Nie byłoby ponad tysiąca lat historii naszego kraju, gdyby nie owa nigdy nieustająca walka o zachowanie wolności Ojczyzny, walka oczywiście nie tylko zbrojna. Od zarania naszych dziejów zasady funkcjonowania państwa polskiego oparte były na wartościach ewangelicznych i do tego nawiązuje 4-tomowa historia Polski ukazująca się w serii zatytułowanej znamiennie

KOŚCIÓŁ NA STRAŻY POLSKIEJ WOLNOŚCI.

Przez setki stron przewijają się wszystkie najważniejsze postaci naszej historii: władcy, święci, wodzowie, hierarchowie, uczeni, artyści, ale i męczennicy - za wiarę oraz za niepodległość. Pasjonująca i mądra lektura wzbogacona setkami zdjęć przywołującymi i wzmacniającymi pamięć narodową.

Polskiej historii tak jeszcze nikt nie opisywał. Seria „Kościół na Straży Polskiej Wolności" ukazuje nierozerwalną więź między wielkością Polski, a jej wiernością wobec Chrystusa. Tak ujęte dzieje narodu opisuje czworo wybitnych historyków, opierając się na najnowszym stanie badań.

Ostatni tom, dotyczący XX w., jest jednocześnie pytaniem, czy Polacy pozwolą demontować własne państwo i czy wyrzekną się wiary ojców w nadchodzących czasach liberalizmu i nihilizmu?

Wspaniałym słowem, rzetelnością, najwyższej jakości szatą graficzną (m.in. zdjęcia Adama Bujaka, archiwalne fotografie, dzieła wielkich malarzy) czterotomowy cykl „Kościół na Straży Polskiej Wolności" wzywa Polaków, by teraz stanęli na straży Polski katolickiej.

ak to się stało, że młode europejskie państwo, powstałe w X wieku na peryferiach średniowiecznego chrześcijaństwa, w XV wieku było już potęgą, mocarstwem? Dlaczego w XV-wiecznym Krakowie żyło tak wielu świętych i błogosławionych? Co sprawiło, że Mieszko I i Bolesław Chrobry stworzyli państwo, które nie tylko przetrwało późniejsze kryzysy, ale stało się też nieodłącznym elementem europejskiego ładu?

Na te i wiele innych pytań odpowiada książka prof. Krzysztofa Ożoga. W jednym tomie -pierwszym w bezprecedensowej serii „Kościół na Straży Polskiej Wolności" - autor zmieścił historię Polski od chrztu Mieszka I w 966 r. po śmierć ostatniego z Jagiellonów, Zygmunta Augusta, w 1572 r. Te sześć stuleci to niezwykły czas kształtowania się polskiej duszy w zgodzie z Ewangelią i misją Kościoła katolickiego.

utor barwnie i z niesłychaną erudycją opisuje nie tylko historie władców, ale i niezwykłych duchownych, których owoce męczeństwa wzmagały siłę polskiego narodu. Opowiada też o niezwykłych kobietach, których modlitwa, poświęcenie i troska umacniały nasz naród, o dawnych uczonych, takich jak mistrz Wincenty (zwany później Kadłubkiem), Paweł Włodkowic czy Stanisław ze Skarbimierza, którzy na co dzień wspierali swą mądrością rządzących, a których dzieła stanowią do dziś fundament europejskiej historii i stosunków międzynarodowych.

Książka, która wiedzie nas przez czasy odległe, jest zaskakująco aktualna. Pokazuje, jak powinno funkcjonować zdrowe państwo. Historia dowodzi, że za każdym razem, gdy władza podnosi rękę na wiarę, jak uczynił to np. Bolesław Szczodry, zabijając św. Stanisława, Polska pogrąża się w kryzysie. Gdy zaś władza odpokutowuje swoje grzechy, jak było w przypadku Kazimierza Wielkiego, to Polska „skazana" jest na wielkość. Mądrej i barwnej opowieści Krzysztofa Ożoga towarzyszą zdjęcia wybitnego artysty i patrioty, Adama Bujaka, który przywołuje liczne ślady dawnej, wspaniałej Polski.

1. Fundamenty polskiej wolności. Czasy Piastów i Jagiellonów 7

2. Narodziny monarchii piastowskiej i jej chrystianizacja 9

3. Oblacja państwa przez Mieszka I Stolicy Apostolskiej 1 7

4. Sw. Wojciech Sławnikowic, Bolesław Chrobry i Otton III - powstanie gnieźnieńskiej metropolii kościelnej 19

5. Pięciu Braci Męczenników i początki monastycyzmu w Polsce 31

ó. Umacnianie chrześcijaństwa w polskim społeczeństwie przez Bolesława Chrobrego i Mieszka II 36

7. Kryzys w dynastii piastowskiej i jego tragiczne skutki dla państwa i Kościoła 39 Zniszczenie centralnej dzielnicy monarchii polskiej przez księcia czeskiego Brzetysława 41 9. Odbudowa państwa polskiego i struktur Kościoła przez Kazimierza Odnowiciela 43 0. Odnowienie kościelnej metropolii gnieźnieńskiej za rządów Bolesława Szczodrego 47 1 1. Męczeństwo biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa 50

1 2. Utrata korony królewskiej i konflikty w dynastii Piastów 57

13. Chrystianizacja Pomorza i walka o utrzymanie niezależności polskiego Kościoła 62

1 4. Kościół jako mediator w sporach między Piastami w okresie senioratu 68

1 5. Rozwój struktur Kościoła polskiego w XI-XII wieku 71

1 6. Życie duchowe społeczeństwa polskiego w pierwszych wiekach po przyjęciu wiary chrześcijańskiej 77

1 7. Kształtowanie się fundamentów kultury chrześcijańskiej w Polsce piastowskiej 83

1 8. Zmagania o wolność Kościoła w trzynastowiecznej Polsce 95

1 9. Mendykanckie ożywienie ewangelizacyjne w polskim Kościele 1 03

20. Nowy posiew świętych w Polsce XIII wieku 111

21. Kanonizacja Stanisława ze Szczepanowa biskupa i męczennika przełomowym momentem w dziejach polskiego Kościoła i narodu 119

22. Krystalizacja polskiej tożsamości narodowej 123

23. Odnowienie Królestwa Polskiego 127 24. Duchowni w służbie Królestwa Polskiego za panowania ostatnich Piastów 1 33

25. Andegaweńscy sukcesorzy polskiego tronu 1 38 26. Zabiegi o małżeństwo Jadwigi i Jagiełły i narodziny unii polsko-litewskiej 1 45

27. Dzieło chrystianizacji Litwy 150 28. Wspólne rządy pary królewskiej 1 52

29. Uniwersytet Krakowski - „szczęśliwa fundacja królów Polski" 1 55

30. Kościelne fundacje Jadwigi i Jagiełły 1 59

31. Monarsza troska o duchowieństwo 1 63

32. Najpiękniejsza z polskich władców - święta królowa Jadwiga 1 67

33. Droga domu Jagiellonów do potęgi 1 73

34. Przestrzeń wolności w monarchii Jagiellonów - ku demokracji szlacheckiej 1 83 35. Posługa myślenia uczonych polskich 187

36. „Szczęśliwy wiek" - święcipolscy 1 96

37. Próba polskiej wolności - ruch reformacyjny 207

38. Dziedzictwo Piastów i Jagiellonów 210

Aaron, bp krakowski 44 Adalbert, abp Magdeburga 119 Adelajda Burgundzka, cesarzowa 9 Adelajda Heska, ż. Kazimierza Wielkiego 135

Adelajda, s. Judyty Marii 58 Agnieszka z Pragi. św. 114 Agnieszka z Wettynów 111 Albert, wójt krakowski 128 Albrecht Habsburg, król Czech

i Węgier 177. 178 Albrecht Hohenzollern, wlk. mistrz

krzyżacki 181,207 Aleksander IN, papież 69 Aleksander IV, papież 108, 120 Aleksander, król polski i wlk. książę litewski 149, 176. 178, 179, 181, 184 Aleksander z Malonne, bp płocki 71,

84,86

Almos, królewicz węgierski 60 Ambroży, św. 171, 189 Anaklet, antypapież 63 Andechsowie, ród możnych 111 Andrzej I, król Węgier 47 Andrzej II, król Węgier 113 Andrzej Jastrzębiec, bp wileński 151 Andrzej Łaskarzyc, bp poznański 51,

163,164 Andrzej Zaremba z Czcrniina, bp

poznański 128 Anna Cylejska, wnuczka Kazimierza

Wielkiego 173 Anna, c. Kazimierza Jagieł lończyka

178. 179

Anna. c. Bolesława Pobożnego, klaryska 116

Anna. ż. Henryka Pobożnego 106, 114 Anna Kazimierzówna, c. Kazimierza

Wielkiego 173

Anonim zw. Gallem zob. Gali Anonim Antoni zw. Tuni. opat kamedulów 32

JJaldwin, bp krakowski 71, 84 Barbara, e. Kazimierza Jagieł lończyka

178,179

Barnaba, kamedula32. 37 Bartłomiej z Jasia, prof. Uniwersytetu

Krakowskiego 155, 164 Bartłomiej z Fragi, bp łukowski 108 Barto, bp kujawski 100 Banricki Władysław, malarz 53 Bccket Tomasz, św., abp Canterbury 119 Bela I, król Węgier 47 Bela IV, król Węgier 114. 116 Benedykt IX, papież 44 Benedykt, kamedula. jeden z pięciu br.

męczenników31-35, 42 Benedykt Ilesse, rektor Uniwersytetu

Krakowskiego 197 Benedykt Polak, podróżnik 108 Bernard Hiszpan, misjonarz 62 Bernard z Clairvaux, św. 79 Bertold, ks. Meranii 111 Bczprym, s. Bolesława Chrobrego 37.

39-40 Bodzela, wielkorządca krakowski.

abp gnieźnieński 135, 143. 148

Boecjusz. filozof chrześcijański 85. 89 Boguś z a-Benedykt, prezbiter 23 Bolesław I, ks. opolski 128 Bolesław I Chrobry, król Polski 9, 16, 17,

19-29,31-39.62.77,96. 121, 125 Bolesław I Srogi, ks. czeski 9, 10 Bolesław I Wysoki, ks. śląski 111 Bolesław II, ks. czeski 16, 21, 23 Bolesław II Szczodry, ks. polski 44.

45,46,47-57.61,83, 121. 135 Bolesław ITI Krzywousty, ks. polski 27, 50, 57-67.'ć8, 69' 72, 78, 90 Bolesław V Wstydliwy, ks. sandomierski i krakowski 106, 108-109. 113-114. 116, 120 Bolesław, ks. mazowiecki 130 Bolesław Pobożny, ks. wielkopolski

116, 123, 130

Bona Sforza, królowa polska 207 Bonifacy IX, papież 159, 163, 167 Borys, ks. litewski 146 Borzysław, abp gnieźnieński 133 Bova Latinus, wykonawca Drzwi

Gnieźnieńskich 84 Bronisława, bł., norbertanka zwierzyniecka 75, 116 Brunon z Kwerfurtu, św., abp misyjny

31-35,89

Brygida Szwedzka, św. 173 Brzctyslaw I. ks. czeski 32, 41-45 Brzetysław II. ks. czeski 58

L^hrodegand. bp Metzu 71 Chrystian, bp misyjny dla Prus 95 Ciołek Stanisław, bp poznański 163 Cyprian Camblak, metropolita kijowski 160

Czasław, bp krakowski 71 Czasław, brat św. Wojciecha 23 Czesław, bł., dominikanin 103-105 Czcibor. brat Mieszka I 15 Czyżowski Jan (z Czyżowa). wojewoda, kaszlelan krakowski 177

Uagome. Dagon zob. Mieszko I

DcLmar. bp praski 19

Deusdedita, kardynał 17

Długosz Jan, historyk, kanonik krakowski 135-137, 150. 167. 171, 200. 202

Dobiesławz Kurozwęk, kasztelan krakowski 141, 145

Dobrawa, księżniczka czeska 10, 12. 13. 17

Dobrogost z Nowego Dworu, abp gnieźnieński 143, 148, 151

Dobroniega Maria, ż. Kazimierza zw. Odnowicielem 43

Domarad z Pierzchną, starosta generalny Wielkopolski 141

Domarat, bp poznański 130

Dominik, św. 103-106. 116

Dymitr Kapolya, abp ostrzyehomski 143

Dymitr z Goraja, marszałek Królestwa 144-145

Dypołd von Kóekritz, rycerz krzyżacki 163

Dytryk, wnuk Mieszka I i Ody 40 Dzierżykraj, kaszlelan połaniecki 109

H/gbert., abp trewirski 77 Ekkehard, margrabia miśnieński 36 Klżbieta Bonitacja, c. św. Jadwigi 167 Elżbieta Bośniaczka, królowa Węgier

140, 143. 146 Elżbieta Cranowska. ź. Władysława

Jagiełły 173 Elżbieta Lokieikówna, królowa

Węgier 141 Elżbiela, c. Kazimierz Jagieł lończyka

178. 179

Elżbieta, c. Albrechta Habsburga 178 Elżbieta, c. Bolesława Pobożnego i bł.

JolenU 116 Elżbieta, c. Kazimierza Jagiellończyka

ii tym samym imieniu 178 Elżbieta, ż. Albrechta Habsburga 177 Klżbieta, ż. Kazimierza Jagiellończyka

118, 178

Elżbieta Turyńska. św. 111, 114 Eugeniusz IV, papież 177 Ezzon, palatyn reński 36

Plorian, bp krakowski 138

Florian, dominikanin 104

Florian Męczennik, św. 79, 132

Florian Mokrski (z Mokrska), bp krakowski, kanclerz 134

Folkolt, bp miśnieński 21

Franciszek Lismanin, franciszkanin 207

Frycz Modrzewski Andrzej, pisarz polit. 208

Fryderyk I Barbarossa, cesarz 69

Fryderyk II, cesarz 95

Kryderyk Hohenzollern ojciec, margrabia brandenburski 1 7,-i

Kryderyk Hohenzollern syn. narzeczony Jadwigi Jagiellonki 173

Fryderyk Jagiełlończyk, karci., abp gnieźnieński 178, 179, 181

Lrall Anonim, zakonnik, kronikarz 12,39.42,50,54,57,61,90,92

Gedko, bp krakowski 69, 72, 79

Gedko, bp płocki 96, 100

Gejza, ks. węgierski 23

Gcjza, s. Beli T 47

Gerard z Wrocławia, pierwszy prowincjał dominikanów w Polsce 104

Gerard, biskup Toul 21

Geron, margrabia Marchii Północnej 10

Gerson Wojciech, malarz 144

Gertruda, ksicni klasztoru trzebnic-kiego 111

Gertruda, siostra Kazimierza Odnowiciela 43, 47, 48, 77-78

Gerward z Ostrowa, bp włocławski 128,130

Gerwazy z Chiehester, opat 103

Giedymin, wlk. książę litewski 146

Gniewosz z Dalewic, podkomorzy krakowski 148

Godyn, brat św. Jacka 104

Gotard Kettlcr, mistrz zakonu inflanckiego 181

Gracjan, wł. teolog i prawnik, kameduła 191

Grzegorz I Wielki, św., papież 89

Grzegorz V, papież 19

Grzegorz VII, papież. 47, 48. 50. 96

Grzegorz IX, papież 103

Grzegorz XI, papież 141

Grzegorz XVI, papież 116

Grzegorz Camblak, metropolita kijowski 160

Grzymislawa, ż. Leszka Białego 111. 114,120

Gujuk, wlk. chan Mongołów 108

Gwalon z Beauvais, legat papieski 71

Gwidon z Montpellier, bł., zaloż. zakonu Św. Ducha cle Saxia 108

Llapek Władysław, rzeźbiarz 139 Henryk T Brodaty, ks. śląski, krakowski'] wielkopolski 95. 106. 111, 113. 116

Henryk I Ptasznik, król niemiecki 9 Henryk II, król niemiecki 32, 34, 36,

37,89 Henrykll Plantagenet, król

Anglii 119

Henryk II Pobożny, ks. śląski, krakowski i wielkopolski 95. 106, 111, 113-114

Henryk III, cesarz 43, 47 Henryk IV, król niemiecki, cesarz

rzymski 47. 48, 50, 57 Henryk IV Probus 124-125. 127 Henryk V, król niemiecki 60 Henryk, ks. głogowski 127, 128 Henryk Bitterfeld, dominikanin, prof.

uniw. praskiego 164, 168 Henryk Brzuchaty, ks. legnicki 116 Henryk Kietlicz, abp gnieźnieński

96-97, 10(1

Hennk Kłótnik, ks. bawarski 16 Henryk Sandomierski, ks., s. Bolesława III Krzywoustego 67, 73. 78, 79 Heriman, ks. Szwabów 38 Herman Niemiec, dominikanin

103-104 Herman von Balk, mistrz krzyżacki

44, 95

Herman, abp koloński 85 Hesse Benedykt zob. Benedykt Hesse Hipolit, abp gnieźnieński 37 Hodon, margrabia 15 Honoriusz II, papież 63 Hozjusz Stanisław, sł. Boży, teolog,

kard. 207

Hugolin z Anagni zol). Grzegorz IX Hunyady Jan, węgierski wódz 177

lbrahim ibn lakub, kronikarz 10,

12-13

Idzi z Tuseulum, kard. 62-63 Innocenty II. papież 63. 66-67 lnnocenly III. papież 69, 96-97. 100 Innocenty IV, papież 105, 119-120 Innocenty XI, papież 198

Iwon Odrowąż, bp krakowski 100.

103-104, 108, 119-120, 165 Iwon z Chartrcs. bp 86 Izaak, brat Mateusza, kameduła. jeden

z pięciu br. męczenników 32, 35. 42 Izajasz Boncr, augustianin 196-197 Izjasław, ks. kijowski 43. 47-48, 77 Izydor z Sewilli, św.. bp 89

Jacek (Odrowąż), św. 102, 103-105. 116

Jadwiga, c. Kazimierz jagicllończyka 178,179

Jadwiga, c. Władysława Jagiełły 175

Jadwiga, ż. Władysława Łokietka 116

ladwiga Andegaweńska, św., król Polski 135, 140. 141, 143, 145-149, 150-153, 155-171, 173, 174. 187. 196.202,210

Jadwiga Śląska, św., ż. Henryka I Brodatego 106, 109-113. 114

Jagiełło zob. Władysław Jagiełło

Jaksa z Miechowa, możnowladca małopolski 72, 76, 81

Jakub Kurdwanowski zob. Jakub z Kurdwanowa

Jakub Strepa zw. Strzemię, bł., abp. metropolita halicki 163

Jakub Świnka, abp gnieźnieński 123, 124, 127, 128, 133

Jakub Ui:hański, prymas 207. 208

Jakub z Kurdwranowa (wł. Jakub z Korzkwi], bp płocki 163. 187

Jakub z Paradyża, cysters, teolog, filozof, kaznodzieja, pięciokrotny rektor Uniwersytetu Krakowskiego 202

Jakub z clletri, legat papieski 120

Jakub ze Żnina, abp gnieźnieński 68

Jan XV, papież 17, 21

Jan XVIII, papież 32

Jan XIX, papież 37

Jan XXII, papież 128, 130

Jan, abp gnieźnieński 92

Jan, bp esanadzki 143

Jan, bp wrocławski 24

Jan, kameduła, jeden z pięciu br. męczenników 3-35, 42

Jan Bi.skupiec (Jan z Opatowca), dominikanin, bp chełmski 163

Jan Cornmcndoni, nuncjusz papieski 208

Jan Dąbrówka (z Dąbrówki), teolog, historyk, filozof, prawnik, prof. Uniwersytetu Krakowskiego 193

Jan di Piano dcl Carpini, wł. podróżnik, franciszkanin 108

Jan Drohojowski, bp 208

Jan Elgot, prof. Uniwersytetu Krakowskiego 202

Jan Falkenberg, dominikanin 187

Jan Grolowic. bp krakowski 135

Jan Hunyady zoli. Hunyady Jan

Jan Isner, teolog, prof. Uniwersytetu Krakowskiego 202

Jan Kalwin, reformator rei. 207

Jan Kapistran, kaznodzieja 199

Jan Luksemburski, król Czech 130

Jan Laski zob. Łaski Jan

Jan Muskata. bp krakowski 127, 128,

130,131

Jan Olbracht, król Polski 178. 179. 181 Jan Paweł II, bł., papież 7. 115. 116.

168. 170, 171, 199.210 Jan Radlica (z Radliczyc), wielkorządca

Królestwa, bp krakowski 141, 143,

145. 148. 155 Jan Rzeszowski (z Rzeszowa), bj>

krakowski 163 Jan Słabosz, pokojowiec Władysława

Jagiełły 171

Jan Stekna, czeski teolog 164, 168 Jan Sylwan z Pragi, norbertanin 164 Jan Tarnowski (z Tarnowa), marszałek

Królestwa 145 Jan Tęezyński (z Teczyna). kasztelan

krakowski 145. 155 Jan von Sayn, wójt lipieniecki 152 Jan z Czarnkowa, podkanelerzy 138 Jan z Dukli, św. 196. 199 Jan z Kęt, św.. prof. Uniwersytetu

Krakowskiego 196, 197 Jan z Kluczborka, filozof, teolog 193 Janik (Jan), abp gnieźnieński 72 Janisław, abp gnieźnieński 130, 131, 133 Janusz Suchy w ilk, kanclerz koronny,

abp gnieźnieński 133. 134 Jaropełk Piotr. k-,. kijowski 77, 78 Jarosław Bogoria ze Skotnik, abp

gnieźnieński 133, 134, 136 Jarosław Mądry. k.-. kijowski 39. 43, 77 Jastrzębiec Andrzej zob. Andrzej

Jastrzębiec Jolenta (Jolanta), bł.. siostra św. Kingi

111. 114, 116

Jordan, bp misyjny w Polsce 14. 15 Jordan z Saksonii, bl. 104 Judyta Maria, siostra cesarza Henryka

IV 47, 57. 58. 62.85 Judyta, c. Wratysława I 57 Julian Ccsarini, kard. wł., legat papieski na Węgrzech 177 Juliusz ('czar, rzym. wódz i polityk 92

J.arol IV Luksemburski, król niem.

i czeski, cesarz 159 Karol V Mądry, król Francji 141 Karol Robert, król Węgier 138 Katarzyna, c. Ludwika Wielkiego 140 Katarzyna Sieneńska, św. 163 Kazimierz I zw. Odnowicielem,

s. Mieszka II 39-40, 43-47 Kazimierz II Sprawiedliwy 67. 69, 78.

79. 90. 92 Kazimierz III Wielki, król Polski 131.

133-140. 141. 155, 163. 173, 210 Kazimierz IV Jagiellonczyk. król

Polski 118. 158. 174, 176, 177-179.

181. 183. 196 Kazimierz, św., s. Kazimierza Jagieł-

Iończykal7ó, 177, 179,200 Kazimierz Konradowie, ks. kujawski 105 Kazimierz Opolski, książę 97 Kinga, św., księżna krakowska i sandomierska, ż. Bolesława V 106, 109,

111, 114-116, 120

Klemens IV, papież 113

Klemens VI, papież 135

Kochan, dworzanin Kazimierza Wielkiego 135

Kochanowski Jan, poeta 185

Koloman, król Węgier 60. 61

Koloman, królewicz węgierski 113. 114

Koneczny Feliks, historyk 12Q

Konrad I Mazowiecki, ks. mazowiecki 85, 95.97, 111

Konrad II, król niemiecki, cesarz rzymski 37, 39-40. 43

Konrad von Jungingen, wlk. mistrz krzyżacki 152

Konrad z Kwerfurtu, abp magdeburski 66

Kopernik Mikołaj, astronom, matematyk, lekarz, kanonik 157, 185. 190

Korybut, ks. nowogrodzki 150

Korygielto, brat Władysława Jagiełły 148

Kosmas, kronikarz 41

Kozlowski Mikołaj, teolog 193

Krystyn z Ostrowa, wojewoda krakowski 145

Krystyn, sługa eremu kamedulskiego, jeden z pięciu br. męczenników 32, 35, 42

Kiirbis Brygida, historyk 38

Kurowski Mikołaj, abp gnieźnieński 163

Ljabuda Gerard, historyk 17 Lambert z Hersfeldu, kronikarz niemiecki 49

Lambert, bp krakowski 71 Lambert, s. Mieszka 17. 18, 19 Leopold III Habsburg, ks. austriacki

145, 148

Lcstek, protoplasta Piastów 92 Leszek Biały, ks. krakowski 97, 99.

103. 111, 113

Lotar ITT (z Snpplinburga), król niemiecki, cesarz rzymski 62, 63 , 66 Lotar z Ars, król włoski 9 Ludwik I Wielki, król Węgier 135,

138-143. 145. 160, 163 Ludwik (I jagiellończyk, król węgierski i czeski 181, 183

Ijaskarzyc Andrzej zob. Andrzej

Laska rz c Łaski Jan, kanclerz wlk. koronny, abp

gnieźnieński, prymas 184 Łukasz z Wielkiego Koźmina. rektor

Uniwersytetu Krakowskiego 193

Maciej z Gołańczy, bp kujawski 136

Maciej, bp przemyski 163

Maciejowski Sianisław, marszałek nadworny koronny 208

Madeyski Antoni, rzeźbiarz 152

Mafliolus Lampugnani, abp Dubrownika 151

Magnus, komes prowincji śląskiej 58

Majol, opat Cluny 21

Małpki Wojciech, wojewoda łęczycki 177

Małgorzata, św. 114

Marcin V, papież 160

Marcin Baryczka, wikariusz katedry

krakowskiej 135-136 Marcin Luter, reformator rei. 207 Marcin Marciniec. złotnik 118 Marcin z Sandomierza, przeor dominikanów w Kijowie 104 Marcin, abp gnieźnieński 60 Maria Laskaris, matka św. Kingi 114 Maria, królowa Węgier 140, 143, 152 Matejko Jan. malarz 99 Mateusz z Krakowa, kard., reformator

Uniwersytetu Krakowskiego 155, 164 Mateusz, bp krakowski 79, 92 Mateusz, brat Izaaka. kameduła, jeden

z pięciu br. męczenników 32, 35, 42 Matylda, ciotka św. Jadwigi Śląskiej 111 Matylda, księżna lotaryńska 38 Matylda Saksońska, siostra Ottona

III 36

Maur, benedyktyn, kronikarz 90 Maurus, bp krakowski 71, 83, 84,

85.86

Metody, misjonarz 10 Michał, duchowny 85 Michał Giedroyć, sł. Boż_ 196, 197 Mieclaw, cześnik Mieszka II 40. 43 Mieszko I, ks. polski 8-20, 21, 34, 41,

46. 77,210 Mieszko II, król Polski 34, 36-38, 39,

40,46, 77, 78 Mieszko III Stary, ks. wielkopolski i

krakowski 67, 69, 73, 85, 86, 92 Mieszko. s. Bolesława Szczodrego 57 Mieszko, s. Mieszka I 17. 18, 19 Mieszko Plątonogi, ks. raciborski 69 Mikołaj Bogoria, marszałek Królestwa

73. 145 Mikołaj Drozdek, kapelan Władysława

Jagiełły, opat na Św. Krzyżu 164 Mikołaj Gomółka, kompozytor 185 Mikołaj Gorzkowski. bp wileński,

rektor Uniwersytetu Krakowskiego

155, 164. Mikołaj Trąba, abp gnieźnieński,

pierwszy 11 rym as Polski 163 Mikołaj Wierzynekzol). Wierzynek

Mikołaj Starszy Mikołaj Wierzynek zob. Wierzynck

Mikołaj Młodszy Mikołaj Wrigandi, prof. Uniwersytetu

Krakowskiego 155

Mikołaj z Błonia, dr prawa kanonicznego 196 Mikołaj z Gorzkowa zob. Mikołaj

Gorzkowski Mikołaj z rodu Bogoriów zob. Mikołaj

Bogoria Modrzewski Andrzej Frycz zob. Frycz

Modrzewski Andrzej Murad II, sułtan turecki 177

INanker. sł. Boży, bp krakowski i wrocławski 135, 136

Napoleon, bratanek kard. Stefana z Fossanowy 103

Nil Młodszy, św., eremita 21 Norbert z Xantcn, abp magdeburski 63, 66

Oda. Ż. Mieszka I 16. 17, 18. 19. 40 Oda, ż. Bolesława Chrobrego 36 Oleśnicki Zbigniew, pierwsz polski

kard., abp krakowski 162, 163, 174 Olgimunt, ks. litewski 146 Opizon, legat papieski 120 Ote zob. Oda

Otryk, nauczyciel św. Wojciecha 19 Otton I Wielki, król niemiecki, cesarz

rzymski 9, 10. 12, 16 Otton II, cesarz rzymski 16 Otton III, cesarz rzymski 16, 19-29.

31,32,36,96 Otton, bp bamberski 62-63 Otton, svn Bolesława Chrobrego 37.

39,40 OtLon 7. Mstyczowa, kanclerz 134

Paweł IV. papież 208

Paweł Włodkowic zol). Włodkowic Paweł

Paweł z Worczyna, filozof i teolog 193

Paweł z Zatora. kaznodzieja, profesor Uniwersytetu Krakowskiego 202

Paweł, bp poznański 100

Pełka, bp krakowski 96

Peregryn z Opola, dominikanin, kaznodzieja 109

Piast Chościskowic, protoplasta dynastii Piastów 90

Piotr, ojciec Władysława z Gielniowa 200

Piotr, s. lzjasława, księcia kijowskiego 48

Piotr, wykonawca Drzwi Gnieźnieńskich 84

Piotr Orseolo, król Węgier 40

Piotr Salomon h. Łabędź, bankier 200

Piotr Szafraniec, wojewoda krakowski 145

Piotr Włostowie, palatyn 68. 72, 79. 81,90

Piotr Wszeborowic, wojewoda kujawski 72

Piotr Wysz z Radolina, bp krakowski i poznański 155, 156, 163, 164. 167. 168

Piotrowin (Piotr Strzemicńczyk z Janiszewa) 50

Pius IX, papież 76

Plezia Marian, historyk 119

Pobraslaw, brat św. Wojciecha 23

Poppon, bp krakowski 24

Porej, brat św. Wojciecha 23

Prędota z Białaczowa. bp krakowski 103. 105. 106, 108. 113, 119. 120

Przedbor. stolnik 140

Przcimsl II, król Polski 46. 114, 116. 127. 128. 130

Przemysław Ottokar II, król Czech 109, 113

Radło, opiekun św. Wojciecha 19 Radost. lip krakowski 83

Raclzim, Radzim-Gaudenty, przyrodni brał św. Wojciecha 19, 21, 23." 24

Rajmund z Kapui, generał dominikanów 163

Rajmund, prowincja! franciszkanów w Sandomierzu 113

Rajnald di Scgni, bp Ostii 120

Reinbern, bp kołobrzeski 24

Riquin, wykonawca Drzwi Płockich 84

Robert, legat papieski 24

Romuald, św. 31.34, 37

Kychcza, królowa Polski 36. 37, 39, '40,44,77, 78,85.89

oalomea, bł., c, Leszka Białego 111-114,

120 Salomea, ks. Bergu, z. Bolesława Krzy-

woustego 66, 67, 68 Salomon, król Węgier 47, 57 Seilziwój z Szubina, wojewoda kaliski 141 Sieciech, palatyn Władysława Hermana 57, 58, 80

Siemomysł, ks. inowrocławski 123 Siemomysł, władca Polan 10 Siemowit IV, ks. mazowiecki 143 Skirgiełło, ks. litewski 146, 150 Sławnik, ojciec św. Wojciecha 19, 23 Soliiebor, brat św. Wojciecha 23 Sobieslaw, ks. libicki, brat św. Wojciecha 21, 23

Spycimir, brał św. Wojciecha 23 Spytek z Melsztyna, wojewoda krakowski 145

Stanisław ze Szczcpanowa, św., BM 2, 50-55, 71, 109, 118, 119-122, 125, 131, 133, 135, 136, 150,200 Stanisław Ciołek zob. Ciołek Stanisław Stanisław Dąbrówka, prof. Uniwersytetu Krakowskiego 193 Stanisław Hozjusz zob. Hozjusz

Stanisław Stanisław Samostrzelnik, malarz

polski, cysters 107 Stanisław z Kazimierza (Kazimier -

czyk), św. 196

Slanisław ze Skarbi mierzą, pierwszy rektor odnowionego Uniwersytetu Krakowskiego 155. 156, 164, 167, 168. 187-191,202 Stanisław z Krakowa 105 Stefan Wielki, król Węgier 36, 40, 61 Stefan z Fossanowy, kard. 103 Struczyński Jarosław 186 Strzeżysława, matka św. Wojciecha 19 Strzępiński Tomasz, bp krakowski, prof. Uniwersytetu Krakowskiego 193, 202 Suehywilk Janusz zob. Janusz Suchywilk Sylwester II. papież 23, 27, 29 Szymon z Lipnicy 196, 198. 199

Owidrygiełło, wlk. książę litewski, brat Władysława Jagiełły 148, 173

Świętopełk. ks, czeski 60

Świętopełk, władca wielkomorawski 10

Swietoslaw Milczący, st. Boży, spowiednik, filantrop 196. 200

Swietosław, komornik 138

larnowski Jan zob. Jan Tarnowski

Teodcryk, margrabia Marchii Północnej 16

Teodor z rodu Gryfitów. wojewoda krakowski 106

Tęczyński Jan zob. Jan Tęczyński

Thiegdag, bp praski 24

Thietmar, kronikarz 12. 15. 16, 24, 27, 28,32,36

Tomasz II, bp wrocławski 119, 124

Tomasz Becket zob. Beckei Tomasz

Tomasz z Akwinu, św. 191

Udarryk,ks. czeski 39,40 Udalryk, św., bp augsburski 77 Unger, biskup poznański 15, 24,

32,37

Urban IV, papież 113 Urban V, papież 134 Urban VI. papież 151

Wacław I, św. 132

Wacław II, król Czech i Polski 46, 127, 130

Wacław III, król Węgier, Czech i Polski 127

WaisniLith, wykonawca Drzwi Płockich 84

Walter z Malonne, bp wroc. 71, 86

Wareisław, ks. zachodniopomorski 62

Wawrzyniec, bp krakowski 100

Wawrzyniec, bp lubuski 100

Wawrzyniec, bp wrocławski 111

Wichman, bp magdeburski 84

Widiman, możny saski 10, 12, 15

Widukind, kronikarz saski 12

Yierznck Mikołaj Młodszy, bankier krakowski 139

Wierzynek Mikołaj Starszy, kupiec krakowski 136

Wigund, brat Władysława Łokietka 148

Wilhelm Habsburg, ks. Styrii i Karyn-tii, zaręczony z Jadwigą Andegaweńską 143-145, 148. 166

Wilhelm z Modeny, legat papieski 104

Wilhelm, hr.Cylii 173

Willigis, abp Moguncji 19, 21, 24

Wincenty Kadłubek, bł., bp krakowski, kronikarz 50, 66, 69, 78, 79,90, 92,96,97, 100, 103, 119. 165

Wincenty z Kielczy, dominikanin, pisarz polsko-łaciński 103, 119-121, 127

Wislaw z Kościelca, bp krakowski 106

Wil, bp Litwy 105

Witold (s. Kiejstuta), wlk, książę litewski 150,152,160,174

Władysław I, św., król Węgier 47, 54, 57"

Władysław I Herman, ks. polski 54, 57-58, 71, 72, 85, 90

Władysław I Łokietek, król Polski 113. 116, 127-131, 133, 135, 136, 163

Władysław 11 Jagiellończyk. król Czech i Węgier 178, 179, 181

Władysław II Jagiełło, wlk. książę

litewski, król Polski 135, 143,

146-148, 150-164, 167-174, 179,

183, 187, 196,203,209 Władysław TI Wygnaniec, ks. polski

68-69, 72 Władysław Ul Warneńczyk, król

Polski 174-177 Władysław Odonic, ks. gnieźnieński

97' Władysław Opolczyk. książę 141, 143,

148, 152, 160, 161 Władysław Pogrobowiec, s. Albrechta

II Habsburga, król Węgier i Czech

177,178 Władysław z Gielniowa, bł., bernardyn,

kaznodzieja 196, 199-200, 203 Włodekz Ogrodzieńea, podczaszy

krakowski 145

Włodkowie Paweł, prawnik 191-193 Włodzimierz Rurykowicz,

ks. kijowski 104

Włodzimierz Wielki, ks. Rusi 9, 43 Włodzimierz {s. Kiejstuta), ks. kijowski, stryjeczny brat Władysława

Jagiełły 150 Wojciech, bpwoliński 62 Wojciech, św. 9. 19-29, 34, 37, 41. 42,

61,62,63, 70, 77,83,84, 89,83,

109, 125, 133,205 Wojciech Jastrzębiec, abp gnieźnieński.

dyplomata 163. 167, 187 Wojciech z Opatowca, kapelan Kazimierza Wielkiego 135 Wolimir, bp wrocławski 123 Wratysław II, król czeski 57 Wyspiański Stanisław, malarz 112 Wysz, scholastyk krakowski 109

i/aburowski Stanisław, prawnik 193 Zawisza, bp krakowski 141 Zbigniew, s. Władysława Hermana

57-61,66 Zbylut z Gołańczy, bp kujawski 72,

"136 Zbysława, ż. Bolesława Krzywoustego

66

Zdzisław, abp gnieźnieński 84 Zcmuzil, ks. pomorski 44 Zofia (Sonka) Holszańska, królowa polska, ż. Władysława Jagiełły 173, 174 Zofia, c. Kazimierza Jagiellończyk a

178 Zygfryd z Walbcck, możnowładca

niemiecki 15 Zygmunt 11 August, król PoKki 180,

* 181. 182,207-209, 211 Zygmunt Kiejstutowiez, ks. litewski

' 173, 177

Zygmunt, św., król Burgundii 7 Zygmunt Luksemburski, król

Węgier, Czech, Niemiec, cesarz

143,152,177

Zygmunt Stary, król Polski i wlk. ' książę litewski 178-181, 207