Opis książki:
W oddawanych do rąk Czytelnika miniwykładach o polskiej myśli ekonomicznej podjęto próbę prezentacji fragmentów bibliografii naukowych wybitnych polskich ekonomistów XX wieku, którzy pozostawili swój ślad w rozwoju zachodniej myśli ekonomicznej. Aktualność ich rozważań może być inspiracją do kolejnych odkryć w zakresie wiedzy o gospodarce i społeczeństwie. Poziom naukowy i refleksja poznawcza uwidocznione w twórczości wybranych czterech luminiarzy polskiej ekonomii stawiają ich dzieła w czołówce dokonań światowej myśli ekonomicznej ubiegłego stulecia.
Oddawana do rąk czytelnika trzecia część miniwykładów z dziejów myśli ekonomicznej zgodnie z zapowiedzią prezentuje polską myśl ekonomiczną. Myśl ta rozwijała się wraz z dokonaniami światowej ekonomii, ale swe apogeum uzyskała w XX stuleciu za sprawą kilku wybitnych ekonomistów, którzy odcisnęli trwałe piętno na jej dorobku i kształcie, tworząc podwaliny nie tylko pod odbudowującą się po zaborach naukę ekonomii, ale także pod szeroko rozumianą ekonomię zachodnią. Nie trzeba chyba przypominać, że do takich luminarzy polskiej myśli ekonomicznej okresu dwudziestolecia międzywojennego należeli: twórca szkoły krakowskiej w ekonomii Adam Krzyżanowski, twórca szkoły warszawskiej w ekonomii Władysław Zawadzki, twórca popytowej teorii dochodu narodowego Michał Kalecki oraz współtwórca neoklasycznej syntezy, ekonomii dobrobytu, autor nowego sformułowania prawa rynków Oskar Lange. Dzieła dwóch ostatnich, tworzone i kontynuowane także w okresie II wojny światowej i po niej, należą już do kanonu światowej myśli ekonomicznej. Warto więc chyba u progu XXI wieku przypomnieć niektóre aspekty ich twórczości, tym bardziej że ich prace, tworzone w dużej części w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, należą w większej mierze do świadomości światowej społeczności ekonomistów niż do narodowej spuścizny dokonań sławnych Polaków.
Wybór tematyki miniwykładów o polskiej myśli ekonomicznej podyktowany został odniesieniami do ważnych zagadnień światowej myśli ekonomicznej, które jako ponadczasowe wpisują się także w problematykę współczesnych dyskusji o ekonomii. Otwiera je twórczość prezentująca dokonania polskiej myśli liberalnej, łącząca ją ze specyfiką uwarunkowań narodowych i społecznych charakterystycznych dla odradzającej się Polski. Dokonania polskiej myśli liberalnej ograniczone zostały do twórczości jej mistrza Adama Krzyżanowskiego. Następnie przechodzę do omówienia dokonań szkoły równowagi ogólnej w ekonomii w kontekście twórczości polskiego przedstawiciela tej szkoły w światowej ekonomii Władysława Zawadzkiego. Pokazuję również inny, społeczny aspekt jego twórczości, który znalazł odzwierciedlenie w jego studiach nad teorią produkcji w różnych systemach społeczno-ekonomicznych. Próbuję tym samym wydobyć instytucjonalny aspekt twórczości Zawadzkiego. Tak więc z jednej strony pokazuję aspekt czysto matematyczny, z drugiej zaś jako przeciwwagę aspekt instytucjonalny, pomijając świadomie i jedynie sygnalizując w krótkiej biografii inne aspekty jego bogatej twórczości. Twórczość Michała Kaleckiego ograniczona została do omówienia jego popytowej teorii dochodu narodowego, przy czym w układzie merytorycznym następują po sobie rozdziały próbujące wyjaśnić jej konsekwencje dla funkcjonowania gospodarki w kontekście występowania w niej takich zjawisk, jak dynamika życia gospodarczego, cykliczność jego rozwoju, trend wzrostu, drogi dochodzenia do pełnego zatrudnienia, zagadnienie redystrybucji dochodów, monopolizacja gospodarki, postęp techniczny i innowacje. Twórczości Kaleckiego poświęcam najwięcej uwagi ze względu na aktualność i ponadczasowość jego myśli o praktycznych aspektach życia gospodarczego w ścisłym powiązaniu z teorią cykliczności rozwoju. Stąd też konieczność dość szczegółowego przedstawienia samej teorii koniunktury w jej pierwotnej modelowej postaci jako podstawy, do której nawiązują jego dalsze teorie. Rozważania o polskiej myśli ekonomicznej zamyka twórczość światowego ekonomisty Oskara Langego, który pozostawił po sobie tak olbrzymi dorobek zilustrowany w ośmiu tomach wydanych jego dzieł zebranych, a także w jego Pismach ekonomicznych i społecznych oraz dwutomowym Wyborze pism, że nie sposób ogarnąć całości, zważywszy jeszcze na fakt, iż prawie każda pozycja z jego twórczości naukowej ma swoją osobną historię. Związana jest ona z jego bogatym życiem, także poza granicami kraju, w tym szczególnie jako wykładowcy Uniwersytetu w Chicago. Z tej przyczyny zdecydowałam się na jedynie ogólne omówienie wybranych aspektów jego twórczości, głównie tej, która przyniosła mu międzynarodowy rozgłos. Na omówieniu jego twórczości miniwykłady kończę z nadzieją, że dokonania tych czterech mistrzów będą inspiracją dla młodych czytelników do podejmowania własnych wyzwań w działalności naukowej i publicystycznej.
Wstęp
Adam Krzyżanowski
Władysław Zawadzki
Michał Kalecki
Oskar Lange
Zakończenie
|
