Recenzja zamieszczona w Polonia Christiana

Wielki plan "braci"Co było przyczyną upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów? Odpowiedź na topytanie zna każdy średnio rozgarnięty gimnazjalista: liberum veto i wolnaelekcja, a właściwie cały ustrój demokracji szlacheckiej, winny anarchii irozpadu państwa. Jednak już wiedza na temat procesów, mechanizmów i działańkonkretnych osób, którebezpośrednio doprowadziły do zniknięcia z mapy świata jednego z największych(pod względem terytorialnym i ludnościowym) państw europejskich, nie jestpowszechna.Próbowało ją zgłębić wielu historyków dwóch minionych stuleci, jednakKazimierz Marian bMorawski zajmuje pośród nich wyjątkowe miejsce. Dziełemjego życia jest Źródło rozbioru Polski - praca zajmująca się wpływem tajnychstowarzyszeń działających w całej XVIII-wiecznej Europie na sytuację wPolsce, zarówno w epoce stanisławowskiej, jak i poprzedzającym je ponadpółwieczu rządów saskich Wettynów.Z kart książki wyłania się zaskakujący obraz: oto epoka "rządów Rozumu"pełna jest postaci parającychsię alchemią, astrologią, geomancją, kabalistyką i innymi sztukamitajemnymi, ekscytującychsię okultystyczno-gnostyckimi traktatami w rodzaju Jedwabnej nici świata,spotykającychsię w najrozmaitszych konfiguracjach w organizacjach typu Zakonu Palmowegoczy Bractwa OkrągłegoStołu (sic!), a na dodatek życie trawiących na balach i pijackich orgiach, wzgodzie z zasadami"saskiego" Bractwa Wrogów Wstrzemięźliwości.Wszystkich ich łączy pogarda dla katolickiego "Ciemnogrodu" i identyfikacjaz "jasną stronąświata". Nieoczekiwanie zauważamy, że owe postacie - osoby najważniejsze wPolsce owych czasów,z królami (i co gorsza - biskupami) na czele - w wolnomularskich lożachspotykają się z wrogamiRzeczypospolitej, przede wszystkim z wysłannikami pruskich Hohenzollernów,wysoko stojącychw hierarchii "braci". I wspólnie pielęgnują "wielki plan", który udaje imsię ostatecznie zrealizowaćw latach 1[zasłonięte]772-17.Książka krakowskiego monarchisty, choć napisana dość archaiczną polszczyzną"poststańczykowskiej" inteligencji,prezentuje niezwykle nowoczesne podejście do dziejopisarstwa - wszak dopierow ostatnich dziesięcioleciach zdaliśmy sobie sprawę, jak ważna dlazrozumienia naszej historii (a nawet współczesności) jest wiedzana temat działań rozmaitych tajnych służb i organizacji w sposób niejawnyosiągających celepolityczne, przybierająca niekiedy formę rozmaitych "teorii spiskowych",publicznie wyśmiewanych- raz przez bardziej lub mniej świadomych dezinformatorów, innym razem przezzwykłychidiotów. Wydana po raz pierwszy w 1935 r. praca Morawskiego była zrazuwyśmiewana, późniejzaś - w czasach PRL-u - zupełnie przemilczana jako dzieło "reakcyjnejhistoriografii". Nieznanazupełnie szerszemu ogółowi czytelników, ukazała się właśnie jako reprint.Jan TarnawaKazimierz Marian Morawski Źródło rozbioru Polski, WydawnictwoAntyk Marcin Dybowski, Komorów 2009

Spis treści:Przedmowa.WSTĘP. Nowe spojrzenie na dobę „Rokoka”.PROLOG. Sztandar Karola Gustawa.CZĘŚĆ PIERWSZA: SASI.I. „Mocny”.II. Kobiety w życiu „Mocnego”.1. Królowa „in partibus”.2. „Lewa ręka” królewska.III. Orszak „Mocnego”.1. „Okrągły stół” królewski (Wielmożowie polscy).2. Dygnitarze niemieccy (Dwaj panowie z liży).IV. „Wielki plan” królewski.V. Swiat „saskich ostatków”.CZĘŚĆ DRUGA. INTERMEDIUM POLSKO-FRANCUSKIE (Dookoła „sekretu królewskiego: i :sztuki króleskiej”.I. Mąż panny Leszcyńskiej.II. O przewagach politycznych Pompadoury.III. W służbie „sekretu króleskiego”.IV. Kondotier z Belwederu i alchemik z Norymbergii.1. Książe Eugenjusz.2. Leibniz.VI. „Uczta filozofów” z Krakowa.CZĘŚĆ TRZECIA. REX PRAEDESTINATUS.I. Wtajemniczenie ostatniego króla.II. Z galerii naszych rozbiorów.1. Józef.2. Marja Teresa.3. Katarzyna.4. Fryderyk.5. Lucchesini.III. „Źródło pierwszego rozbioru.IV. „Zwiażek grabarzy” przy robocie rozbiorowej.V. Z dziejów magii i mistyki rokokowej.1. W. Mistrz pierwszej w. Loży polskiej.2. Cagliostro w Warszawie