Administracja publiczna w dużym stopniu wpływa na sukces władzy wykonawczej w państwie. Zarówno całe struktury administracji publicznej, jak i jej poszczególne jednostki przyczyniają się do powodzenia lub porażki w rządzeniu i dlatego istotne jest zrozumienie sposobów wykonywania przez administrację swoich zadań. Musimy również zdawać sobie sprawę, jakimi narzędziami dysponuje rząd i administracja publiczna oraz jak rząd interweniuje, by podnieść poziom życia swoich obywateli. Co więcej - ważne jest zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób zapewnić skuteczne funkcjonowanie administracji publicznej w demokracji, by mogła ona w sposób odpowiedzialny i etyczny świadczyć swoje usługi. Poszczególne fragmenty podręcznika są bardzo przydatne w analizowaniu współczesnej polskiej administracji publicznej. (...) Może on być przykładem, jak łączyć specyficzne sprawy państwowe z bardziej ogólnym, analitycznym wymiarem administracji publicznej i zarządzania publicznego.

Wykaz skrótów.
Wstęp (B. Guy Peters).
Dział I
Administracja publiczna, służba publiczna, sektor publiczny i nauka administracji: istota i pojęcia (red. Patrycja Joanna Suwaj).
Wprowadzenie (Patrycja Joanna Suwaj).
Rozdział 1
Pojęcie administracji publicznej (Patrycja Joanna Suwaj).
1.1. Administracja publiczna, różne sposoby rozumienia.
1.1.1. Czym jest administracja publiczna?.
1.1.2. Czym jest administracja?.
1.1.3. Czym jest "publiczne" w administracji publicznej?
1.1.4. Różne podejścia do administracji publicznej i jej definicje.
1.1.5. "Publiczne" v. "prywatne".
1.2. Administracja publiczna jako dyscyplina rozwijająca się.
1.2.1. Paradygmat 1: dychotomia polityczno-administracyjna, 1[zasłonięte]900-19.
1.2.2. Paradygmat 2: podstawy administrowania, 1[zasłonięte]926-19.
1.2.3. Paradygmat 3: nauka administracji jako nauka polityczna, 1[zasłonięte]950-19.
1.2.4. Paradygmat 4: nauka administracji jako zarządzanie, 1[zasłonięte]956-19.
1.2.5. Paradygmat 5: administracja publiczna jako administracja publiczna (1970 do chwili obecnej).
1.2.6. Paradygmat 6: od rządu do rządzenia (1990 do chwili obecnej).
1.2.7. Podsumowanie.
1.3. Funkcja i obszary działania administracji publicznej.
Rozdział 2
Służba publiczna (Jan Pastwa).
Rozdział 3
Administracja publiczna i sektor publiczny (Małgorzata Wenclik).
3.1. Pojęcie sektora publicznego.
3.2. Formy organizacji sektora publicznego.
3.3. Zadania sektora publicznego.
3.4. Funkcje sektora publicznego.
3.5. Reformowanie sektora administracji publicznej - nowe podejście do sektora publicznego.
Rozdział 4
Nauka administracji. Różne sposoby nauczania o administracji publicznej.
4.1. Nauczanie administracji publicznej w państwach anglosaskich (Artur Modrzejewski).
4.2. Nauczanie administracji publicznej w modelu kontynentalnym (Agnieszka Czarkowska).
4.3. Nauczanie administracji publicznej w krajach skandynawskich (Robert Szczepankowski).
4.4. Współczesne podejście do nauczania administracji publicznej (Robert Szczepankowski).
Literatura.
Dział II
Historia administracji (red. Piotr Fiedorczyk).
Wprowadzenie (Piotr Fiedorczyk).
Rozdział I
Administracja państw absolutnych w XVII i XVIII wieku.
1.1. Absolutyzm klasyczny (Marcin Łysko).
1.2. Absolutyzm oświecony (Marcin Łysko).
1.3. Administracja w Polsce w czasach stanisławowskich (Piotr Fiedorczyk).
Rozdział 2
Model administracji w państwie liberalnym.
2.1. Administracja we Francji w dobie rewolucji i reform napoleońskich (Marcin Łysko).
2.1.1. Administracja w dobie rewolucji francuskiej.
2.1.2. Administracja we Francji i w Polsce w czasach napoleońskich
2.1.3. Administracja Księstwa Warszawskiego.
2.2. Administracja a konstrukcja państwa prawnego (Marcin Łysko).
2.3. Samorząd terytorialny w Europie w XIX wieku (Agnieszka Brzostek).
2.4. Powstanie i rozwój sądownictwa administracyjnego w Europie (Piotr Fiedorczyk).
2.4.1. Sądowa kontrola administracji w Europie.
2.4.2. Sądownictwo administracyjne w Polsce.
Rozdział 3
Administracja II Rzeczypospolitej (Agnieszka Brzostek).
Wprowadzenie.
3.1. Administracja centralna.
3.2. Rządowa administracja terenowa.
3.3. Samorząd terytorialny.
Rozdział 4
Administracja w państwach totalitarnych (Karol Kuźmicz).
4.1. Administracja w Niemczech i Włoszech.
4.1.1. Administracja w faszystowskich Włoszech.
4.1.2. Administracja w III Rzeszy.
4.2. Administracja w Związku Radzieckim.
4.3. Administracja na ziemiach polskich pod okupacjami państw totalitarnych .
Rozdział 5
Administracja Polski Ludowej (Hanna Konopka).
Wprowadzenie.
5.1. Okres przejściowy (1[zasłonięte]944-19).
5.1.1. Administracja centralna.
5.1.2. Administracja terenowa.
5.1.3. Administracja Ziemiami Odzyskanymi.
5.1.4. Rady narodowe.
5.1.5. Samorząd terytorialny.
5.2. Okres kontynuacji prowizorium konstytucyjnego (1[zasłonięte]947-19).
5.2.1. Sejm Ustawodawczy.
5.2.2. Centralne organy wykonawcze.
5.3. Administracja publiczna po 1952 r
5.3.1. Organy władzy państwowej.
5.3.2. Naczelne organy administracji państwowej.
5.4. Administracja terenowa w latach 1[zasłonięte]950-19.
5.5. Reforma administracji terenowej w latach 1[zasłonięte]972-19.
5.5.1. I etap reformy.
5.5.2. II etap reformy.
5.5.3. III etap reformy.
Literatura.
Dział III
Teorie nauki administracji publicznej od początków nowożytności do rational choice theory (red. Adam Czarnota).
Wprowadzenie (Adam Czarnota).
Rozdział 1
Biurokracja i biurokratyzm w administracji publicznej (Sławomir Oliwniak).
1.1. Materializm historyczny K. Marksa i F. Engelsa.
1.2. Idealny model biurokracji według Maxa Webera.
1.3. Krytyka biurokracji Michela Croziera.
Rozdział 2
Nowożytne podejście do administracji publicznej.
2.1. Koncepcja administracji według Lorenza von Steina (Robert Szczepankowski).
2.2. Administracja i polityka w ujęciu Woodrowa Wilsona (Robert Szczepankowski).
2.3. Organizatorskie podejście do administracji Henriego Fayola (Robert Szczepankowski).
2.4. H.A. Simon o organizacji administracji i podejmowaniu decyzji (Sławomir Oliwniak).
2.5. Systemowe podejście do administracji L. Gulicka i L. Urwicka (Robert Szczepankowski).
Rozdział 3
Teoria racjonalnego wyboru (Robert Szczepankowski).
3.1. Teoria maksymalizacji.
3.2. Teoria "kształtowania urzędu" (bureau-shaping theory).
Literatura.
Dział IV
Zarządzanie publiczne (red. Bogusław Plawgo).
Wprowadzenie (Bogusław Plawgo).
Rozdział 1
Modele zarządzania publicznego (Bogusław Plawgo).
Rozdział 2
Zarządzanie zasobami ludzkimi w administracji (Dariusz Perło).
2.1. Istota zarządzania zasobami ludzkimi.
2.2. Etapy zarządzania zasobami ludzkimi w administracji - wybrane aspekty.
2.2.1. Planowanie personelu.
2.2.2. Rekrutacja i selekcja pracowników.
2.2.3. Ocena pracowników.
2.2.4. Wynagradzanie pracowników.
2.2.5. Rozwój zasobów ludzkich.
Rozdział 3
Zarządzanie jakością w administracji (Dariusz Perło).
3.1. Jakość i zarządzanie jakością.
3.2. Uwarunkowania zarządzania jakością w administracji.
3.3. Wybrane koncepcje i narzędzia zarządzania jakością w administracji.
3.3.1. System zarządzania jakością według normy ISO 9001:2000.
3.4. Powszechny Model Oceny (Common Assessment Framework).
Rozdział 4
Strategiczne zarządzanie rozwojem (Bogusław Plawgo, Mariusz Citkowski).
4.1. Specyfika zarządzania strategicznego rozwojem jednostek terytorialnych.
4.2. Opracowanie i implementacja strategii rozwoju.
Rozdział 5
Marketingowa orientacja jednostek administracji samorządowej (Anna Augustyn).
5.1. Istota marketingu terytorialnego.
5.2. Struktura i wdrażanie strategii marketingowej.
Literatura.
Dział V
Znaczenie prawa w administracji publicznej (red. Dariusz Ryszard Kijowski).
Wprowadzenie (Dariusz Ryszard Kijowski).
Rozdział 1
Prawo jako determinanta organizacji i funkcjonowania administracji publicznej (Mirosław Wincenciak).
Wprowadzenie.
1.1. Związanie administracji prawem.
1.2. Stosowanie prawa przez administrację publiczną.
1.3. Sądowa kontrola cywilnoprawnych form działania administracji.
1.4. Ustrój administracji publicznej.
Podsumowanie.
Rozdział 2
Znaczenie procedur administracyjnych w funkcjonowaniu administracji publicznej (Robert Suwaj).
Wprowadzenie.
2.1. Funkcje procedur administracyjnych.
2.2. Cel tworzenia procedur administracyjnych.
2.3. Obszary występowania procedur administracyjnych.
2.4. Standardy dobrej procedury.
2.5. Regulacje prawne mogące oddziaływać na skuteczność procedur administracyjnych.
Podsumowanie.
Rozdział 3
Udział administracji w procesie tworzenia prawa (Marta Rękawek-Pachwicewicz)
3.1. Zagadnienia wstępne.
3.2. Udział administracji w procesie tworzenia prawa powszechnego.
3.3. Administracja jako twórca prawa.
Podsumowanie.
Literatura.
Dział VI
Administracja publiczna i polityka publiczna (red. Patrycja Joanna Suwaj).
Wprowadzenie (Patrycja Joanna Suwaj).
Rozdział 1
Współczesne systemy polityczne - przegląd wybranych rozwiązań.
1.1. Ustrój polityczny państwa a administracja publiczna (Grzegorz Kryszeń).
1.2. Administracja publiczna w różnych systemach rządów (Grzegorz Kryszeń, Robert Szczepankowski).
1.2.1. System parlamentarno-gabinetowy - Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Grzegorz Kryszeń).
1.2.2. Racjonalizacja systemu parlamentarno-gabinetowego - Republika Federalna Niemiec (Grzegorz Kryszeń).
1.2.3. System prezydencki - Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (Grzegorz Kryszeń).
1.2.4. System mieszany - Republika Francuska (Grzegorz Kryszeń).
1.2.5. Model nordycki (Robert Szczepankowski).
1.2.5.1. Państwo opiekuńcze determinantą modelu nordyckiego.
1.2.5.2. Pryncypia państwa w modelu nordyckim.
1.2.5.3. Model nordycki - ujęcie szwedzkie.
1.2.5.4. Model nordycki - ujęcie fińskie.
Rozdział 2
Polityzacja życia publicznego.
2.1. Aparat polityczny a aparat biurokratyczny (Patrycja Joanna Suwaj).
2.2. Wpływ polityki i polityków na administrację publiczną (Mirosław Wincenciak).
Rozdział 3
Polityka publiczna jako instrument administrowania.
3.1. Wokół pojęcia polityki i polityki publicznej (Patrycja Joanna Suwaj, Robert Szczepankowski).
3.2. Współczesne administrowanie (Robert Szczepankowski).
3.3. Instrumenty administrowania, formy działania administracji i polityka publiczna (Patrycja Joanna Suwaj).
Rozdział 4
Tworzenie polityki publicznej.
4.1. Uwarunkowania tworzenia polityki publicznej (Małgorzata Wenclik).
4.2. Aktorzy polityki publicznej (Patrycja Joanna Suwaj, Małgorzata Wenclik).
4.3. Etapy polityki publicznej, "cykl" polityki publicznej (Patrycja Joanna Suwaj, Małgorzata Wenclik).
4.4. Wybrane polityki sektorowe w krajach Unii Europejskiej (Małgorzata Wenclik).
4.4.1. Polityka ochrony środowiska.
4.4.2. Polityka regionalna.
Rozdział 5
Wdrażanie polityki publicznej i jego paradoksy (Robert Szczepankowski).
5.1. O niektórych problemach decyzyjnych.
5.2. Pojęcie paradoksu.
5.3. Podstawy racjonalności polityki publicznej.
5.4. Mechanizm powstawania paradoksu.
Rozdział 6
Ocena polityki publicznej (Patrycja Joanna Suwaj, Barbara Uljasz).
6.1. Dlaczego należy oceniać politykę publiczną?.
6.2. Uzasadnienie potrzeby ewaluacji działań publicznych, rola badań ewaluacyjnych.
6.3. Kryteria oceny, metody badawcze i wykorzystanie wyników.
Literatura.
Dział VII
Administracja i społeczeństwo (red. Dorota Konopka).
Wprowadzenie (Dorota Konopka).
Rozdział 1
Legitymacja demokratyczna pośrednia i bezpośrednia (Dominik Kościuk).
Rozdział 2
Networking - współpraca administracji ze społeczeństwem.
2.1. Formy współpracy (Anna Komarewska).
2.2. Trzeci sektor - definicja i miejsce we współczesnym państwie demokratycznym (Anna Komarewska).
2.2.1. Podstawowe fakty o trzecim sektorze w Polsce.
2.2.2. Trzeci sektor w Europie.
2.3. Partnerstwo publiczno-prywatne (Alina Miruć).
2.4. Podmioty prywatne realizujące zadania publiczne - kontraktualizm (Alina Miruć).
Rozdział 3
Jawność życia publicznego (Piotr Sitniewski).
3.1. Składowe elementy określające istotę zasady jawności życia publicznego.
3.2. Istnienie wolnych mediów .
3.3. Dostęp do informacji publicznej.
3.4. Nabór do urzędu.
3.5. Public watchdogs.
3.6. Prawo dostępu do informacji w ujęciu historycznym.
Rozdział 4
Rola mediów masowych w komunikowaniu publicznym (Julita Sitniewska).
4.1. Komunikowanie masowe.
4.2. Media masowe - społeczeństwo - władza.
4.3. Komunikacja władzy ze społeczeństwem za pomocą mediów.
Rozdział 5
Społeczny wymiar patologii w administracji publicznej (Dorota Konopka).
5.1. Pojęcie patologii społecznej.
5.2. Zachowania społeczno-patologiczne i zachowania dewiacyjne w działaniu administracji.
5.3. Kapitał społeczny i zaufanie a instytucje publiczne.
5.4. Patologia w administracji a zaufanie.
Literatura.
Dział VIII
Finanse administracji publicznej (red. Joanna Małgorzata Salachna).
Wprowadzenie (Joanna Małgorzata Salachna).
Rozdział 1
Budżety publiczne (Marcin Tyniewicki).
1.1. Pojęcie budżetu publicznego.
1.2. Budżet publiczny a plan finansowy.
1.3. Cechy budżetu publicznego.
1.4. Funkcje budżetu publicznego.
1.5. Specyfika budżetu Wspólnot Europejskich.
1.6. Budżet publiczny w wybranych państwach.
Rozdział 2
Dochody publiczne (Grzegorz Liszewski).
2.1. Uwagi wprowadzające.
2.2. Klasyfikacja dochodów publicznych
2.3. Podatki.
2.3.1. Cechy podatków.
2.3.2. Rodzaje podatków.
2.4. Opłaty.
2.5. Subwencje i dotacje.
Rozdział 3
Wydatki publiczne i ich efektywność (Marzanna Poniatowicz).
3.1. Istota i cele wydatków publicznych.
3.2. Rodzaje wydatków publicznych.
3.3. Wydatki publiczne w Polsce na tle krajów członkowskich Unii Europejskiej.
3.4. Problematyka granic i efektywności wydatków publicznych.
Rozdział 4
Budżetowanie (Grażyna Michalczuk).
4.1. Istota budżetowania.
4.2. Rodzaje budżetów.
4.3. Metody budżetowania
4.4. Doświadczenia we wdrażaniu metod programowania budżetowego.
Rozdział 5
Zarządzanie budżetem (Juraj Nemec).
5.1. Rodzaje organizacji publicznych z punktu widzenia sporządzania budżetu.
5.2. Wybrane metody zarządzania budżetem.
Rozdział 6
Kontrola budżetu (Eliza Rurewicz)
6.1. Pojęcie, cechy i funkcje kontroli.
6.2. Audyt i jego cechy.
6.3. Kontrola finansowa a audyt wewnętrzny.
6.4. Standardy kontroli budżetu.
6.5. Sprawozdawczość jako element kontroli.
6.6. Kontrola i audyt budżetu Wspólnot Europejskich.
6.7. Kontrola i audyt budżetów publicznych w Polsce.
Rozdział 7
Budżety publiczne i budżetowanie w Polsce (Joanna Małgorzata Salachna).
7.1. Budżet państwa.
7.2. Budżet jednostek samorządu terytorialnego.
7.3. Budżetowanie w Polsce - założenia i ich dotychczasowa realizacja.
Rozdział 8
Dług publiczny w Polsce - wybrane aspekty (Marzanna Poniatowicz).
8.1. Pojęcie i istota długu publicznego.
8.2. Rodzaje i typologia długu publicznego.
8.3. Limity zadłużenia.
8.4. Zarządzanie długiem publicznym.
Literatura.
Dział IX
Kadry w administracji publicznej (red. Jan Pastwa).
Wprowadzenie (Jan Pastwa).
Rozdział 1
Kadry sektora publicznego i administracji (Jan Pastwa).
1.1. Pojęcie kadr.
1.2. Praca w sektorze budżetowym, w tym w administracji - implikacje.
Rozdział 2
Zasoby ludzkie w administracji publicznej - rozwiązania prawne i organizacyjne 457
2.1. Przemiany modelu służby cywilnej w Polsce (Jacek Czaputowicz).
2.1.1. Periodyzacja przemian w służbie cywilnej po 1989 r
2.1.2. Uregulowania dotyczące etyki służby cywilnej.
2.1.3. System wynagrodzeń
2.1.4. Zewnętrzne oceny polskiego systemu służby cywilnej.
2.2. Służby cywilne w wybranych państwach (Agnieszka Suławko-Karetko)
2.2.1. Służba cywilna w Wielkiej Brytanii.
2.2.2. Służba cywilna we Francji.
2.2.3. Służba cywilna w Niemczech.
2.3. Służby Unii Europejskiej (Paula Anna Borowska).
2.3.1. Podstawa prawna.
2.3.2. Ścieżka kariery.
2.3.3. Kategorie zaszeregowania
2.3.4. Status urzędników Wspólnot.
2.3.5. Prawa i obowiązki.
2.3.6. Odpowiedzialność.
2.3.7. Zakończenie służby.
Rozdział 3
Rekrutacja i selekcja - dwie strony medalu (Robert Bartold).
3.1. Od rekrutacji otwartej do head huntingu.
3.2. Selekcja - od konkursów do centrów oceny.
3.3. Znaczenie procesów obsadzania stanowisk publicznych dla kultury organizacyjnej.
Rozdział 4
Podstawowe prawa i obowiązki urzędnika (Jan Pastwa).
4.1. Podstawowe obowiązki.
4.2. Podstawowe prawa.
Rozdział 5
Odpowiedzialność urzędników (Jan Pastwa).
Rozdział 6
Ocena, motywowanie i wynagradzanie kadr (Jan Pastwa).
6.1. Poszukiwanie właściwych metod oceny.
6.2. Rola poszczególnych aktorów w procesie motywacyjnym.
6.3. Systemy płacowe na konkurencyjnym rynku pracy.
6.4. Znaczenie procesów oceniania i motywowania dla realizacji strategii urzędu.
Rozdział 7
Szkolenie i rozwój - w stronę organizacji uczącej się (Claudia Torres-Bartyzel).
7.1. Pamięć, rozwój i ciągłość.
7.2. Znaczenie polityki rozwoju zasobów ludzkich dla urzędu i dla administracji.
7.3. Rozwój zawodowy w administracji - cykl szkolenia.
7.4. W stronę organizacji uczącej się.
Literatura.
Dział X
Etyka w administracji publicznej (red. Barbara Kudrycka, Małgorzata Perzanowska).
Wprowadzenie (Barbara Kudrycka).
Rozdział 1
Infrastruktura etyczna.
1.1. Wprowadzenie (Małgorzata Perzanowska).
1.2. Budowanie i rola infrastruktury etycznej (Małgorzata Perzanowska).
1.3. Zasoby infrastruktury etycznej (Paula Anna Borowska)
1.3.1. Prawo.
1.3.2. Organy.
1.3.3. Przejrzystość.
1.3.4. Odpowiedzialność.
1.4. Procesy infrastruktury etycznej na przykładzie whistleblowers (Holger Michael Arndt, Hans Joachim Rieger, Thomas Wurm).
1.4.1. Kim są whistleblowersi?.
1.4.2. Whistleblowing jako ważna cnota społeczeństwa obywatelskiego.
1.4.3. Zwyczajni bohaterowie.
1.4.4. Whistleblowing potrzebuje wsparcia.
1.4.5. Whistleblowersi potrzebują ochrony.
1.4.6. Whistleblowersi nie są donosicielami.
1.4.7. Prawo do informowania musi być zagwarantowane.
1.4.8. Demaskowanie jako zarządzanie zadaniami.
1.4.9. Choć whistleblowing oznacza walkę z korupcją, osiąga znacznie więcej.
1.4.10. Powinno się promować i popierać ochronę whistleblowersów.
1.4.11. Należy wziąć pod uwagę skuteczne egzekwowanie praw osób zainteresowanych.
1.4.12. Środki na promocję whistleblowingu są ważne.
1.4.13. Whistleblowing wymaga uznania.
1.5. Etyczne aspekty elektronicznego przetwarzania danych osobowych (Marek Budkiewicz).
1.5.1. Wprowadzenie.
1.5.2. Przetwarzanie danych osobowych w sieciach komputerowych - źródła prawa.
1.5.3. Pojęcie danych osobowych.
1.5.4. Adres e-mail jako dane osobowe.
1.5.5. Zasady ochrony danych osobowych w środowisku elektronicznym.
Rozdział 2
Sztuka podejmowania rozstrzygnięć etycznych (Małgorzata Perzanowska).
Podsumowanie.
Rozdział 3
Korupcja w administracji publicznej i inne patologie w administracji (Hans Joachim Rieger).
Rozdział 4
Etos urzędnika (Piotr Białas).
Rozdział 5
O roli kodeksów etycznych w administracji publicznej (Robert Suwaj).
Wprowadzenie.
5.1. Etyka i moralność jako systemy wartości w określonej grupie zawodowej.
5.2. Kodeksy etyczne w administracji i przyczyny ich tworzenia.
5.3. Praktyczna przydatność kodeksów etycznych w administracji.
Podsumowanie.
Rozdział 6
Wartości etyczne wobec globalizacji (Gabriel Bartas, Ewa Moroz-Ustymowicz).
Podsumowanie.
Literatura.
Zakończenie (B. Guy Peters, Jon Pierre).
Przyszłość administracji publicznej.
Administracja publiczna, zarządzanie, a może coś innego? .
Centralizacja, decentralizacja, a może coś innego?
Politycy, "mandaryni", a może ktoś inny?.
Obywatele czy "klienci"?.
Podsumowanie.