Wstęp
Praca o Związku Niemieckim zamykająca się w ramach chronologicznych 1815—1848 nawiązuje do poprzednio wydanych, obejmujących lata 1789—1815 oraz 1918—1949. Odnosi się to zarówno do układu rzeczowego, jak i treści. Stawia też sobie za zadanie, tak jak i tamte, prześledzenie ewolucji ustroju państw niemieckich oraz politycznej formy ich organizacji — bądź to w kształcie federacji, bądź też jednego państwa.
Związek Niemiecki nie cieszył się w polskiej literaturze historycznej specjalnym zainteresowaniem. Zwracano w niej uwagę jedynie na bardziej rzucające się w oczy fakty i zdarzenia — jak walka o jedne Niemcy, przejawy sympatii w stosunku do Polski próbującej w zbrojnej walce podważyć podstawowe zasady spójności państw europejskich itp. Ustrój polityczny pozostawiano zaś nieco na uboczu, choć trudno było nieraz wyjaśnić, z czego owe ruchy polityczne i narodowe wyrastały. A przecież zachodziły w tym czasie zmiany, i to nie na drodze rewolucyjnej — bo takich umacniająca swą pozycję burżuazja nie chciała — ale poprzez stopniowe wzmacnianie władz centralnych Związku i konsekwentnie prowadzoną budowę jedności gospodarczej Niemiec. Umacniało to nie tylko ich pozycję w Europie, ale pozwalało na zwalczanie przeciwników politycznych w obrębie Związku oraz w innych państwach połączonych więzami Świętego Przymierza.
Szczegółowe opracowanie tych zagadnień, jak też bardziej pogłębione studia nad treścią postanowień wiedeńskich z 1815 r. oraz aktami gwarantującymi nienaruszalność ustalonego porządku międzynarodowego w Europie w postaci Świętego Przymierza, pozwoliłyby na nieco szersze — a może nawet inne — spojrzenie na sprawy narodów i państw tego czasu, w tym również Królestwa Polskiego.
