Książka Nawozy i systemy nawożenia jest drugim tomem podręcznika pt. Nawożenie roślin uprawnych. Autor omawia podstawy teoretyczne diagnostyki nawozowej i jednocześnie wskazuje na rozwiązania praktyczne w zakresie nawożenia i gospodarki nawozowej w przedsiębiorstwie rolnym. Koncepcje gospodarki materią organiczną i składnikami mineralnymi przedstawia w formie algorytmów, które wraz z zamieszczonymi przykładami mają na celu przygotowanie przedsiębiorcy rolnego lub jego doradcy do opracowania zasad gospodarowania, dostosowanych z jednej strony do warunków siedliska, w jakich proces produkcyjny jest prowadzony, a z drugiej - do wymogów ochrony środowiska. Przedstawione zasady opracowywania systemów nawożenia sygnalizują czytelnikowi konieczność przygotowywania planów nawozowych na podstawie szczegółowej wiedzy o wielkości zasobów środków produkcji i sposobach określenia ich aktualnego potencjału produkcyjnego. W podręczniku podano również sposoby diagnozy jakościowej i ilościowej czynników ograniczających realizację potencjału plonotwórczego uprawianych odmian.
W treści:
I ZINTEGROWANY SYSTEM NAWOŻENIA (ZSN) 13 1. Efektywność składników mineralnych 15
2. Recykling składników pokarmowych – zmianowanie 30
3. Gospodarka składnikami pokarmowymi 36
II BILANS l OBIEG SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH W GOSPODARSTWIE 45 4. Bilans (budżet) składników mineralnych 48
5. Obieg i bilans węgla 61
6. Azot 67
7. Fosfor w glebie 79
8. Cykl siarki
9. Potas w glebie 94
10. Cykl wapnia i magnezu 103
11. Mikroskładniki 108
III PODSTAWY DIAGNOSTYKI NAWOŻENIA 115
12. Testy glebowe 117
13. Analiza stanów odżywienia roślin 131
14. Prawa produkcji 142
15. Rolnictwo precyzyjne 160
IV NAWOZY 169 16. Nawozy mineralne 172
17. Wapno nawozowe (nawozy wapniowe) 210
18. Nawozy naturalne 218
19. Nawozy organiczne 236
V SYSTEMY NAWOŻENIA 249
20. Gospodarka materią organiczną gleby 251
21. Wapnowanie 266
22. System nawożenia fosforem 278
23. Regulacja zasobności gleby w potas 292
24. System nawożenia azotem 310
25. Magnez - kontroler azotu 334
26. Nawożenie siarką 343
27. Profilaktyka mikroelementowa 355
W prezentowanym podręczniku omówiono złożoność cyklów produkcyjnych w gospodarstwie, odpowiedzialnych za gospodarkę składnikami pokarmowymi. Rozpoznanie przez specjalistów reguł przepływu materii organicznej i składników mineralnych w gospodarstwie rolnym pozwala rolnikowi i jego doradcom opracować narzędzia - metody kontroli kierunków zmian, a w konsekwencji zmodyfikować obecne lub wdrożyć nowe rozwiązania technologiczne.
Omówione w podręczniku zagadnienia mają na celu przedstawienie podstaw i zasad kontroli gospodarki azotem. To właśnie azot, współdziałając z pozostałymi czynnikami agrotechnicznymi, decyduje o stopniu realizacji potencjału plonotwórczego uprawianego gatunku, ściślej jego odmiany. Wszelkie rozwiązania technologiczne podejmowane w gospodarstwie rolnym powinny być zawsze celowo ukierunkowane na zwiększenie efektywności plonotwórczej azotu, jako jedynej metody zwiększenia plonu użytkowego, a tym samym zmniejszenia strat tego właśnie składnika do środowiska. Umiejętne zarządzanie produkcją roślinną sprowadza się bowiem do budowy skutecznych mechanizmów kontroli procesów pobierania azotu z gleby, a następnie do przetwarzania pobranego składnika w biomasę i rozdział między organy, co w efekcie decyduje o ilości i jakości zebranego plonu.
Przedstawiony układ książki pozwala czytelnikowi śledzić zagadnienia począwszy od problematyki istotnej w realizacji zasad zrównoważonej produkcji rolnej, poprzez narzędzia kontroli stanu gospodarki materią organiczną w glebie i składnikami mineralnymi zarówno w glebie, jak i w roślinie, po rozwiązania praktyczne, jakimi są systemy nawożenia.