Zawartość wody w świeżej masie roślin warzywnych wynosi 80-95%. Z uwagi na tak dużą zawartość wody w warzywach, susza, a niekiedy nawet krótkotrwały nie­dobór wody, w czasie ich wzrostu i rozwoju powoduje obniżenie plonu i pogorsze­nie jego jakości.

W warunkach klimatycznych naszego kraju, z powodu niedostatecznej ilości opadów w sezonie wegetacyjnym bardzo często występują niedobory wody, któ­rych efektem są znaczne wahania wysokości zbiorów oraz jakości plonów w po­szczególnych latach. Najmniejsze opady w sezonie wegetacyjnym występują na te­renie środkowej Polski, a ich ilość nie przekracza 350mm. Według S. Baca (1980) na około 24% powierzchni naszego kraju występuje ujemny bilans wodny — o nie­doborach wody powyżej 100mm, na 16,6% powierzchni występują warunki prze­ciętne z niedoborami rzędu 40-60mm, a tylko 13,9% ma dodatni bilans wodny. Wielkość niedoborów wodnych zmienia się w poszczególnych latach i mogą one występować w różnych rejonach kraju, nawet w tych, w których średnia suma opa­dów i wielolecia jest wysoka. W całej środkowej Polsce, a także na terenach północno-wschodnich i południowo-zachodnich mogą występować niedobory wod­ne do 200 mm raz na 5 lat i 100 mm co drugi rok. W niektórych latach mogą być nawet wyższe i sięgać 250, a nawet 300 mm. Do najbardziej niekorzystnych zja­wisk należy zaliczyć występowanie znacznych niedoborów wody w ciągu kolejnych 4, 5, a nawet 6 lat. Należy także mieć na uwadze nierównomierne rozłożenie opa­dów w okresie wegetacji. W niektórych latach, mogą wystąpić krótkie okresy su­szy, które spowodują obniżenie plonu, pomimo że suma opadów nie będzie od­biegała od normy.

Tak duża zmienność warunków pogodowych stwarza konieczność uzupełniania niedoborów wody poprzez nawadnianie, gdyż bez tego nie można uzyskać w gospo­darstwie wysokich, stabilnych i dobrej jakości plonów. Nawadnianie umożliwia także terminowy wysiew (bez opóźnień) i sadzenie warzyw, a także ich terminowy zbiór.

Spośród wielu znanych sposobów nawadniania, najczęściej stosuje się deszczo­wanie w polowej uprawie warzyw, a w ostatnich latach na coraz większą skalę używa się nawadniania kroplowego. Zakup oraz instalacja urządzeń do nawadniania warzyw jest jednak inwestycją dość kosztowną, ale w przypadku wystąpienia suszy, koszty tej inwestycji mogą się zwrócić w przeciągu jednego roku. Czynnik, który ogranicza na­wadnianie upraw warzyw polowych to brak dostatecznej liczby ujęć wodnych — za­równo z wód powierzchniowych, jak i głębinowych.

Spis treści

WPROWADZENIE

ZNACZENIE WODY W UPRAWIE WARZYW

GOSPODARKA WODNA W GLEBIE

Retencja wody w glebie

Potencjał wodny gleby

Wilgotność gleby

ŹRÓDŁA WODY l JAKOŚĆ WODY DO NAWADNIANIA

Jakość wody do nawadniania

Zasolenie gleby

Koncentracja chlorków

Zawartość sodu w glebie

Obecność pierwiastków toksycznych dla ludzi, zwierząt i roślin

SYSTEMY NAWADNIAJĄCE

Nawadnianie deszczowniane

Elementy deszczowni

Rodzaje deszczowni

Zastosowanie deszczowni

Nawadnianie kroplowe

Budowa systemu kroplowego

Nawadnianie warzyw polowych za pomocą systemu kroplowego

Eksploatacja systemu kroplowego

USTALANIE TERMINÓW NAWODNIEŃ

Ocena niedoboru wody w roślinie

Ocena niedoboru wody w glebie

Ustalanie terminów nawadniania na podstawie przebiegu pogody

TECHNOLOGIA NAWADNIANIA WARZYW

Warzywa kapustne

Kalafior

Brokuł

Kapusta głowiasta biała, czerwona i włoska

Kapusta brukselska

Kalarepa

Kapusta pekińska

Jarmuż

Warzywa cebulowe

Cebula

Por

Czosnek

Warzywa psiankowate

Pomidor

Papryka

Warzywa dyniowate

Ogórek

Dynia

Melon, kawon

Warzywa korzeniowe

Marchew

Seler korzeniowy

Burak ćwikłowy

Pietruszka

Pasternak

Warzywa strączkowe

Fasola

Groch

Bób

Warzywa liściowe

Sałata siewna

Seler naciowy

Szpinak

Warzywa rzepowate

Rzodkiewka

Brukiew i rzepa

Warzywa wieloletnie

Szparagi

Rabarbar

Literatura uzupełniająca