MONOGRAFIA ENERGETYKA KRAKOWSKA 1[zasłonięte]905-20 HISTORIA

22-01-2014, 19:08
Aukcja w czasie sprawdzania nie była zakończona.

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 3873791263

Miejscowość Kraków

Koniec: 20-01-2014 19:16:46

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: twarda
Rok wydania (xxxx): 2005
Język: polski

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -

DARMOWA WYSYŁKA na terenie Polski niezależnie od ilości i wagi (przesyłka listem poleconym priorytetowym, ew. paczką priorytetową, jeśli łączna waga przekroczy 2kg), w przypadku wysyłki zagranicznej cena według cennika poczty polskiej.

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

ENERGETYKA KRAKOWSKA
1[zasłonięte]905-20
KRAKÓW 2005

SPIS TREŚCI

KRAKÓW CENTRUM ŻYCIA NAUKOWEGO I KULTURALNEGO
Jan Maria Malecki 3
I. POCZĄTKI ELEKTRYCZNOŚCI 11
Trochę historii z dziedziny odkryć
naukowych 12
Pierwsze elektrownie na świecie
i w Polsce 14
Popularyzowanie elektryczności
przez prasę 22
II. ELEKTROWNIA KRAKOWSKA JAKO WYTWÓRCA I DYSTRYBUTOR ENERGII ELEKTRYCZNEJ (1905 -1945) 29
Energetyka krakowska
w latach 1905 - 1939 30
Aktywność społeczna 42
Obrona praw pracowniczych 43
Reklama i sprzedaż
sprzętu elektrycznego 46
Oświetlenie miasta 48
Okupacja niemiecka (1939 - 1945) 50
Wyzwolenie - 18 stycznia 1945 52
III. ENERGETYKA KRAKOWSKA
W LATACH 1945 - 1975 59
Powojenny rozwój energetyki 60
Organizacja i struktura energetyki 60 Powojenne dzieje
Elektrowni Krakowskiej 66
IV. ROZWÓJ ZAKŁADU ENERGETYCZNEGO KRAKÓW
W LATACH 1976 - 2003 71
Zasilanie 72 Urządzenia sieciowe
i ich modernizacja 73
Rozwój zapleczy centrali i rejonów 75
Odbiorcy 79
Sytuaq'a ekonomiczna spółki 80
Organizacja zakładu 88
Władze zakładu 92
Pracownicy zakładu 94
Osiągnięcia załogi 98
Organizacje w zakładzie 101 Noty biograficzne dyrektorów
naczelnych 111 Wyróżnieni odznaczeniami
i odznakami (1976 - 2003) 114
Rok 2004 130
V. WSPOMNIENIA PRACOWNIKÓW 135 Ryszard Buda 136 Helena Pyjas 141 Antoni Gąsior 144 Tadeusz Para 146 Antoni Błachowski 149 Józef Sukiennik 151 Elżbieta Bołoz 154 Ireneusz Skucha 154 Paweł, Benedykt i Grzegorz Kłos 158 Bogumiła Czapka-Łukaszewicz 161 Zofia Futro 164 Andrzej Wendorff 165
VI. INNE PRZEDSIĘBIORSTWA ENERGETYCZNE W REGIONIE KRAKOWSKIM 171
Elektrociepłownia Kraków S.A. 172
Elektrownia Skawina S.A. 180 Zakład Wykonawstwa Sieci
Elektrycznych Kraków S.A. 186 Zakłady Remontowe
Energetyki Kraków Spółka z o.o. 191
Elbud Kraków 194
Energoprojekt S.A. 197
Eltor Kraków Spółka z o.o. 200
Łęgprzem Spółka z o.o. 201
NA PRZEŁOMIE EPOK
Marian Kłysz 203
Biliografia 206

BIBLIOGRAFIA

Zakład Energetyczny Kraków w służbie miasta i regionu. 75 łat krakowskiej energetyki, Kraków 1980.
60 lat elektrowni krakowskiej, Kraków 1965. A. Krajewski, „Newsweek" nr 35/2003. S. Bielecki, Więcej światła i siły, Warszawa 1999. „Kurier Warszawski"; roczniki: 1[zasłonięte]881-19 „Przegląd Techniczny"; roczniki: 1[zasłonięte]883-19 „Przegląd Elektrotechniczny"; roczniki 1919--1939 i 1[zasłonięte]945-19 „Przegląd Tygodniowy"; 1889 „Wiadomości Elektrotechniczne"; roczniki: 1[zasłonięte]965-19
„Energetyk"; roczniki: 1971—1981 „Elektroenergetyka"; 1995 Elektryfikacja Polski 1921-28, Warszawa 1928. T. Czaplicki: Sieci elektryczne w Polsce, Warszawa 1937.
K. Gnoiński: Elektrotechnika w gospodarstwie społecznym, Warszawa 1917.
Górnictwo i energetyka w 40-lecie Polski Ludowej, pod red. W. Kujawskiego, Warszawa 1985. W. Jastrzębowski: Gospodarka niemiecka w Polsce 1[zasłonięte]939-19, Warszawa 1946. Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana, Warszawa, tom 31/32,1903 r., a także t. 47/48,1912.
Historia elektryki polskiej, t. I-V, Warszawa 1971--1977.
K. Siwicki: Elektryfikacja polskich miast 1[zasłonięte]926-19, Warszawa 1938.
K. Siwicki: Dynamika rozwoju elektryfikacji Polski, Warszawa 1936.
M. Pożaryski: Współczesne elektrownie oraz sieci przesyłowe i rozdzielcze urządzeń elektrycznych, Warszawa 1936.
A. Sypek: 60 lat Zakładu Energetycznego Tarnów. 1[zasłonięte]937-19. Zarys monograficzny energetyki tarnowskiej, Tarnów 1997.

Jubileusz 100-lecia jest okazją do poznania historii energetyki i zdania sobie sprawy z osiągnięć ludzi pracujących w tej branży; kadry kierowniczej, pracowników naukowo-badawczych. Wiąże się z poczuciem dumy załogi, która aktywnie uczestniczyła również w istotnych procesach społecznych. Trzeba podkreślić, że krakowscy energetycy wnieśli duży wkład także w ekonomiczny rozwój Polski.
W tej monografii zawarte są fragmenty historii regionu i kraju. Znajdują się w niej wspomnienia oraz informacje o ludziach i wydarzeniach z minionych lat. Widzimy, jak wiele trzeba było wyrzeczeń i ile pokonać trudności, by energetyka mogła sprawnie funkcjonować. W okresach powojennych wiele wysiłku kosztowało odbudowywanie elektrowni czasami niemal od podstaw oraz dźwiganie zakładów przemysłowych ze zniszczeń i ruin. Procesy modernizacyjne wspierała rodzima myśl naukowo-techniczna, a pracownicy energetyki nieustannie dbali o pełniejsze zaspokajanie szybko rosnących potrzeb gospodarki oraz oczekiwań indywidualnych odbiorców.

Z posłowia prezesa Enionu S.A. Mariana Kłysza

KRAKÓW
CENTRUM ŻYCIA NAUKOWEGO I KULTURALNEGO, ZNACZĄCY OŚRODEK PRZEMYSŁOWY

Gdy obchodzimy setną rocznicę powstania w Krakowie elektrowni, warto przypomnieć, jakim miastem w 1905 r. był Kraków i co o tym zadecydowało.
Czterdzieści lat wcześniej, w 1866 r., w wyniku różnych przeobrażeń w całej monarchii austriackiej, Krakowowi przywrócono samorząd. Zaczęła się nowa era jego historii. Pochodząca teraz z wyboru Rada Miejska i powoływany przez nią prezydent postawili sobie za cel przeobrażenie Krakowa w miasto nowoczesne i zasobne. A było ono wówczas brudne i zaniedbane, niewielkie zarówno pod względem powierzchni - 5,7 km2, jak i liczby ludności - 49 tys. (ówczesny Lwów, stolica Galicji, liczył 87 tys. mieszkańców) - prawdziwie prowincjonalne. Leżało na krańcach cesarstwa austriackiego, nad samą granicą rosyjską, otoczone pierścieniem fortów. Nie stanowiło też poważniejszego ośrodka gospodarczego, a urządzenia komunalne prawie nie istniały - brak było nawet wodociągu. Tylko gazownia, funkcjonująca od 1857 r. jako własność spółki niemieckiej, zapewniała oświetlenie głównych ulic i bogatszych domów prywatnych.
Pierwszy pochodzący z wyboru prezydent, Józef Dietl, w przemówieniu inaugurującym urzędowanie, przedstawił ambitny program rozwoju Krakowa, który nie tylko powinien „stać się centrum kultury i nauk", ale jako „położony wśród wielkiej sieci kolei żelaznej, otoczony żyznymi niwami i bogatymi kopalniami, przede wszystkim jest powołany do zajęcia znakomitego stanowiska na dziedzinie produkcji krajowej, przemysłu i handlu".
Program Dietla realizowany w następnych dziesięcioleciach sprawił, że Kraków przekształcał się w miasto nowoczesne. W 1905 r. liczył już, przy niemal niezmienionej powierzchni, ponad 100 tys. mieszkańców. Miał ulepszoną kanalizację, wybrukowane w większości ulice, nowoczesną komunikację miejską pod postacią tramwaju: od 1882 r. konnego, a od 1901 r. przemienianego na elektryczny. Został włączony do sieci telefonicznej, a w 1901 r. zrealizowano największą i najważniejszą inwestycję: został uruchomiony nowoczesny wodociąg. Równocześnie ożywił się bardzo ruch budowlany. Powstawały nowe dzielnice mieszkaniowe i okazałe budowle użyteczności publicznej, wszystko na niewielkiej przestrzeni, ograniczonej linią fortyfikacji. Równocześnie, dzięki swej królewskiej przeszłości oraz swobodom w zaborze austriackim, był już nie tylko „polskim Rzymem" ze swoimi licznymi kościołami i klasztorami, ale stał się także „polskimi Atenami" ze swym czcigodnym Uniwersytetem Jagiellońskim i Akademią Umiejętności, ze znakomitym teatrem, Akademią Sztuk Pięknych i Muzeum Narodowym, z wieloma innymi instytucjami kulturalnymi. Stawiano tu pomniki bohaterom polskim i organizowano wielkie obchody narodowe wtedy, gdy nie mogło być mowy o czymś podobnym na terenie zaboru rosyjskiego czy niemieckiego.
W takiej sytuacji zbudowanie elektrowni miejskiej o większej mocy stawało się pilną potrzebą, tym bardziej że takie przedsiębiorstwa posiadały już inne miasta, o daleko mniejszym znaczeniu gospodarczym i kulturalnym. Elektrownia otwarta w 1905 r. miała za zadanie przede wszystkim oświetlenie ulic, a także budynków użyteczności publicznej i domów prywatnych. Cel ten stopniowo realizowano, ale zadania rosły, gdyż po 1905 r. Kraków nadal się rozwijał. Doszło też na początku XX wieku, dzięki zniesieniu pierwszego pierścienia fortyfikacji, do bardzo znacznego rozszerzenia granic miasta. W latach 1910 - 1912 przyłączono kilkanaście sąsiednich gmin, z których utworzono 13 nowych dzielnic, a w 1915 r. jeszcze miasto Podgórze. Dzięki temu powierzchnia Krakowa wzrosła do blisko 50 km2, a ludność - do 183 tys. Zwielokrotniły się zadania przedsiębiorstw komunalnych, w tym elektrowni, tym bardziej że przyłączone gminy miały przeważnie charakter półwiejski. Wyrównywanie różnic cywilizacyjnych między dawnymi a nowymi dzielnicami następowało bardzo wolno. Odzwierciedlają to dane z 1931 r., wedle których w centrum (I dzielnica obejmująca Śródmieście i Wawel) 93 proc. budynków mieszkalnych posiadało instalację elektryczną, w dzielnicy II (Nowy Świat, Piasek, Kleparz, Wesoła) - 81 proc, w Podgórzu -66 proc, a w dzielnicy VI (Grzegórzki, Dąbie, Płaszów) - mniej niż 27 proc.
Choć Kraków nie stał się wówczas wielkim ośrodkiem przemysłowym, to jednak na jego terenie i na obrzeżach wyrastały zakłady wytwórcze, niektóre o znacznym potencjale produkcyjnym: wielka państwowa fabryka wyrobów tytoniowych, fabryka maszyn Ludwika Zieleniewskiego i o podobnym profilu - Marcina Peterse-ima, wytwórnia sody w Borku Fałęckim i położona tamże, krótko istniejąca huta żelaza oraz wiele innych. W miarę postępu technicznego w procesie produkcyjnym zwiększały one znacznie zapotrzebowanie na energię elektryczną. W tych warunkach powstała krakowska elektrownia i zaczęła spełniać coraz poważniejszą rolę. Z upływem czasu zadań przybywało, bo i samo miasto się rozrastało.
Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w 1918 r. zmieniła się rola Krakowa. Wiele funkcji kulturalnych przejęła stołeczna Warszawa. Mimo powstawania nowych zakładów produkcyjnych Kraków nie stał się jeszcze wówczas znaczącym ośrodkiem przemysłowym. Pozostał natomiast centrum życia naukowego i kulturalnego, a także religijnego, miejscem pielgrzymek i obchodów patriotycznych. Przybyły dwie wyższe uczelnie: Akademia Górnicza (obecnie AGH) i Wyższe Studium Handlowe (obecna Akademia Ekonomiczna). Wycieczki z całej Polski mogły teraz przybywać swobodnie, zwiedzać pamiątki narodowe, także nowe, związane z osobą Józefa Piłsudskiego. Propagowaniu miasta służyły corocznie Dni Krakowa. Odbywały się ogólnopolskie uroczystości państwowe.
Samo miasto rozwijało się pomyślnie. W 1939 r. liczbę jego mieszkańców obliczano już na 259 tys. Opracowywano plany dalszego rozwoju przestrzennego. Wzniesiono nowe osiedla mieszkaniowe, a w centrum i na obrzeżach miasta powstawały okazałe gmachy użyteczności publicznej: Banku Polskiego przy ul. Basztowej, PKO przy Wielopolu, Biblioteki Jagiellońskiej i inne. Unowocześniano urządzenia komunalne.
Okres wojny i okupacji hitlerowskiej nie przyniósł większych ubytków w sub-ancji materialnej. Nastąpiła nawet pewna jej rozbudowa, np. w rejonie dzisiejszej ul. Królewskiej powstała niemiecka dzielnica. Ogromne straty poniosła natomiast ludność miasta, przede wszystkim wskutek wymordowania całej niemal społeczności żydowskiej, która przed 1939 r. stanowiła 26 proc. populacji. Liczba mieszkańców Krakowa jednakże nie zmalała, w przeciwieństwie do innych większych miast polskich. W 1945 r. przekraczała stan z 1939 r., a to wskutek napływu uciekinierów i wysiedleńców, a także wskutek rozszerzenia granic miasta. W 1941 r. władze okupacyjne przyłączyły doń bowiem szereg okolicznych gmin, przez co
powierzchnia Krakowa wzrosła do 165 km2. Decyzję tę po pewnych wahaniach zatwierdziły po wojnie nowe władze polskie. Postawiło to od razu przed instytucjami komunalnymi poważne zadania, między innymi w zakresie elektryfikacji przyłączonych wsi.
W pierwszych latach po wojnie Kraków szybko się odrodził jako centrum nauko-wo-kulturalne, początkowo nawet ogólnopolskie. Później, w miarę odbudowywania Warszawy, tracił pod tym względem na znaczeniu. Pozostał jednak drugim po stolicy ośrodkiem naukowym i artystycznym w państwie. Tymczasem po kilku latach rządów komunistycznych przystąpiono w Polsce do przebudowy społeczno-gospo-darczej na wzór ZSRR. Głównym celem realizowanego w latach 1950 - 1956 planu 6-letniego była szybka industrializacja, z naciskiem na przemysł ciężki. Nowe inwestycje przemysłowe zostały zlokalizowane w rejonie Krakowa, o czym decydowały nie tylko względy gospodarcze, ale i polityczne. Był on postrzegany jako miasto „reakcyjne", a miał się stać skupiskiem „wielkoprzemysłowej klasy robotniczej". Na wschodnich jego obrzeżach zbudowano ogromny kombinat hutniczy i przy nim wielkie osiedle mieszkaniowe, które wkrótce - jako dzielnica Nowa Huta - włączone zostało do Krakowa. W Skawinie powstała huta aluminium i elektrownia o dużej mocy. Te i inne wielkie zakłady przemysłowe dawały pracę wielu tysiącom ludzi, a liczba mieszkańców Krakowa szybko rosła.
Chociaż w następnych latach zmieniała się nieco polityka gospodarcza, uprzemysławianie kraju trwało, a sam Kraków stawał się potężnym ośrodkiem przemysłowym. Miasto rozrastało się pod względem przestrzennym i ludnościowym. Kilkakrotnie rozszerzano jego granice aż osiągnęło 327 km2 powierzchni. Powstawały nowe osiedla mieszkaniowe, przyjmując często postać wielotysięcznych, bezstylo-wych „blokowisk", a liczba ludności zbliżyła się do 750 tys. Ta wielka aglomeracja wymagała znacznego przedłużenia linii tramwajowych i autobusowych, rozbudowy sieci gazowniczej i elektrycznej, utworzenia nowych ujęć wody pitnej, rozwinięcia wszelkich służb komunalnych. Coraz powszechniejsze stawało się zastępowanie pieców kaflowych lokalnym ogrzewaniem centralnym, a następnie ogólnomiejskim systemem grzewczym, co stało się możliwe dzięki uruchomieniu w 1970 r. elektrociepłowni w Łęgu. Przemysł zaś, zwłaszcza dominujący przemysł ciężki, w którym stosowano często przestarzałe rozwiązania techniczne - bardzo energochłonne, wymagał wielkich ilości wody i energii elektrycznej. W warunkach gospodarki centralnie sterowanej stwarzało to nieustanne trudności w zaopatrzeniu, występujące
również pod postacią przerw w dostawie prądu elektrycznego, szczególnie dotkliwych w latach osiemdziesiątych. Niektóre wielkie zakłady przemysłowe, jak Huta im. Lenina i zwłaszcza huta aluminium w Skawinie, doprowadziły do poważnego skażenia środowiska naturalnego. Usuwanie tych zagrożeń i jawne dyskutowanie nad problemami ekologicznymi stało się możliwe dopiero po 1980 r.
Transformacja ustrojowa i przejście na gospodarkę rynkową zmieniło oblicze Krakowa, nawet zewnętrznie. Zwykłemu mieszkańcowi naszego miasta nie grozi już przerwanie dostawy prądu w godzinach wieczornych przy oglądaniu telewizji. Rynek Główny nie tonie w ciemnościach, lecz jest iluminowany, niekiedy nawet przesadnie. Zakłady energetyczne po reorganizacjach pracują w sposób nowoczesny, o czym obszernie i fachowo informuje niniejsze wydawnictwo jubileuszowe. Patrząc zaś wstecz uświadomić sobie możemy, jak wielkie zmiany zaszły w ciągu ostatnich stu lat - od czasu, gdy w stutysięcznym mieście należącym do monarchii austro-węgierskiej założono elektrownię miejską.
Prof. dr hab. Jan Maria Małecki
historyk, doktor honoris causa Akademii Ekonomicznej w Krakowie współautor „Dziejów Krakowa" autor wielu publikacji wydanych w ramach serii: Kraków w dziejach narodu.

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.