
20.2.5.1. Wiadomości ogólne. . 676
20.2.5.2. Odpylanie kominowe. . 677
20.2.5.3. Odpylanie wewnętrzne. . 679
20.3. Wytlewande węgla brunatnego . . 679
20.3.1. Definicja, cel i produkty wytlewania. 679
20 3.2. Rodzaje instalacji wytlewnych, wytlewanie bezprzeponowe
gazem obiegowym. 680
20.3.3. Urządzenia kondensacyjne. 683
20.3.4. Produkty uboczne. 684
20.4. Koksowanie wysokotemperaturowe węgla brunatnego . 685
20.4.1. Definicja, cel i produkty koksowania wysokotemperaturowego . 685
20.4.2. Konstrukcja i eksploatacja baterii koksownicze] . . . 685
20.4.2.1. Chłodzenie koksu. 687
20.4.2.2. Kondensacja, przeróbka smoły i produkty uboczne . . . 687
20.4.2.3. Gaz z koksowni Lauchhammer. 688
20.5. Zgazowanie węgla brunatnego. 688
20.5.1. Generator z rusztem obrotowym. 688
20.5.2. Generator Winklera . 689
20.5.3. Generator ciśnieniowy Lurgi . . 690
20.6. Uzupełnienie Redakcji wydania polskiego. 691
20.6.1. Uwodornianie węgla brunatnego i prasmoły oraz synteza paliw płynnych. 691
20.6.2. Ekstrakcja węgla brunatnego. 692
20.6.3. Spalanie węgla brunatnego. 693
20.6.4. Utwardzanie węgla brunatnego. 693
Literatura cytowana i uzupełniająca. 694
Autor inż. Kurt Wuntke, Tłumacz mgr Waldemar Pietryszczew, Opi-niodawca prof, mgr inż. Julian Samujłło
21. Ochrona zdrowia oraz bezpieczeństwo i higiena pracy w górnictwie węgla brunatnego. . 697
21.1. Uwagi ogólne. 697
21.2. Ochrona zdrowia i pracy. 697
21.2.1. Istota i zakres ochrony zdrowia. 697
21.2.2. Zadania ochrony zdrowia. 697
21.2.3. Zakres i zadania ochrony pracy (higieny pracy) . 698
21.2.4. Jedność ochrony zdrowia i ochrony pracy. 698
21.2 5. Bezpieczeństwo pracy jako podstawa ochrony zdrowia . . 699
21.2.6. Inne zagrożenia zdrowia pracowników. 689
21.3. Bezpieczeństwo pracy i działalność nadzoru . ' . . . . 700
21.4. Wypadki przy pracy . . 701
21.4.1. Zasady unikania wypadków. 701
21.4.2. Definicja wypadku w ogóle, wypadki iprzy pracy oraz w drodze do lub z miejsca pracy. 701
21.4.3. Obowiązek zgłaszania wypadków. 702
21.4.4. Klasyfikacja wypadków przy pracy. 702
21.4.5. Zgłoszenie wypadku i zawiadomienie powypadkowe . . 703
21.4.6. Badanie przyczyn wypadków. 704
21.4.7. Statystyka i analiza wypadkowości. 705
21.4.8. Postępowanie w razie wypadku. 705
21.4 9. Zapobieganie wypadkom. 707
21.5. Szczególne przepisy ochrony pracowników. 709
21.5.1. Odpowiedzialność. 709
21.5.2. Ochrona kobiet pracujących. 709
21.5.3. Ochrona młodocianych. 711
21.5.4. Prawa i obowiązki zatrudnionych. 713
21.6. Praca w godzinach nadliczbowych. 714
Literatura cytowana i uzupełniająca. 714
22. Polska literatura odkrywkowa. 717
22.1. Publikacje zwarte. 717
22.2. Wydawnictwa periodyczne . . 721
22.3. Publikacje informacyjne. - 722

Przedmowa do wydania niemieckiego

Górnictwo węgla brunatnego również w najbliższych dziesięcioleciach pozostanie w Niemieckiej Republice Demokratycznej jednym z najważniejszych dla gospodarki narodowej źródeł pierwotnej energii i surowców, zwiększając nawet rozmiar swojej produkcji.
Odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego wydobywają rocznie około 250 min ton węgla surowego, wysuwając się dzięki temu na pierwsze miejsce w świecie. Zaplanowanemu zwiększeniu tego wydobycia powinno towarzyszyć stałe zwiększanie wydajności pracy i zmniejszanie kosztów własnych, ponieważ w przyszłości będzie trzeba eksploatować złoża węgla brunatnego o coraz mniej korzystnych warunkach geologicznych. Wymaga to doskonalenia techniki eksploatacji, metod pracy i organizacji produkcji przy współudziale wszystkich pracowników górnictwa, a szczególnie dozoru niższego i średniego. Wymaga to również stosowania najnowszych osiągnięć naukowo-technicznych i ekonomicznych.
Przedłożony tom IV - Górnictwo Odkrywkowe - oparty na tomach I i II Poradnika Górnika zawiera najważniejsze podstawowe informacje z zakresu techniki eksploatacji odkrywkowej i przeróbki węgla. Rozwijająca się w coraz większym stopniu mechanizacja i stałe doskonalenie techniki uniemożliwiają zawarcie, wyczerpującego całość problematyki, wykładu w ramach założonej objętości i charakteru poradnika. Autorzy musieli się zatem zmieścić w znacznie szczuplejszych granicach. Oprócz zestawień tabelarycznych położono szczególny nacisk na podanie podstaw obliczeniowych dla kształtowania procesu produkcji na zasadach naukowych. Aby ułatwić zastosowanie przytoczonych wzorów, podano szereg przykładów rachunkowych.
Należy jednak podkreślić, że niektóre ważne opracowania, podkładki i normy, znajdujące się dotychczas w stadium przygotowania, musiały być tylko zacytowane bądź też podane jeszcze w starym ujęciu lub jako projekty, jeśli opracowanie było już dostatecznie zaawansowane.
W sprawie niektórych, mniej ważłiych dla kopalń odkrywkowych zagadnień górniczych, jak wentylacja, obudowa i inne, które albo w ogóle zostały pominięte, albo też tylko pobieżnie poruszone w poszczególnych rozdziałach, kierujemy zainteresowanych do tomu III - Górnictwo głębinowe lub - do innej specjalistycznej literatury. W przeciwnym razie objętość tego tomu jeszcze więcej by wzrosła i nie można by było zamieścić rozdziału „Przeróbka węgla". Zgodnie ze starym górniczym powiedzeniem, że brykiety są już częściowo wytwarzane w kopalni, należy, oprócz podstawowych zasad przeróbki dla przeróbkarza i górnika, przedstawić szczególnie istotne dla tego drugiego znaczenie urabiania węgla o właściwej jakości; jest to podstawowym warunkiem prawidłowej i najekonomiczniejszej przeróbki węgla we wszystkich jej odmianach.
Tak wydawca, jak i zespół autorski, zdają sobie sprawę z tego, że żaden poradnik nie może pod każdym względem dotrzymać kroku postępowi i w pełni zaspokoić potrzeb przy obecnym, tak szybkim rozwoju techniki. Mimo to mają oni nadzieję, że tom IV —' Górnictwo odkrywkowe — w poważnym stopniu wypełni lukę istniejącą w literaturze i będzie dla wielu osób pomocą w realizacji zadań stawianych górnikom i przeróbkarzom.
Wszyscy koledzy z górnictwa odkrywkowego proszeni są o przekazanie swych uwag zespołowi autorskiemu. Umożliwi to przy następnym wydaniu przedłożonego tomu dalsze udoskonalenie jego treści przez odpowiednie uzupełnienia, oparte na olbrzymim doświadczeniu całego zespołu pracowników przemysłu węgla brunatnego.
Glück auf! Dipl. Ing. H. Müller Kierownik Wydziału Górniczego Inżynierskiej Szkoły Górniczej „Ernst Thälmann" Senitenberg
Przedmowa do wydania polskiego
Górnictwo odkrywkowe węgla brunatnego osiągnęło w Niemieckiej Republice Demokratycznej najwyższą w świecie wielkość wydobycia (ponad 250 min ton rocznie) i ma największe tradycje na terenie obu państw niemieckich. Konfrontacja tego stwierdzenia ze stanem tej młodej w Polsce gałęzi przemysłu i techniki oraz fakt, że właśnie NRD jest dostawcą zdecydowanej większości ciężkich maszyn podstawowych dla polskich kopalń odkrywkowych, wystarczą chyba dla uzasadnienia decyzji udostępnienia polskiemu czytelnikowi pełnego tekstu czwartego tomu niemieckiego Poradnika Górnika, który, jak wynika ze składu zespołu autorskiego i charakteru książki, jest przeznaczony przede wszystkim dla odbiorców z przemysłu, tj. techników i inżynierów.
Górnictwo odkrywkowe węgla brunatnego jest najbardziej rozbudowaną specjalnością w ramach górnictwa odkrywkowego. Odgrywa ono w tej specjalności na ogół rolę przemysłu wiodącego w zakresie postępu technicznego, z którego doświadczeń i osiągnięć korzystają inne gałęzie górnictwa odkrywkowego. Specyfika stosowanych na wielką skalę środków mechanizacji, a ostatnio również i automatyzacji procesów, zwłaszcza urabiania, transportu i zwałowania, oraz problematyka dużych i stosunkowo głębokich wyrobisk odkrywkowych węgla brunatnego sprawiają, że obok górnictwa kamiennego o większych już tradycjach powstała i rozwinęła się w ostatnich kilkudziesięciu latach oddzielna specjalizacja, którą w potocznym języku można by nazwać „wielkie górnictwo odkrywkowe". Oprócz węgla brunatnego podobnymi metodami bywają eksploatowane również: węgiel kamienny, rudy, piaski, glinki ogniotrwałe. Metody i praktyka eksploatacji odkrywkowej tych kopalin mają coraz mniej wspólnego z górnictwem kamiennym (skalnym) zajmującym się eksploatacją skał zwięzłych.
Z wyżej podanych przesłanek wynika, że Poradnik poświęcony w oryginalnym wydaniu problematyce górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego może być traktowany również jako ogólny poradnik górnictwa odkrywkowego skał luźnych.
W pracy nad przekładem Poradnika napotykano pewne trudności, których być może nie udało się w pełni przezwyciężyć. Należą do nich np. telegraficzny niemal, zwłaszcza w niektórych rozdziałach, styl oryginału, braki w systematyce pojęć i terminologii polskiej, a niekiedy i niemieckiej, oraz używanie przez autorów wielu bardzo subtelnych rozróżnień pojęciowych (związanych z określonym układem stosunków gospodarczych w NRD) mających lokalne znaczenie i pochodzenie.
Dalszą trudnością był brak ustalonych polskich układów oznaczeń i jednostek dla wielu wielkości specyficznych dla górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego. Zmusiło to Redakcję do zaniechania pierwotnego zamiaru
wprowadzenia do całości Poradnika jednolitego systemu oznaczeń polskich. Trudność tę pogłębiła niejednolitość niemieckich oznaczeń oraz różna ich interpretacja w poszczególnych rozdziałach, zależnie od punktu widzenia, specyfiki tematu głównego i potrzebnej precyzji sformułowań. Poważnych zmian wymagały również zagadnienia związane z cytowaniem literatury. W tekście oryginału w poszczególnych rozdziałach zamieszczone były w bardzo różnej formie cytaty literaturowe nie zawierające jednak na ogół odnośników do zbiorczego spisu literatury zamieszczonego na końcu dzieła i obejmującego 120 pozycji. W efekcie spis literatury obejmował wiele pozycji nigdzie nie cytowanych, i na odwrót, wiele pozycji literaturowych cytowanych w tekście nie miało w ogóle bliższych danych bibliograficznych. Spis ten został zastąpiony oddzielnymi ujednoliconymi spisami sporządzonymi dla poszczególnych rozdziałów, znacznie rozszerzonymi i uzupełnionymi w stosunku do pierwowzoru. Cytaty literaturowe zostały zweryfikowane i zaopatrzone w pełne opisy bibliograficzne, jeśli tylko udało się zidentyfikować właściwą pozycję. Dołączono ważniejsze tytuły opublikowane w języku polskim oraz najciekawsze tytuły obcojęzyczne. W rezultacie łącznie z pomocniczym spisem literatury o charakterze ogólnym bibliografia cytowana i uzupełniająca obejmuje obecnie około 600 pozycji.
Osobnym i najtrudniejszym zadaniem była aktualizacja tekstu i dostosowanie go do polskich warunków. Pełne wykonanie tego zadania równałoby się opracowaniu nowego poradnika i trudność polegała właśnie na konieczności znalezienia i przyjęcia rozwiązań pośrednich. Dodatkowym ograniczeniem była konieczność zachowania zadanej objętości oraz szczególnego poszanowania prawa autorów oryginału do nienaruszalności ich dzieła, wynikającego między innymi stąd, że nieznajomość języka połskiego wykluczała praktycznie możliwość autoryzacji zmian w wydaniu polskim. Nie zawsze też łatwo było znaleźć w kraju fachowców przygotowanych do dokonania uzupełnień i aktualizacji. W rezultacie wprowadzone zmiany są typowym przykładem kompromisu pomiędzy potrzebami i możliwościami. Odstępstwa od oryginału starano się zawsze odpowiednio sygnalizować z tym jednak, że zrezygnowano prawie całkowicie z zaznaczania zmian o charakterze czysto formalnym w układzie tekstu, tablic, opisów i podpisów pod rysunkami, w układzie odnośników itp., które jako elementy opracowania redakcyjnego nie wpływały na merytoryczny sens tekstu.
Proporcje pomiędzy poszczególnymi częściami Poradnika nie całkowicie odpowiadają potrzebom polskiego Czytelnika (np. transport szynowy i transport taśmowy) i tylko częściowo ten niedostatek udało się wyrównać za pomocą uzupełnień. Nie udało się jednak uzupełnić takich niedostatecznie uwzględnionych w Poradniku zagadnień, jak organizacja pracy, gospodarka remontowa i warsztatowa, problemy geologii inżynierskiej w kopalniach odkrywkowych, odwadnianie w szczególnie trudnych warunkach geolog cz-
nych itp.
Wydanie polskiego przekładu Poradnika nie oznacza oczywiście rezygnacji z wydania w latach następnych oryginalnego polskiego poradnika górnictwa odkrywkowego. W realizacji tego zamierzenia m.ogą poważnie dopomóc czytelnicy, nadsyłając swoje cenne uwagi krytyczne, propozycje i sygnały o dostrzeżonych błędach na ręce redaktora Poradnika lub do
Wydawnictwa.
Redakcja wydania polskiego pragnie wyrazić serdeczne podziękowanie za wszechstronną pomoc Redaktorowi wydania niemieckiego mgr inż. Hubertowi Miillerowi, a w szczególności za dostarczenie szeregu cennych poprawek, informacji uzupełniających, wyjaśnień dodatkowych i danych aktualizujących oraz mgr Halinie Kierskiej za duży wkład pracy w uzupełnienie wykazów literatury.

Redakcja Górnicza
Wydawnictwa „Śląsk"

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.