Celem książki jest przybliżenie czynników rozwoju wymienionych w teoriach wzrostu i rozwoju gospodarczego oraz czynników rozwoju wskazywanych w teoriach wzrostu i rozwoju regionalnego. Punktem wyjścia dla analiz jest teoria biegunów wzrostu kładąca nacisk na występowanie napędowych branż, jakie przez swoje powiązania przyśpieszają rozwój całego regionu przez co staje się on terytorialnym biegunem wzrostu. Dla weryfikacji istotnych czynników rozwoju przeprowadzona jest w pracy analiza istniejących badań empirycznych dotyczących różnych determinant rozwoju oraz ocena, które z tych czynników faktycznie pozytywnie wpływały na wzrost i rozwój terytoriów w Polsce. Na podstawie weryfikacji danych dla Polski opracowany jest model terytorialnego bieguna wzrostu jako systemu czynników rozwojowych. Model ten może być wykorzystany do wskazania obszarów biegunów wzrostu i problemowych, które należą do obszarów strategicznej interwencji według Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2[zasłonięte]010-20.

Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
I. Czynniki rozwoju z teorii biegunów wzrostu, wybranych teorii wzrostu
i rozwoju państw oraz teorii rozwoju regionalnego
1. Teoria biegunów wzrostu i czynniki rozwoju w niej wskazane . . . . . . . . . . 17
1.1. Oryginalna koncepcja François Perroux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.2. Interpretacje oryginalnej koncepcji François Perroux . . . . . . . . . . . . . . 23
1.3. Rozwinięcia i krytyka teorii biegunów wzrostu . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
1.4. Czynniki rozwoju wskazane w teorii biegunów wzrostu . . . . . . . . . . . . 34
2. Czynniki rozwoju w wybranych teoriach wzrostu i rozwoju państw . . . . . . . 38
2.1. Teorie klasyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
2.2. Teoria rozwoju gospodarczego Josepha Schumpetera . . . . . . . . . . . . . . 46
2.3. Teorie keynesowskie i neokeynesowskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2.4. Neoklasyczna teoria wzrostu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.5. Nowe teorie wzrostu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2.6. Pozostałe wybrane teorie rozwoju gospodarczego . . . . . . . . . . . . . . . . 60
3. Czynniki rozwoju wskazane w teoriach wzrostu i rozwoju regionalnego . . . . 65
3.1. Teorie lokalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.2. Teorie rozwoju niezrównoważonego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.3. Teorie rozwoju zrównoważonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3.4. Teorie rozwoju endogenicznego oraz oparte na wiedzy i innowacjach . . . . 88
4. Podsumowanie: czynniki rozwoju z teorii wzrostu i rozwoju państw
i regionów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
II. Czynniki rozwoju według analiz empirycznych
5. Doświadczenia z implementacją teorii biegunów wzrostu . . . . . . . . . . . . 107
5.1. Projekty bazujące na teorii biegunów wzrostu z lat 60. i 70. . . . . . . . . . 108
5.2. Współczesne projekty bazujące na teorii biegunów wzrostu . . . . . . . . . 118
5.3. Analizy i odniesienia do teorii biegunów wzrostu w Polsce . . . . . . . . . . 131
5.4. Czynniki rozwoju związane z biegunami wzrostu w opracowaniach
empirycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
6. Czynniki wzrostu gospodarczego według analiz empirycznych . . . . . . . . . 147
6.1. Wzrost a przepływy międzynarodowe (bezpośrednie inwestycje
zagraniczne, handel zagraniczny, pomoc zagraniczna) . . . . . . . . . . . . . 148
6.2. Wzrost a zasoby naturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
6.3. Wzrost a czynniki związane z wiedzą (edukacja, kapitał ludzki, innowacje) . . 154
6.4. Wzrost a czynniki administracyjne (polityka, korupcja, instytucje
i wolność gospodarcza). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
6.5. Wzrost a ubóstwo i nierówności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
6.6. Wzrost a sektor finansowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
6.7. Czynniki wzrostu gospodarczego w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
7. Pozostałe czynniki wzrostu i rozwoju regionalnego w świetle badań
empirycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
7.1. Znaczenie aglomeracji, urbanizacji, klastrów oraz efektów zewnętrznych . . 169
7.2. Znaczenie czynników popytowych (inwestycje, infrastruktura, eksport). . . 176
7.3. Znaczenie czynników administracyjnych i instytucjonalnych. . . . . . . . . 181
7.4. Znaczenie rozwoju endogenicznego (przedsiębiorczość, innowacyjność,
środowisko innowacyjne, sieci społeczne i innowacyjne, kreatywność) . . . 185
7.5. Znaczenie czynników związanych z wiedzą (edukacja, infrastruktura
wiedzy, kapitał ludzki) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
7.6. Znaczenie nierówności i problem zróżnicowań regionalnych . . . . . . . . . 202
8. Podsumowanie – znaczenie poszczególnych czynników wzrostu i rozwoju . . 209
III. Weryfikacja modelu terytorialnego bieguna wzrostu
jako systemu czynników rozwojowych w Polsce
9. Tendencje wzrostowe w podregionach w Polsce. . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
9.1. Terytorialne bieguny wzrostu w latach 2000–2009 . . . . . . . . . . . . . . 221
9.2. Terytorialne bieguny wzrostu w latach 1995–2010 . . . . . . . . . . . . . . 235
10. Innowacyjne branże jako kluczowy czynnik rozwoju w terytorialnych
biegunach wzrostu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
10.1. Skupiska innowacyjnych branż a wzrost gospodarczy podregionów . . . . 243
10.2. TFP w przemyśle i budownictwie w podregionach a ich rozwój . . . . . . 251
10.3. Innowacyjne branże jako branżowe bieguny wzrostu na podstawie
badań empirycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
11. Model terytorialnego bieguna wzrostu jako systemu czynników
rozwojowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
11.1. Kapitał naturalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
11.2. Kapitał fizyczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
11.3. Kapitał finansowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
11.4. Kapitał intelektualny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
11.5. Kapitał społeczno-gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
11.6. Kapitał administracyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
11.7. Model grup kapitałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
Spis map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Spis rysunków i wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341