Dzieje miłości Jana i Justyny ukazane na tle panoramicznego obrazu życia ziemiaństwa polskiego w dolinie nadniemeńskiej, zagrożonego przez popowstaniową politykę caratu, jednak mocno trzymającego się ziemi. Przodkowie zdobywali ją pługiem, ich potomkowie miłość do niej potwierdzili udziałem w powstaniu styczniowym. Spadkobiercami najlepszych patriotycznych tradycji są mieszkańcy zaścianka Bohatyrowicze i ci z mieszkańców dworu w Korczynie, którzy ciężką pracą walczą o przetrwanie i utrzymanie ojcowizny. Trudom codziennym i miłości bohaterów patronuje przyroda, której piękno oddała Orzeszkowa z niezrównanym mistrzostwem.