" Niebo w płomieniach"

autor: Jan Parandowski

oprawa miękka , stan książki dobry,

wyd.1985 rok

Akcja Nieba w płomieniach – nie pozbawiona, jak twierdzą badacze, refleksji autobiograficznej – rozgrywa się w środowisku

inteligencji lwowskiej tuż przed wybuchem I wojny światowej. Uczeń gimnazjum, Teofil Grodzicki, przeżywa kryzys wiary. Wiąże

się to z okresem dojrzewania, buntem wobec autorytetów oraz przypadkowymi w gruncie rzeczy lekturami. W taki właśnie –

przypadkowy – sposób Teofil natrafia na Żywot Jezusa, książkę francuskiego filozofa Ernesta Renana (1823–1892), reprezentanta

tzw. sceptycyzmu humanistycznego. Lektura książki Renana wywołuje w Teofilu przeżycia słodkie jak miód i zarazem gorzkie jak

piołun. Wywołuje bunt religijny – niebo gwałtownie staje w płomieniach: „Jego Boga rozbierano z boskości. Była to wizja bardziej

przejmująca niż wszystko, co dotychczas przeżył”. W takiej sytuacji pojawia się odrzucenie problematyki religijnej, przedstawionej

jako uczenie się na pamięć fragmentów podręcznika dogmatyki. Wszystko to, co dogmatyka przedstawiała w sposób prosty i

jednoznaczny, stało się nagle niezwykle zawiłe i skomplikowane. Teofil Grodzicki zaczyna traktować chrześcijaństwo jako

zjawisko historyczne i przecenione. W takim przekonaniu utwierdzają go lektury książek z kręgu myśli laickiej i fascynacje

pozytywistycznym scjentyzmem.

Przedstawione w powieści różnorakie dysputy religijne, filozoficzne, światopoglądowe rozstrzygnięte zostają metafizycznym

krzykiem umierającego kolegi Teofila: „Gdyby nasze życie trwało bez końca i nie znało cierpienia, czy ktoś by się zapytał, po co

świat istnieje?”. Teofil zaś dopowiada: „Oto najgłębsze źródło wiary – lęk przed nicością, pragnienie indywidualnego trwania”.