|
Jerzy Kochanowski (ur. 1960 r.), profesor w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2000–2005 pracował w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie, w 2007 r. był profesorem gościnnym uniwersytetu w Moguncji, 2011–2012 stypendysta Imre-Kertész-Kolleg w Jenie. Redaktor naczelny „Przeglądu Historycznego”. Autor, współautor i redaktor m.in. W polskiej niewoli. Niemieccy jeńcy wojenni w Polsce 1[zasłonięte]945-19 (2001, wydanie niemieckie 2004); Die „Volksdeutschen” in Polen, Frankreich, Ungarn und der Tschechoslowakei. Mythos und Realität (2006); People on the Move. Forced Population Movements in Europe in the Second World War and its Aftermath (2008); Zanim powstała NRD. Polska wobec radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec 1945–1949 (2008); Polska-Niemcy. Wojna i pamięć (2009; również wersja niemiecka); Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce 1944–1989 (2010).
Zasadniczo chodzi o uzmysłowienie czytelnikowi, że kombatanci stanowią – także w wypadku polskim – jedynie skromną część uczestników wojny, że „na tyłach” lub pod okupacją dzieją się rzeczy co najmniej równie ważne, a pamięć o procesach dotyczących milionów ludzi rządzi się własnymi prawami, które z realiami historycznymi często niewiele mają wspólnego. Autor nie ucieka przy tym w abstrakcyjne dywagacje wokół modnych dziś ‘memory studies’, lecz egzemplifikuje swoje argumenty bogatym materiałem źródłowym, sięgającym od klasycznych archiwaliów przez tzw. ego-dokumenty po literaturę piękną, architekturę i kształtowanie przestrzeni publicznej.
prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej
SPIS TREŚCI
Wstęp ............................................................................................................... 7
I. Przed wojną ............................................................................................ 11
Jak żyli Polacy ......................................................................................... 11
W obliczu wojny. Apel Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Nadwórnej
do Żydowskiego Koła Parlamentarnego (25 sierpnia 1939) .................... 20
II. Wojna ...................................................................................................... 25
Oblicza okupacji ...................................................................................... 25
„Bodaj z samym diabłem, byle do wolnej Polski”. Czy podczas
II wojny Polacy i Niemcy mogli razem ruszyć na ZSRR? ...................... 30
Niedobór, chciwość, protest: krótki kurs historii czarnego rynku
w pierwszej połowie XX w. .................................................................... 48
(Nie)Zwykła Niemka Adolfina Pfeiffer .................................................. 68
„Nawet psi są spokojne…”. Listy do Hansa Franka 1939–1940 ............. 75
„Każdemu w łeb, wesoła robota” ............................................................ 81
Lubelskie „czarne gabinety”. Sprawozdania cenzury wojennej
z 1944 r. ................................................................................................... 86
Dwa kilometry za daleko ...................................................................... 100
Powstańcze wytwórnie granatów ......................................................... 106
Święto historii, historia święta .............................................................. 114
III. Po wojnie. Skutki, spory, (nie)pamięć ................................................ 119
Inna twarz Jałty ..................................................................................... 119
Wrzesień (nie)pamiętany. Początek wojny w polskiej pamięci
zbiorowej i polityce historycznej .......................................................... 126
Ulbricht i inni ........................................................................................ 137
„Duch pruski w nich zostanie…”. Radziecka strefa okupacyjna
Niemiec 1945–1949 ............................................................................... 147
Naprawdę wielka czystka ...................................................................... 156
„Tutaj ludzie dziwni, skąpi…” .............................................................. 160
Paradoksy kresowej pamięci ................................................................. 164
Przymusowa migracja Polaków i Niemców w polskiej pamięci
zbiorowej po 1945 r. .............................................................................. 180
Zdrajcy czy współobywatele? Państwo i społeczeństwo polskie
wobec problemu volksdeutschów po 1945 r. ......................................... 190
Co ma folk do dojcza? ........................................................................... 206
„…to imię opiewać będą…”. Legenda gen. Karola Świerczewskiego . 211
Historyka Zagłady podróż pod prąd ..................................................... 222
O jaką wojnę walczyliśmy? ................................................................... 226
Filtry przeszłości ................................................................................... 232
Summary .................................................................................................... 237
Indeks osobowy .......................................................................................... 239
Indeks geograficzny ................................................................................... 251
PRZECZYTAJ FRAGMENT
|
