Mistrzowie Polskiego Kina
SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ

Kolekcja Gazety Wyborczej tom 6

Postać Wojciecha Jerzego Hasa – wybitnego polskiego reżysera – przybliża dziennikarz prasowy i telewizyjny Tadeusz Sobolewski. W szkicu poświęconym znakomitemu artyście wspomina on wyjątkowy upór Hasa w dążeniu do kreowania własnego, odrębnego kina i omawia dzieła składające się na jedyną w swoim rodzaju filmografię tego oryginalnego twórcy.

Wojciech Jerzy Has był z wykształcenia malarzem, a z zamiłowania znawcą literatury. Obie te dziedziny sztuki wywarły wielki wpływ na jego twórczość. Czternaście nakręconych przez niego filmów fabularnych to adaptacje książek. Należą do nich tak świetne dzieła jak „Pętla” według opowiadania Marka Hłaski z pierwszą wielką rolą kinową Gustawa Holoubka, „Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego, który zachwycił samego Luisa Bunuela, „Lalka” Bolesława Prusa – przejmujący obraz rozkładu marzeń i utraty ideałów. Jak we wszystkich filmach Hasa, akcja tych jego realizacji rozgrywa się na pograniczu jawy i snu. Ważną rolę pełni w nich też dekoracyjne tło, co wiąże się oczywiście z doskonałym obeznaniem artysty z historią sztuki.

Drugą część tomu stanowi filmografia niedoścignionego wizjonera polskiego kina. Ilustrują ją liczne zdjęcia z planu opatrzone treściwymi komentarzami.Album dopełnia płyta DVD z filmem „Sanatorium pod Klepsydrą” w odświeżonej cyfrowo wersji. Obraz, którego kopię wbrew zakazowi PRL-owskich władz przemycono na festiwal w Cannes, otrzymał tam nagrodę jury. Proza Brunona Schulza przełożona przez Hasa na język filmu to unikalna w światowej kinematografii próba realizacji wędrówki w głąb pamięci. W opowieści o utraconym bezpowrotnie żydowskim świecie doskonałe kreacje stworzyli Jan Nowicki, Tadeusz Kondrat i Gustaw Holoubek.