"NOWELE"
ADOLF DYGASIŃSKI
238 STRON STAN BIBLIOTECZNY, PIECZĄTKI REAL FOTO
Adolf Dygasiński (ur. 7 marca 1839 w Niegosławicach koło Pińczowa, zm. 3 czerwca 1902 w Grodzisku Mazowieckim) – polski powieściopisarz, publicysta, pedagog, jeden z głównych przedstawicieli naturalizmu w literaturze polskiej. Jego ojcem był Jan Dygasiński, dworski oficjalista. Pochodząc z biednej rodziny często cierpiał niedostatek i musiał pracować na swoje utrzymanie. Dygasiński wychowywał się we wsi Donatkowice[1]. Początkowo kształcił się w Pińczowie, potem w Szkole Wyższej Realnej w Kielcach[1]. W roku 1862, Dygasiński rozpoczął studia uniwersyteckie w Szkole Głównej w Warszawie[1], gdzie studiował językoznawstwo, przyrodę i geografię. W roku 1863 wziął czynny udział w powstaniu styczniowym. Dwukrotnie był więziony, w Szczekocinach i Olkuszu. Po upadku powstania ponownie podjął studia w Szkole Głównej. Przez krótki czas studiował w Pradze na Uniwersytecie Karola. Niedostatki finansowe, nie pozwoliły mu jednak kontynuować studiów. Podjął się pracy guwernera na dworach ziemiańskich, był między innymi wychowawcą polskiego malarza Jacka Malczewskiego. W latach 1871–1877 przebywał w Krakowie, gdzie zajmował się pracą pedagogiczną oraz prowadził niewielką księgarnię wydawniczą. W tym okresie poznał i poślubił w 1872 roku Natalię Wyszkowską. Mieli kilkoro dzieci, ale tylko jedna, córka Zofia, dożyła wieku dojrzałego. Doprowadzony do bankructwa, opuścił Kraków w lipcu 1877 roku i wyjechał do Warszawy. W Warszawie był nauczycielem w kilku szkołach, jednak pod zarzutem prowadzenia zajęć w języku polskim odebrano mu prawo zawodu. W tej sytuacji ponownie podjął się pracy jako prywatny nauczyciel. W tym okresie pisywał do prasy warszawskiej, głównie o tematyce pedagogicznej. W wieku 44 lat zadebiutował jako pisarz, jego nowele wydrukował "Przegląd Tygodniowy". W latach 1884–1887 trafił do kolegium redakcyjnego tygodnika "Wędrowiec" - czołowego pisma polskiego naturalizmu, a następnie został jego współredaktorem. Współpracował również z czasopismem "Głos" (1886), a do 1888 r. z miesięcznikiem geograficzno-etnograficznym „Wisła”. W czasie swojej kariery literackiej napisał szereg nowel i powieści, od roku 1884 jego utwory ukazywały się w formie książkowej. Cieszyły się sporym powodzeniem, były tłumaczone na rosyjski i niemiecki. W 1891 Dygasiński wyprawił się w podróż do Brazylii, szlakiem polskich emigrantów za chlebem. Powstał tam cykl listów opisujący tragiczne losy polskich emigrantów. Przez następne lata nadal utrzymywał się obejmując posadę guwernera i korepetytora licznych bogatych rodzin ziemiańskich. Pod koniec życia osiadł w Warszawie. Po kilkumiesięcznej chorobie (udar mózgu), zmarł. Pogrzeb odbył się w Warszawie, 6 czerwca i pisarz został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. | 
