Książka zawiera eseje historyczne o szczególnie ważnych momentach i wydarzeniach polskiej historii. Autor próbuje zrozumieć i wyjaśnić, dlaczego i jak do nich doszło (Grunwald, upadek Rzeczypospolitej, powstania, Pierwsza Wojna Światowa i Polska Odrodzona, Druga Wojna Światowa jako tragiczna kontynuacja Pierwszej, wreszcie „Cud Solidarności”). W każdym z tych wielkich wydarzeń był też możliwy, a nawet prawdopodobny, zupełnie inny przebieg i rezultat, tego co się stało. Znacznie lepsze lub znacznie gorsze. Dla zrozumienia naszych dziejów i tożsamości (kim jesteśmy?) jest nam zatem potrzebna rzetelna „historia alternatywna”, opisująca: „co by było, gdyby…”. Nie może być ona swobodną fantazją, ale musi być rzetelną analizą rzeczywistości i możliwych wariantów wydarzeń, która pozwala lepiej zrozumieć nasze losy i nas samych. W tym zakresie książka jest też polemiką z niektórymi dotychczasowymi próbami „historii alternatywnej”, które pojawiły się w naszych księgarniach. Szczególnie ważne są oczywiście dzieje XX wieku, których autor był świadkiem (pośrednio też Pierwszej Wojny przez swych bliskich), zwłaszcza Drugiej Wojny Światowej, perypetii czasów komunistycznych i przełomu solidarnościowego, których był świadkiem i aktywnym uczestnikiem.

Z książki dowiemy się m.in.:

-  Co zaprzepaściliśmy w XVII wieku? Dlaczego Polska upadła?

-  Dlaczego nie zasłużyliśmy na klęski, jakie nas dotknęły w XIX w.?

-  Dlaczego niepodległość uzyskana w 1918 r. była złudna?

-  Co wspólnego mają debaty „Solidarności” z sejmikami z XV i XVI wieku?