Książka Nawozy i systemy nawożenia jest drugim tomem podręcznika pt. Nawożenie roślin uprawnych. Autor omawia podstawy teoretyczne diagnostyki nawozowej i jed­nocześnie wskazuje na rozwiązania praktyczne w zakresie nawożenia i gospodarki nawozowej w przedsiębiorstwie rolnym. Koncepcje gospodarki materią organiczną i składnikami mineralnymi przedstawia w formie algorytmów, które wraz z zamiesz­czonymi przykładami mają na celu przygotowanie przedsiębiorcy rolnego lub jego doradcy do opracowania zasad gospodarowania, dostosowanych z jednej strony do warunków siedliska, w jakich proces produkcyjny jest prowadzony, a z drugiej - do wymogów ochrony środowiska. Przedstawione zasady opracowywania systemów nawożenia sygnalizują czytelnikowi konieczność przygotowywania planów nawozo­wych na podstawie szczegółowej wiedzy o wielkości zasobów środków produkcji i sposobach określenia ich aktualnego potencjału produkcyjnego. W podręczniku podano również sposoby diagnozy jakościowej i ilościowej czynników ogranicza­jących realizację potencjału plonotwórczego uprawianych odmian.

W treści:

I ZINTEGROWANY SYSTEM NAWOŻENIA (ZSN) 13
1. Efektywność składników mineralnych 15

2. Recykling składników pokarmowych – zmianowanie 30

3. Gospodarka składnikami pokarmowymi 36

II BILANS l OBIEG SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH W GOSPODARSTWIE 45
4. Bilans (budżet) składników mineralnych 48

5. Obieg i bilans węgla 61

6. Azot 67

7. Fosfor w glebie 79

8. Cykl siarki

9. Potas w glebie 94

10. Cykl wapnia i magnezu 103

11. Mikroskładniki 108

III PODSTAWY DIAGNOSTYKI NAWOŻENIA 115

12. Testy glebowe 117

13. Analiza stanów odżywienia roślin 131

14. Prawa produkcji 142

15. Rolnictwo precyzyjne 160

IV NAWOZY 169
16. Nawozy mineralne 172

17. Wapno nawozowe (nawozy wapniowe) 210

18. Nawozy naturalne 218

19. Nawozy organiczne 236

V SYSTEMY NAWOŻENIA 249

20. Gospodarka materią organiczną gleby 251

21. Wapnowanie 266

22. System nawożenia fosforem 278

23. Regulacja zasobności gleby w potas 292

24. System nawożenia azotem 310

25. Magnez - kontroler azotu 334

26. Nawożenie siarką 343

27. Profilaktyka mikroelementowa 355

W prezentowanym podręczniku omówiono złożoność cyklów produkcyjnych w gospo­darstwie, odpowiedzialnych za gospodarkę składnikami pokarmowymi. Rozpoznanie przez specjalistów reguł przepływu materii organicznej i składników mineralnych w gospo­darstwie rolnym pozwala rolnikowi i jego doradcom opracować narzędzia - metody kontroli kierunków zmian, a w konsekwencji zmodyfikować obecne lub wdrożyć nowe rozwiązania technologiczne.

Omówione w podręczniku zagadnienia mają na celu przedstawienie podstaw i zasad kontroli gospodarki azotem. To właśnie azot, współdziałając z pozostałymi czynnika­mi agrotechnicznymi, decyduje o stopniu realizacji potencjału plonotwórczego upra­wianego gatunku, ściślej jego odmiany. Wszelkie rozwiązania technologiczne podej­mowane w gospodarstwie rolnym powinny być zawsze celowo ukierunkowane na zwiększenie efektywności plonotwórczej azotu, jako jedynej metody zwiększenia plonu użytkowego, a tym samym zmniejszenia strat tego właśnie składnika do środowiska. Umiejętne zarządzanie produkcją roślinną sprowadza się bowiem do budowy skutecz­nych mechanizmów kontroli procesów pobierania azotu z gleby, a następnie do prze­twarzania pobranego składnika w biomasę i rozdział między organy, co w efekcie decy­duje o ilości i jakości zebranego plonu.

Przedstawiony układ książki pozwala czytelnikowi śledzić zagadnienia począw­szy od problematyki istotnej w realizacji zasad zrównoważonej produkcji rolnej, poprzez narzędzia kontroli stanu gospodarki materią organiczną w glebie i składnikami mine­ralnymi zarówno w glebie, jak i w roślinie, po rozwiązania praktyczne, jakimi są sys­temy nawożenia.