Mistrzowie Polskiego Kina
EROICA

Kolekcja Gazety Wyborczej tom 16

Postać Edwarda Dziewońskiego – wszechstronnego aktora, świetnego reżysera i arcyzabawnego kabareciarza – przybliża krytyk filmowy Jacek Szczerba. W częściowo biograficznym szkicu opowiada o barwnym życiu artysty i omawia dzieła polskiej kinematografii, do których powstania się przyczynił.

Życie Dziewońskiego od początku związane było ze sceną. Wszak jego ojciec Janusz to współzałożyciel Teatru Ateneum. Sam Dudek – wyrastający w środowisku aktorskim – był na ty choćby z Hanką Ordonówną, a uczył się u wielkiego Aleksandra Zelwerowicza.

Tuż po wojnie znakomicie nadawał się do ról hitlerowców dzięki biegłej znajomości języka niemieckiego. Był gestapowcem w „Zakazanych piosenkach” Leonarda Buczkowskiego, esesmanem w „Ostatnim etapie” Wandy Jakubowskiej. Słynący też z celnego dowcipu po prostu musiał założyć kabaret – nazwany od jego przezwiska „Dudek”. Polaków rozśmieszał wraz z Ireną Kwiatkowską, Wiesławem Gołasem, Janem Kobuszewskim i Wiesławem Michnikowskim. Już w starszym wieku, ale nadal w doskonałej formie, zachwycał m.in. rolą dziadka Surkonta w „Dolinie Issy” Tadeusza Konwickiego, a także w ironicznym „Strasznym śnie Dzidziusia Górkiewicza” Kazimierza Kutza.

W drugiej części tomu znajduje się filmografia tego wybitnego twórcy. Ilustrują ją liczne zdjęcia z planu opatrzone zwięzłymi komentarzami.Album dopełnia płyta z filmem „Eroica” Andrzeja Munka w odświeżonej cyfrowo wersji. W pierwszej noweli „Węgrzy” Edward Dziewoński wciela się w postać Dzidziusia Górkiewicza – warszawskiego cwaniaka, który przypadkiem zostaje pośrednikiem między węgierskim porucznikiem, granym przez Leona Niemczyka, a żołnierzami AK. Jego niebezpieczne działania doprowadzają do zaskakującego finału… W drugiej, pt. „Ucieczka”, poznamy losy oficerów, którzy po powstaniu warszawskim trafiają do obozu.