Morwa czarna (Morus nigra L.) - gatunek drzewa z rodziny morwowatych (Moraceae). Występuje dziko w Azji Mniej- szej. Uprawiana w Europie południowej oraz w Ameryce Północnej w regionach o łagodnym klimacie. W Polsce nie występuje. Uprawa tego drzewa rozpowszechniła się w południowej Europie już od XVI w. Ponieważ niektóre odmiany uprawianej i dziczejącej u nas morwy białej mają po dojrzeniu fioletowo-czarne owocostany – często są mylnie uznawane za morwę czarną.

MORFOLOGIA

• Pokrój: Drzewo osiągające wysokość 10-15 m, o rozłożystej, gęstej, kulistej koronie.


• Pień: Prosty, okazały, często rozgałęzia się na kilka mocnych konarów. Kora brązowa, bruzdkowana i szorstka.


• Liście: Ułożone skrętolegle. Osadzone na krótkich ogonkach, owalne, ostro zakończone, u nasady blaszki sercowato wcięte. Brzeg mają grubo piłkowany. Z reguły nieco szorstka blaszka liściowa nigdy nie jest klapowana. Liście są dość silnie owłosione.





• Kwiaty: Gatunek jednopienny. Kwiaty męskie składają się z czterech płatków i czterech pręcików, zebrane są we wzniesione kotki. Kwiaty żeńskie zebrane w krótkoszypułowych główkach o zalążniach z dwoma słupkami. Kwitnie w maju lub czerwcu.


• Owoce: Jadalne. Niełupki oto- czone mięsistymi listkami okwiatu. Zebrane w czarne owocostany orzeszkowe rozwi- jające się z żeńskich kwiatostanów. Owocostany są kuliste lub owalne, długości do 2,5 cm. Dojrzewają w sierpniu.

WYMAGANIA

• Preferuje piaszczyste, lekkie gleby.




• Poziom wód gruntowych nie powinien być zbyt wysoki.




• Żyzna gleba sprawia, że młode gałązki rozwijają się do późnej jesieni i nie mają wystarczająco dużo czasu na zdrewnienie przed zimą. Takie delikatne pędy łatwo przemarzają w czasie mrozów.




• Preferuje stanowiska słoneczne.
  




• Jest mrozoodporna, lecz młode drzewka na czas zimy warto zabezpieczyć przed mrozem.




• Nie wymaga cięcia. Usuwa się tylko gdy to konieczne martwe, chore, krzyżujące się, czy nieforemne gałęzie.




• Co 3-4 lata dobrze jest odchwaścić i spulchnić glebę dookoła rośliny oraz dokarmić ją obornikiem albo kompostem.




• Należy uważać przy przesadzaniu morwy, gdyż jej korzenie są delikatne i kruche.

ZASTOSOWANIE

• Roślina ozdobna: Bywa sadzona w parkach i przy drogach jako roślina ozdobna. Ponieważ dobrze znosi cięcie, można z niej tworzyć formowane żywopłoty. Z tego powodu należy też do roślin tradycyjnie wykorzystywanych do tworzenia bonsai. Jest bardzo ceniona przez miłośników tej sztuki. Jest odporna na zanieczyszczenia powietrza, więc nadaje się do nasadzeń w warunkach miejskich.

• Roślina użytkowa: Owoce są bardzo soczyste, o słodko-kwaśnym smaku, wykorzystywane do wyrobu marmolady, syropu i alkoholi. Morwa od wieków była ceniona w tradycyjnym ziołolecznictwie. Dlatego preparaty zawierające ekstrakt z liści morwy są polecane w pomocniczym leczeniu cukrzycy oraz w czasie odchudzania. Liście wykorzystuje się również do parzenia herbaty, produkcji środków wspomagających odchudzanie czy preparatów stabilizujących poziom cukru, trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Jest stosowana także do hodowli jedwabnika morwowego, choć nadaje się do tego gorzej niż morwa biała, gdyż jej owłosione liście utrudniają żerowanie gąsienicom tego owada.